ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Им раскажував на мајка ми и на татко ми за мојот нов сакан.

Драгица Најческа Друга мајка (1979) Скопје CIP 821.163.3-32 ISBN 978-608-240-010-5 COBISS.MK-ID 94426634 На ист начин како и мене кога бев мала, мама навечер, пред заспивање, ѝ ги раскажуваше на Ели, моето малечко сестриче, долгите приказни за Пепелашка, за Ивица и Марица, за црното кравајче...

На шестото новороденче во таа година црните подбивачи сакаа да му дадат име Сирак, но попот го запиша во црковната книга како Никита Марко Проказник, на задоволството на Јага Перуника, им се тргаше од пат на разубавените селанки и со стара ракија во бокалче пред себе му раскажуваше на најстариот, на Богдан Јанков со козји уши и со господови тајни во себе, за природата, за Чарли Краков, за гасениците.

Стариот го чуваше и се подгордеваше, им раскажуваше на пријателите за виорливите денови од војната, најзанимливата и врвна точка во животот негов.

„Така ти е тоа во живеачката, продолжи да зборува Огнена Гулева”, му раскажував на Даскалов, „се си мислиме: ако излеземе од дома ќе ѝ го смениме патот на судбината“.

„Гледаш, немам размислувано за таквите можности“, се насмеа мајка ми.

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

Молитвата на Проказник не ќе ја повторам, не ја слушав и не знам кој копаше нов гроб.

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

Не гледав и не бев сведок на мигот кога Симон Наконтик, сиот како зелен волшебник од мочуриште, си го џвакал брадулето и му раскажувал на долговратиот Лазар Аргиров, чиниш е на овој свет само затоа да ги проубавува грдостите, за судбината: тоа е сѐ, човекот во нејзините раце е орудие - коле и беси без совет и без знаење на својата крв.

Јас ѝ раскажував на тета сѐ за моите девојки, за тепачката кај Чешмиче, за мојот необичен другар Абраш, а таа внимателно и со многу големо љубопитство ме слушаше.

И потоа го замислував како да го слушав како малку фалбаџиски им раскажува на луѓето сред село употребувајќи ги зборовите што сега јас му ги ставав в уста: "Бурнав на портата кај него, како секогаш без теклив, да влезам кај братучедот Методија, ама портата однатре затворена, а и резето однадвор не е ставено.

Таа ноќ спиев мирно, а кога се разбудив в зори, застанав пред крвавата трага на ѕидот покрај мојот кревет.

Марие и Роза ѝ раскажуваа на Паулина што гледаат на фотографиите, а Паулина потпрашуваше, минуваше со прстите по мазната црно-бела површина.

Тој им раскажуваше на козарите за особините на кашмирската коза од Монголија и од Тибет, од чии влакна настанува чудесната кашмирска ткаенина.

Како за тоа да ѝ раскажувам на мама?

Па најважното беше дека ја гледав Соња.

Не бев расположен да ѝ раскажувам.

Сега кога им раскажувам на моите деца тие се кинат од смеење, но тоа беше мојот штос, зашто не сакав машките да се фалат дека се запознале со мене и дека сум нивна девојка.

Дедо ми, кога татко ми бил дете, еднаш цела година му раскажувал на татка како за другиот Велигден ќе му купи едни такви убави чевлиња какви што никој досега не видел.

Подоцна им раскажувавме на Татко и на Мајка сѐ што сме виделе, а тие носталгично коментираа.

И цел ден шумеше првата брезичка, ѝ раскажуваше на својата сестричка за сѐ што таа не можеше да го види.

- Летоска еден врабец му раскажуваше на славејот.