ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Прашањето што се поставува е дали овој феномен е задржан во нашата свест поради петвековната потчинетост под Отоманската империја или пирамидалната држава наследила дел од нејзи­ното постоење?

Се фаќа по предниот дел на главата, онаму каде што обично стоеше некоговото полно лице и прстите му лизгаат по мазна кожа на која нема набор, нема нос нема усни, нема очи... Макс Мертен нема лик.

Зошто не му дадоа веднаш да се врати кај семејството, туку го задржаа во Виена? Што правеше за тој период?

— Нека добредојде сега и Бахтијарица, лели сме блиску до Дренска — му одговори Толе и нарача јадење за тој ден.

Толе пак го прегрна и долго го задржа во својата прегратка.

Стигна некако до чебренскиот манастир, ги соблече Ѓорчевите кумитски алишта што ги зеде од Чачовци кога Ѓорче замина за Битола, ја наметна поповата антерија и долама, ја кладе поповата шапка, а бидејќи пооди некој месец и друг небричен и нестрижен се направи токму „папаз ефенди“.

Но претчувствувајќи дека Бахтијар ќе ги насочи потерите по побегнатите кон север чети, тие не се задржаа во Крушевица; ниту Толе се раздели од Андона да прејде во својот „пашалук" преку Црна, бидејќи пред два-три дена таму го бркаа; но заедно со Андона се истави до селцето Вепрчани, на границата меѓу мариовските и дренско радобилските планини, та ако дојде некој зорт, да ги фаќаат нив, бидејќи тие не беа уште газени од потери.

11. Кога виде Толе дека селата се наполнија со аскер, а и времето заклучи, народот војската го задржа во селата, јасно му стана дека не ќе може да презимува по меќанот — по колиби трла — како што правеше минатите години.

НИК “Наша Книга“, Скопје 1975.,26-27. 206 Според планот на ГШ на НОВ и ПО на Македонија со Тратата македонска бригада дејствувала Осмата македонска бригада. 207 Ibidem. 27. 208 PRO WO 202/515 A 209 PRO WO 202/369. 210 Се однесува на 41-ва МНОД на НОВЈ. 211 Во времето до 1 до 7 септевмри 1944 година 41-та дивизија наполно го разурнала патот и железничката пруга Велес-Прилеп и во повеќедневните борби против германските и бугарските трупи успеале овие комуникации да ги задржат во свои раце.

- За белја, место да одам право в село, јас се задржав во гратчето патем.

Не се задржа во гратчето ни да се види со своите ни да се распраша за патот, уверен дека некако ќе ја искачи угорницата и ќе го дотурка карванот до манастирот; се силеше само денски да стаса.

Забележувањето ни малку не му се задржа во свеста.

Ова, нивново, на поитрите, заедно со приказната за тоа од кај им се парите на Јанчевци, најдолго се задржа во Потковицата и единствено тоа се доближи до вистината, но се потврди многу, многу подоцна.

Членовите на нашата делегација по некаква инер­ција на мрзеливоста на духот, во линија на најмал отпор беа готови да аплаудираат, но сепак нешто ги задржа во последниот миг.

Задржани во облакот како што земјата се држи во бескрајот на вселената од сопствената сила.

Инструкцијата била максимумот да се извлече од мене, без да се бираат средства за тоа, а ако било потребно, дури не било исклучено и еден период да ме задржат во земјата.

Возам по истиот пат – не пат. Кратко се задржавме во Подгорје, каде се распрашавме дали некој памети за многу луѓе кои пред многу години поминаа по тука.

По пат ги задржаа во шумата.

По атентатите, тој бил уапсен и задржан во затвор повеќе месеци, иако немал абер за дејноста на гемиџиите.

Првиот дошол во Скопје, каде што по извесно време бил уапсен од властите и задржан во затвор, а вториот дошол во Солун.

Природно е дека ќе ги употреби Грција сите дипломатски патишта за да се задржи во Македонија на тие позиции, каде што се наоѓа од средните векови, особено од времето на турското завладување на Македонија, а грчките интереси во Македонија се бранат не од една Грција, а и од големите сили што не сакаат да се засили словенскиот елемент.

Ја доби со своето ризикување за тоа дека самјакот не можел да се задржи во ниедна од сите поминати долки.

Утредента на изненадување на Рада, Томо беше задржан во државната болница.

Во очај сум скоро болен, стори нешто да сум голем.

Облаците го задржале во себе дождот – не им се брзало, зашто ги изгаснале вулканите порано.

Со татнежот на топовите тие сакаат да нè задржат во „херојското” доба на своите задоцнети психи, а историјата, историјата 26 okno.mk отворено им зборува и покажува дека стравот од мит да се премине во историски живот, од хероизмот во внатрешните простори на психата, е невиден КУКАВИЧЛАК.

