ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

13. Веројатно се мисли на Промеморијата на Русија и Австро-Унгарија од 15.9.1903 год. што била испратена не само до потписничките на Берлинскиот договор, туку и до турската и до бугарската влада, бидејќи последниве всушност го спречувале исполнувањето на Февруарските реформи, па дури се обвинувале дека придонесле за кревањето на Востанието во Македонија.

Ги обвинуваше најневините; најневините и најбеспомошните го носеа исконскиот грев – оние кои тукушто влегле во животот ги обвинуваше дека ја посакуваат смртта на оние кои тој живот им го дале.

Го впивме тоа горчливо искуство на претците со мајчиното млеко, па го заборавивме – сакајќи да ѝ припаѓаме на новата Европа, заборавајќи дека Европа еден ден одново ќе ја сврти кон нас својата крволочна челуст; верувајќи во новата Европа ја заборавивме судбината на нашите блиски и далечни претци, заборавивме на крвта која им била пиена затоа што биле од инаква крв, ги заборавивме неброените судбини на понижуваните, лажно обвинуваните, прогонетите, мачените, усмртуваните, заборавени и од Бог и од ѓаволот.

Многу години пред да го напише „Мојсеј и монотеизмот”, брат ми со мајчиното млеко ја вцица и горкоста на изгонетите од земја во земја, на проколнатите заради различната религија и различното потекло, на горените на клада заради тоа што оние другите, кои се сметале за правоверни, со векови лажно ги обвинувале дека фрлале отров во бунарите, дека предизвикувале чума, дека правеле договори со ѓаволот; уште со млекото на нашата мајка тој го имаше примено во себе тој горчлив вкус.

Ме обвинува дека јас сум причината за болеста... Сугестивен е...“

Никако не ми е јасно зошто и мене ме обвинуваат дека ми влегол ѓавол, кога всушност самиот ѓавол е брат ми. Никако да му се погоди.

На таа вина, која, велеше, му е присушта на секое човечко суштество, себеси си додаваше уште една – тврдеше дека се сеќава дека уште како едно и пол годишен ја посакал смртта на тукушто родениот брат Јулиус, кој умрел шест месеци подоцна.