ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

- Остави ме, - ми вели тој и од очите не му потечуваат солзи само затоа што сите сокови од него се исцедени. – Еве има повеќе од сто години како сум умрен и никако не можам да расебетам дали во животот згрешив или не.

Полчивци и Дунчани се караа за синорот Раково и Рамништето и сто години цели борби водеа чија стока да ја пасе тревата.

Долга и широка беше таа историја со Лисиче, што ја кажуваа старците на своите внуци и правнуци.

Се обидел некој пред сто години, некој аџамија, јајца од орли сакал да земе, за лек против некаква болест, но се урнал и одвај му ги собрале коските. Приказна...

„Еднаш во сто години“, Борини одлучно повтори.

„Како тоа еднаш во сто години!“ викна тој. „Ги мијам чиниите секој ден!“

Двата пола на машкиот геј- субјективитет се претставени – соодветно, иако прилично чудно – од две класични американски новели, обете објавени пред повеќе од сто години.

Зашто тоа е единствената положба за која има надеж дека, според поимите на вредносниот систем на машката геј-култура, може да биде унитарна и целосна.

Во текот на изминатите сто години Анри Поенкаре и неговите интелектуални ученици согледале дека доколку еден систем се состои од само неколку дела кои меѓу себе силно заемодејствуваат тој систем може да пројави непредвидливо поведение. Со тоа тие ја откриле теоријата за хаосот.

Па, кога ќе мериш за да го одбереш помалото од поголемото помеѓу пушач и пијач, на кантарот помалку тежи зависникот од никотин, а од понудените курвар и коцкар, подобар избор е љубовникот, кој сетики по некој пат ќе донесе некоја нова, научена умешност од понадвор дома, па ќе имаш и ти некој ќар, а не може до крајот на животот да биде тоа, за разлика од другиот, кој ќе испушта душа врз масата за рулет и на сто години или, во подобар случај, ти ќе му ги пополнуваш ливчињата за „спортска“ до крајот... дека помлада.

а кога ќе излезеш на горниот крај од планината, долу веќе нова шума пролистала, млада младица, кревка, марула, други ластари се подале и ти само се преместуваш и пак јадеш, само по една широка бука за сенка си оставаш, и јас не сакам така да мислам, вели Стеван Докуз ама нешто ме тера, којзнае во која длабина е скриено тоа што ме тера, дали некаде во мевот, или уште подалеку и подлабоко, а јадењето не е еднаш и не е за еднаш, кога би можело да се најадеш само еднаш и тоа цел живот да ти држи, сто години да не мислиш за јадење, само си работиш, ама зошто да работиш тогаш, си мислам, што ќе правиш со сработеното, ќе се чешкаш, ќе се чешлаш, и зошто ќе ти служи устата, зар само за да ја поганиш, и таа треба со нешто да се подмачкува, да се проветрува, ќе ти скапат забите од неџвакање, од неработа, ќе ти фати пајажина, вели Стеван Докуз и џвака некое чкорче, го толчи, го цеди, а јадењето никогаш не му се познава, никаде да му се види јадењето, дали нешто во него му го јадеше, дали за два-тројца јадеше или му го земаше некој црвец, некој скриен молец во него или некоја друга заседната болест,

А ти каде си бил пред сто години? - Што сакаш да кажеш, стрико Дмитре? Не те разбирам.

Но јас веќе знаев кој е со него и дека тој што е со него е изврзан со гнил ремен, ишаран од стапиште со модрици и безумен како и секогаш зашто до мене достаса најпрвин неговиот глас - „Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - потоа јасно го видов како се ниша килав пред својот внук и судија и како плаче кикотливо, ја видов таа безначајна празнина во лита и скудна облека на која никнала долгнавеста тиква со влакна, но тоа е сега прикаска што мојава улава старост ја раскажува со чувство на посничка осаменост пред друга, калуѓерска и божја, бездруго свето дрво што размислува над туѓи мисли и се моли над туѓ грев, на оние што веќе ги нема, што се прав како што ќе сум и јас утре прав, јас, Лозан Перуника, дамка од дамките на минатото и вчерашна жива смрт од дружина на мртви луѓе, и тие вчера со гнев и јад во секоја капка на крвта вчера, кога и јас, и сирак и главен терач на туѓа двоколка со сив ѕевгар, сонував и живеев зелено, зелен во една земја што помеѓу топењето на снегот и сушите на болните лета не знае што е зелена пролет, зелен април или зелен мај, и знае или можела да знае што е зелен страв пред чудовиште оплодено од еден друг господ во градината во која се преселиле од рајот женското петле Адам и неговото ребро со женска коса, женски колкови и женско умеење во гревот да посади боцки од кои душата станува жива рана.

- И пред сто години сум се мачел вака. И пред илјада.