За Мајка историјата, за разлика од Татко, не се сведуваше на херојски или драматични настини, кои произлегуваат од војната и мирот, туку од малечките, речиси невидливи нешта околу семејството кои ја чинеа среќна, силна, кога ги спасуваше животите на своите чеда.

Таа знаеше, добро знаеше, силно веруваше дека големата историја Татко ја беше задржал во своите книги, во рафтовите на библиотеката кои требаа да бидат штитовите на нашето семејство, за големото спасување од историјата, за кое таа немаше моќ вистински и целосно да се спротивставува како Татко со неговите книги.

Татко планираше крајот на работата да биде теоретски и нагледен, односно да биде означен со заедничка вечера со мени од нивната листа на најрепрезентативните јадења со османскотурски заемки кои беа задржани во балканските јазици и кујни.

За ова не го извести Камилски, вардејќи го до крајот како големо изненадување...

Зар не беше оваа библиотека збир од соништата предизвикан од секоја книга, кога прв пат ќе се најде во рацете на сопственикот, поврзана со некој настан, задржан во потсвеста и сега се појавува во сенката на ноќната тишина на библиотеката.

И Камилски, како и многу други, го осудуваа сталинизмот, но остануваа и натаму приврзаници на Октомвриската револуција, длабоко задржана во нивните души.

Датумот се беше задржал во сеќавањето на Винстон затоа што тој ден случајно беше Иванден; но целата приказна мора да е забележана и на безброј други места.

Ама ако му текне пак на овој да ме задржи во неговиот?

Стана со сѐ куверта врз себе чиниш се плаши да не остане отскриена пред миризбите Димостенови задржани во одајчето и така наметната како со гуна почна да чекори наваму натаму не со умисла да се згрее, туку за да се умори, за да папса, за да падне во некоја дупка од каде ќе нема враќање.

И си реков, да ја избришам добро, да ја светнам Сталиновата слика, па ја задржав в кујна.

Во неговите стра­ни­ци беше продолжено среќното време од детството кое го живееше во Солун, крај својата вујна, чудесната Италијанка Клементина која засекогаш ја задржа во спомени­те како мајка, подоцна како светица, во својот живот во егзил.

Го затворија, беше докажана неговата апсолутна невиност, но поради славното семејство, класната непомирливост го задржаа во затвор и на крајот, го осудија на шестмесечна условна затворска казна.

Како што поминуваа покрај излозите, во еден момент, погледот на авторот му се задржа во излогот на една продавница за канцелариски материјали.

Мене ми преостануваше да трагам по имагинарниот пат на јагулите, задржан во татковите книги.

Би сакал уште малку да те задржам во ова убаво мое зајдисонце меѓу ридовите но ти веќе се оддалечуваш талкајќи кон некое соѕвездие што сал тебе ти припаѓа.

„Да?“ Мама погледа спроти масата што ја постави како некаква прекрасна сребрена стапица, чудесна јама со сосот од печено месо во која најпосле, како побеснет ѕвер од некои дамнешни времиња, фатен во јама со катран, можеби ќе попадне нејзиниот маж и ќе биде задржан во неа за да гледа низ решетките од јадеци, засекогаш на сигурно.

Или можеби ќе ме задржат во зоолошката градина, каков би бил тој живот! Брунила, кажи ми што да правам?“

А што се однесува до оној твој злосторник што те следи од најраната младост – ја промени наеднаш темата Пеперутката – не смееш да одложуваш.

Дури и да ми сошијат под кожата постава од оловни прачки нема да успеат да ме задржат во ова време…

А потоа Зоки сам си скина една цреша и долго време ја задржа во својата рака, нежно и меко како да држи малечко пиленце.

На тетка ми претходно ѝ соопштив дека би сакал да се истуширам, па пресметав дека така ќе добијам уште повеќе време за да се олеснам.

Значи, проблемот не беше во него, туку во тоа што се чувствував непријатно да го користам тоалетот и да одам по голема нужда кога пријателот ми беше во соба - а по првиот ден, кога успеав да одам во тоалет на мир, додека тој се задржа во бифето со една убава учесничка на конференцијата - се погодуваше секогаш да сме во собата во исто време.

Затоа, впрочем, Севишниот и ги задржал во ,небескиот трибунал да им судат на помалку искусните и грешните ,да ги спасат ако с уште има лек за нивните души!

Во една друга пригода ќе ви раскажам за тоа, но најсилен впечаток ми направи враќањето од Поградец кон границата.

Но, пред ,небескиот трибунал на моите предци јас не смеам да запаѓам во химерични тиради, кои би можеле уште повеќе да ми ја отежнат положбата?

Секое минување на границата може да се раскаже како посебно поглавје дека таа беше толку силно задржана во нас... На обете страни...

Тогаш, Захаријадис, враќајќи се од Прага, се задржа во Белград, а од тамy во логорот во Булкес.