ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Поради близината на неговата работна позиција до 37 раководството на компанијата, Н.Н. беше во можност да ги забележи сите дејанија и начини на работа на раководниот тим – што секако вклучуваше и многу ризици кои подоцна, во ноември 2001, се ефектуираа со незаконит отказ од работното место, со што и настанува спорот.

Имено, со изговор дека наводно, заедно со останатите работници на смена, сакајќи да прибават противправна имотна корист од 5.250 МКД, при утовар на поголема количина сепариран влажен песок од декларираната, го оштетиле претпријатието2  – им е врачена одлука за престанок на работен однос поради кршење на дисциплината, донесена од страна на директорот, а без никаква внатрешна дисциплинска постапка и без никакво предупредување пред исклучување или, пак, било каков друг вид на опомена или санкција.

Од чардакот на нашата стара куќа, која во последните години со жена ми Агна ја услагодивме за живот - го подредивме чардакот, ги сменивме диреците и веќе скапаните штици на подот, ги обновивме искривените рамки на прозорците, ги варосавме бело собите, ги урнавме, со голема тага, гнездата на ластовиците, ставивме тешка спорогоречка печка за топлење зимата, го проветривме тешкиот метален сандак кој го имаше задржано мирисот од пред седумдесет години кога бил донесен од Америка - гледам како се спушта пределот кон долината од чии млаки се креваат пасма пареа кон небото.

Сребрениот есцајг што мајка ми го донесе од Русија сѐ уште го користиме кога ручаме во Лисиче, сега без неа. ...

Во тие маала во кои и јас сум израснала, се меша мирисот на времињата и на просторите, јадењата што мајките на нашите прабаби ги понеле од Иберија со аромите и рецептите донесени од Турција, од Стамбол и од Солун и од богатите мисирски пазаришта на бахари и на друго зајре што доаѓа од различни места на Блискиот Исток.

- Како спиеше? - Не прашувај. Пукнав од главата синоќа.

Носев уште куски панталони, донесени од дома, иако ми следуваше интернатска униформа.

Утредента Мустафа го извади Толета од ќелијата и откако му удри неколку камшика по грб, го натера да си ги земе пљачките од одајата и да се пресели во друга, бидејќи и неговите другари го нејќеа тука, да ги краде и им го јаде лебот и друго што им донесле од дома.

И штом убаво се развидели, го нагрна кусото, со срма извезено џамаданче, го накриви испегланиот, тукушто донесен од калап фес и, мамурлив од пиењето и неспањето, тргна сам со Бакала накај езерото.

Бојан го грабна стомнето што го беше донел од колибата, а Денко ги зеде двата термоса што археолозите секогаш ги носеа со себе, па се стрчаа по патеката што се спушташе кон стубелот.

Дедо Димо, откако ги испрати сите, истури стомна вода врз жарот, зашто ѓаволот ни ора ни копа, туку може некое зло да смисли, да донесе од негде ветер, да го разнесе жарот и низ папратот и ете ти беља.

И сите заедно, и тие што ја кажуваа оваа приказна, и тие кои не веруваа ни во неа ни во јанческата, нетрпеливо очекуваа да дојде сабота па да чујат какви гласови ќе донесат од Прилеп неколцината одредени да отидат таму за по аништата, кај роднини и светијони да се распрашаат за Бошета и ајдутинот.

„Тоа е скршено парче од Бларни-камен. Дедо ми го донел од Ирска.

Влавот, бре, значи ние кои сме дошле тука, поправо нѐ донесоа од Епир, знае да чува овци и кози, сирење, кашкавал, урда да прави.

Беше облечен војнички и ми рече бргу да му донесам од дома алишта. Истрчав и му донесов.

Гледавме како Дева Марија го придржува малиот Исус.

Долго стоевме пред „Богородица и детето Исус“ и „Распетието“ од Џовани Белини, донесени од музејот Корер од Венеција.

Кога се потсетувам на ќесето со каменчињата и другите свети предмети донесени од Божји Гроб, пред очи ми е голема бела школка низ која, како што ми велеше баба, ако го допреш увото до устинката, ќе ги слушнеш морските далги.

Со уште многу мои сестри ме донесоа од книговезницата и ме фрлија врз подот во една книжарница.

Потајно се радувале што тие луѓе од она село чие име тешко се запаметува им го донеле од шума попот: светците на манастирските ѕидови изгледале повесели кога од олтарот доаѓале во густи и бавни бранови свештенички песни.

Веќе неколку дни ваделе камења за оние што сакале да станат воденичари на рекичката Давидица.

До ковчегот, водарник со леѓен за миење и казанче за вода обесено над него со мало славинче; стомна, ѓум, матарка што татко му во свое време ја донесе од на фронт, целата исчукана од влечкање по ровови, а потоа и овде од носење по полето и планината; тепсија на која сјајот ѝ потемнал и ги покрил арапските шари на неа; над водарникот обесено парче огледало како месечинана на погибеж, прекриено со прашина и слепо; на спротивниот крај од креветот, ниска, правоаголна печка со четири нозе од кои едната е окуцана и потпрена со тула, со две тркалца на неа, - гусани обрачи што се вадат при готвење, и целата 'рѓосана; на неа оставено газиено кандилце како на гроб; на дрвената кукалка во ќошето обесена гајдата од татко му, провисната со писката и брмчалото надолу, како обесена овца; останата по смртта негова за да му го чува последниот дуеж во неа, неговата душа.

Полека гостите им се придружуваа и седнуваа околу нив, некои од нив и на наоколу поставените табуретки со ориентални шари кои фамилијата Јованоски ги имаше донесено од Турција.

