чума (ж.)
Чума ли село избила, глад ли е морило?
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Или чума изморила синове ти, дштерки? Или оган изгорил е кашта ти и стока?
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
РАЈНА: Пак и оваа, нашава чума, фрлила мерак по него.
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
СПИРО: Ова ти е: удрила чума во сатовите!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Ноќе чума ли одеше плод од поле ли береше - амбар селски пуст остана!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Штамата чмае, штамата дебнее пуста проклета, како ли, боже, чумата в коските сичко стегнала.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Дали, Радо, сон си сони, та од сон се ти исплаши, ели, Радо, црна чума прво либе ти удрила?“
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Доста пак ја развлече устата и повтори: — Мори, чума да нѐ чукне, сестрице Митро, и без нас, чупињата, не може вој свет да се држи.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Их, како не беше учена ваа моата чума да си земаме две плати!“ — се жалеше Бино, но откаде докаде во Мариово учена жена и даскалица?
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
И со една блажена насмевка процеди преку заби: — Море ми, какво е тоа кучило волку шо ме шмачи, сестрице Митро, дете или чупе — чумата да го вркне?!
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Замислете си некој со вас да не сака да се дружи и сите да ве избегнуваат како да сте чума.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Тој предлага: - Да напишам - колеро царска, чумо? - Така е.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Млада, убава, како тетовско јаболко румена жетварка, пченица зрела жнее и песна пее: „Излегол Гоце војвода чумата да ја пропади,“ По сочните зелени падини, ливади и китни македонски гори, пасат белоруни стада.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Наближуваше пладне. Селото беше пусто, како чума да беше влегла во него и како да покосила сѐ живо.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
За некое миење, преслекување и перење, ни збор не можеше да стане: жените станаа чуми, мажите — вампири, дивјаци.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Шо е воа, живот ли е? — покажува на децата и на нивните партали. — Шо правиш ти, мори црна чумо?
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Од долги проучувања и набљудувања, веќе имаше и свои заклучоци: ако ѕвездите од северната страна започнуваат како престоени цветови да венат губејќи ја бојата и сјајот, претскажува дека ќе фатат големи болести по луѓето: улери, дамли, трески, тифуси, офтики, чуми, бисерки, приштови, заушки; по ајваните: шапови, бутури, метили, лигавки, сараџи, красти, струпци; по кокошките: слепило, вртиум; по кучињата: беснило; по полето: каклици, жудилки, глутници, спарини, мемли, скувалки, пепелаш; по дрвјата: пајажини, гнилачки, имела, трат.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Како чума да минала низ градината како офтика црна во домот та гасне полека сѐ во беспомошноста на векот и човекот и радоста на човекот.
„Липа“
од Матеја Матевски
(1980)
Нешто беше рекла, некоја неразбирлива клетва, како: „чума да ве удри, да ве откорне“ , ама неразбирливо.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
- Ова не ќе излезе на добро, му велам јас на Јона, ова мора да донесе некоја болест, му велам, или некоја чума или краста, му велам, сушна година или вошливо време, му велам, или пак некоја долга војна.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