Бев болен и мал момчак чии прсти тогаш не допреле женско месо и можев да знам дека и со маки ќе се исправам, ќе допрам врв на нож до грлото на килавиот Јаков Иконописец што пошол сам од Кукулино по нас да ја одмаздува својата споулавеност и да го прашам кој ќе го одбрани од казната за која треската ме определила, и можев да ги прашам засипнато другите по што се позрели од мене кога не процениле како и од кого горел Круме Арсов и кој е грешниот светец дојден да го убие волот на Цене Палчев или на Чучук-Андреј или на Осип Сечковски, не знам, на еден од луѓево чија желба е да донесе камења, два и тешки, за воденица со мрак под покривот што ќе е светлост само за призраците, и пак не станав од сламата на Никифоровата кола, еднаш со скршена, сега со втора оска, а небото не се уриваше со бучава како што мислев и не летаа ни врани ни пропаски, ни некои евангелски птичиња со црвени вратови и со грпки, само татнеше под нас земјата во која коските на мртвите се кршеа една од друга и нѐ предупредуваа да клекнеме и да се помолиме за црвите во нивната шупливост, и чувствував со ноздри дека ќе испука дамкавиот камен од кој се спуштија Онисифор Мечкојад и Јаков Иконописец и ќе пушти од себе стеблики со горчливо млеко во себе, меѓутоа слушав шушкаво дишење, свое бездруго, останувајќи бессилен под влажни сенки како под кожа на страшно голема гуштерица, и си реков не си веќе жив, сполај му на господа, сонуваш мртов сон обидувајќи се да мрдаш со прстите во опинците, си раскажував, а во тие опинци уште лежеше студот на водата од потокот што го прегазив кога се враќав од Мечкојадовото засолниште во забелот, во тој ден или вчера, пред сто години можеби, и го барав со внатрешниот вид на очите среќниот миг на детството од дните кога со врескање се прерипува баднички оган, наеднаш без возбуда да се сетам дека бев премал кога мајка ми умре заедно со мојата новородена сестричка и кога татко ми отиде и не се врати, едни да докажуваат дека загинал од димискија, други да се колнат дека се преженил кадрав и убав, животворна сила заради која и света Петка повторно ќе можела да се најде на земја.

А ако се тие прави, нека биде така: живее в село човек преку сто години, слеп и сив како земја.

Во старо време, можеби дури и пред сто години, ако не и повеќе, кинисале двајца бегови, ќе ја качуваат планинава, арач ќе собираат од рајата.

Но, попот набрзо задрема, и по концептот Дежа Ву, следеше полуција, па каење. Сто години подоцна, истите гаќи ги носеше друг „свет“ човек...

Актуелна, внимателна и луцидна во користењето помеѓу идеологијата - поим што на библиографскиот материјал, повремено дури и иновативна и го карактеризира ‘нашето време’ провокативна (што е нетипично за литературата од овој вид, тука, кај (“Современиот свет и човек живеат во духот на идеологијата”), нас), книгата на Саркањац бара повеќе од приказ (едно подлабоко и субјективитетот (поединецот) критичко читање), но ние, овојпат, имавме сила за толку... како “дифракциона точка на идеологијата” - онаа точка во која остварувањето на идеологијата мора да се прекрши.

Иако настаната во периодот од 1989-1992 год, - во, како што самиот автор вели, „време на идеолошки превирања и превреднувања“, „време на ‘пораз’ на марксизмот - идеологија која ги обележи последниве сто години, - книгата нема намера да понуди содржинска анализа на марксистичката или на некоја друга идеологија.

„Ново издание на Темплум - Хепен Исус“ „Попска наметка - евтино“ Менувам „Тајна вечера“ за „Христово распетие“...

И во лета жешки и во зими бели децата ги учел сто години цели.

- На таквите секогаш им е лесно, - застенка Барбут- бег. –Тие лежат, а ние влечеме товар и се потиме.

Тешко дека тоа ќе е така. А ако се тие прави, нека биде така: живее в село човек преку сто години, слеп и сив како земја.

Тоа е порака од пред сто години, ако човек умее да ја прочита.“

Ова не е направено пред помалку од сто години. Па и повеќе, според изгледот“.

„А онаа слика онаму...“ таа покажа со глава кон гравурата на ѕидот отспротива, „дали и таа е стара сто години?“

Измислен е зелен фирнајз со кој дрвото го мачкаш еднаш на сто години.

ВЕРА: О, Аршински? Тука ли е тој? Сто години не сум го сретнала. Да, тој многу се дружеше со Лења Барбашин.

Зошто и на сто години луѓето викале „леле мајко, зошто ме роди".

Вашето село борчи на царот сто илјади аспри, за сто години што не сте платиле, како и сами што признавате.

Ова е доба на црвите, вели некој, им дадовме храна за сто години.

Како да сме сто години во брак.

За многу години. Да е честит денот. Да славите уште сто години.

На предниот дел од џамијата, може си видел, а може и не, на плочките со натписи, се впишани сите имиња на султаните и датумите кога џамијата е подигната, скоро пред сто години.

Додека траеше мерењето и се ставаа белезите на чаирот, папуџијата Јосиф стана старец од сто години, се згрбаве и ја истегна напред шијата како да граби воздух што му недостасува, ама да рече дека оваа работа му прави голем задоволство, или пак дека на овој несреќен ден можел да го доведе само ваков будала како зет му, е мисла само на недугави: татко ѝ на Тодора остана нем до крај, со откорнат јазик, и така ја пречека завршната работа како варен ошав.