На заминување Климент Камилски му остави на Татко две книги кои му ги донесе од Париз без да му бидат порачани, а тоа беа романите на францускиот класик Гистав Флобер Bouvard et Pécuchet (Париз, 1881) и Salambo (Париз, 1862).

Во илјада осумстотини триесет и петтата, во доба кога јавачите на апокалипсата биле вечни и достојни на обврските и кога толпа тврдоглави Кукулинци терале спрегнати двоколки преку планини и беспатици да донесат од крај свет камења за ред воденици, Јаков Иконописецот го запалил богољубивиот Круме Арсов но најдивите од дружината го зграпчиле пироманот и го обесиле.

Но ова е вид негување, се замешав освоена од чудното криво и испукано стебло, помало од азалеата што пред тоа ја донесов од цвеќарницата на плоштадот.

Низ оној прозорец што е свртен кон исток, го гледа брегот и неговото зеленило од разни дрвја: бор, костен, даб, јавор, багрем, липа, леска, евла, како и по некоја питома или дива слива, круша, црешна, кои никнале сами преку семките донесени од ветрот или птиците.

Залегнува у својот омилен лигенштул, пали една од оние пури што си ги донесе од Куба и целата атмосфера ја залива со Реми Мартен....

И на масата од даскалот Бино секојпат се наоѓаа по две три врбови шарени прачки, донесени од одлични ученици, и не беше редок случај да имаат тие работа.

Тој Јован Ѓуров, или како го викаа в село — Ѓуровчето, беше син на дедот Ѓура Јовановски од нашето село Витолишча, кој, за да го исхрани Јована и трите му сестри, помали од него, одеше секоја пролет во Ќесендра или Метуите на жетва, а откако ќе се вратеше оттаму продолжуваше со аргатлакот во Прилепско или Битолско Поле. Со парите што ќе ги донесе од жетва ќе купеше толку леб, колку еднаш во денот да јадат децата.

— Стале донесе од Света Гора еден збор повеќе во својот речник: „пак, пак“.

– Да гледаш живи луѓе да се печат, зар може да биде неинтересно? – му одговори аџи Рампо, сега Рифат-бег и тој вадејќи ги своите бројници што ги донесе од Ерусалим кога отиде да стане аџија.

Од каде ти е бундава? – Зар не се сеќаваш, татко ми ми ја донесе од Италија!

Овде Мајка брзо ги накалеми во градината јорговановите насади, расцутија и цвеќињата, од семињата донесени од другата страна на границата.

Татко ја полеа по челото со лимонова колонска вода, од шишенцето кое Мајка го чуваше како вистинска амајлија, донесено од блиски Таткови роднини од Цариград, при нивните ретки посети.

Одлуката за градба на хидроцентралите беше генерално донесена од врвот, но мораше да се сообрази и со науката, а луѓето да се припитомат за новите подвизи.

Остана да чемрее крај брегот со големата дуљбија, којашто Татко ти му ја донесе од Цариград.

5 НЕ ЗНАМ колку бевме. Многу. Донесени од сите болници.

Со лименката наполнета до половина, се враќа под стреата на бараката каде што живеат падавичарите и седнува покрај Нумо, кого неодамна го донесоа од Сук.

Тоа беше едно многу убаво лонче што тетка ѝ на Дора го донесе од Грција, сино со розово капаче и со бледорозови уши што стрчеа од страните.

Некој рече дека ги донесоа од државите. Јас не разбрав што значеше тоа.

Среде црква развален оган. Горат цепеници донесени од најблиските дворови и колци извлечени од селските плетови.

На него секој ќе запалеше свеќа и ќе се прекрстеше, а потоа се поминуваше сред црквата кои другите два дрвени свеќници донесени од старата црква и поставени пред иконостасот.

И сѐ правел само со нож, со секира, со скепар и едно две-три сврдлиња што ги донесол од Влашко, самоделски, на ковач правени.

Готов сум, му реков на валијата, спремен сум саат кулата да стане најубава во Румелија, да го ставиме врз неа саатот донесен од мојот Сигет.

Кога ќе одеше во вторниците во градот, Сандри како по навик, меѓу многуте скопски касапници, ќе ја одбереше касапницата на Илми за да намине кај него, а тој ќе се растрчаше да му даде триножник, нарачувајќи му на чиракот да донесе од чаршискиот кафеџија две густи, засладени кафиња.

Робовите тазе беа донесени од борбите по Србија и неколку дена на ред ги продаваа овде, врзани во синџири и целите испарталени.

Жена му пак, Калија, и таа со златни раце како него, кои во коприни донесени од Измир со срма правеле чудесии, на ибн Пајко му била десна рака и десно раме, ама и чувар за нивната неизмерна меѓусебна љубов.

- Да не може да се лета со оној што моите го донесоа од Индија? - прашав со надеж дека ќе добијам потврден одговор.

Е, кога еден ден, еден од оние твоите „едни денови”, ми ја донесовте од странство, јас се израдував, ама некако беше поминато времето.

Не дозволува никој да и го допре тој нејзин „свет”, а секој предмет има своја приказна или историја, со која е поврзан.

Та, нели индиго бојата донесена од пазарот за мирудии во Гоа е длабока колку дното на Индискиот Океан, или далечна колку врвовите на Хималаи, а тоа е едно исто?

Ме однесе до нејзиниот „свет”, така таа го нарекува сребрениот послужавник врз кој има наредено безброј мали и необични предмети што ги има донесено од разни страни на светот.

Да беше порано, поинаку ќе бев среќна.

ИДЕИТЕ НА АДА - Лето во Скопје, тоа ти е како зима во Гоби.

Славен е подвигот на човекот, затоа е славен и каменот што тој го донел од Месечината.