ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

„Белким нема и мојот гроб што го спремив да остане празен?“, реков со иронија јас.

На моменти и толку директна во изјавите и одговорите што без малку те остава без здив, да не речам со подзината уста!

Додека беше жив Сталин никој од социјалистичките земји не смееше да има никаква врска со Југославија и сега веќе можам да речам со Македонија, а не Србија..

„Се надевам дека може да се каже дека и вие ќе ѝ припаднете на таа монастирлитска светла линија на верата”, му рече со спокоен глас претседателот на синагогалниот одбор, кога младиот Елеазар бен Цви беше поставен за рабин.

По овие зборови тој раскажа приказна со која ги саштиса сите околу него: - Знаете каде е Горна Порта, им рече со таинствен глас.

Ги симна полека штиците, ги нареди на скелето и така испотен и задишан, без да здивне му се сврте на работникот и му рече со зарипнат глас: - А ти зошто навредуваш?!

- И, радосен што го гледа пак станат и бодар, тој му рече со смеење: - Ами, Прилеп, кој ќе го брани, бре Цепенко?!...

- Слушаш ли како мириса? - рече со восхит Бојан, откако се оптегна врз меката бујна трева, што вистински личеше на зелена јамболија.

ДЕПА: Ти не ѝ се мешај на жената, сака од куќи да му рече со здравје. Таму ќе биде повторно.

За момент помислив дека се обидува да ги разлабави јазлите на заедливоста.

„Ова, за наликувањето, не го реков со лоша намера туку бидејќи ти заблазнувам“, објасни како да се каеше Огнена и со насмевка на виновност побрза да си ја прибере раката од коленото на мајка ми.

Претседателот сега рече со темен глас: - Јас и не пукав во нив...

- Дојдовте, - му рече со јасен глас.

- Се тресе, тажно рекол со руменило срам на лицето еден од каменоделците.

Борис Калпак воздивна. „Ми го подари Трипун Караѓоз. Се плаши - ќе му ги исече некој прстите и ќе му го земе, како што тој го симна од мртвата рака на злодејот со чалма.“

Се чувствувал посигурен в мрак, можел да биде поискрен.

Можело да се очекува дека неговите маки еднаш ќе се споменат со гускино перце во некоја библија над чии страници ќе липаат поколенијата; но сѐ ќе било попусто и веќе никој не ќе можел да му ги смекне раните на душата што со копнеж се стремела кон височини.

Но таа, опседнувана на секој чекор од тајни машки желби, веќе знаела што сака тој и ѓаволесто се насмевнувала.

Дојде Чучук-Андреј и рече со пелтечење дека луѓето сакаат да појдат и да го извадат избеганиот Онисифор Мечкојад и од дупка на гуштерица ако треба.

- Не, јас веќе никому не ќе пуштам крв, рекол со напнат глас.

Најмладиот, шеснаесетгодишниот Лозан Перуника, момок кај кого и ќе стигнел, стоел зад својот подалечен роднина Онисифор Мечкојад кога рекол со детска исплашеност во грлото дека покојниот има во Кукулино синови и внучиња.

Челуста на неговата гладна утроба била отворена со исчекување, непрекинато ја голтал киселовината што надоаѓала од катниците.

- Носело магарето 'рпалци, сега бара зобница да му врзам на муцката, предизвикувачки рекла со необично ѕвонлив глас. - Вечер, се душел од возбуда Арсо Арнаутче. - Вечер, бездруго.

Речиси и пред да имал време да смисли нешто со што секогаш бил поинаков од другите, пркосен, брзоплет, во бриткоста како штотуку симнат од точило, се свртел да ја гледа во далечина темната модрина на небото.

- Не заслужувам, рекол со незабележлива возбуда во гласот. - Ги носам на душа сирачињата на Јаков Иконописец.

БАБА АНЧА: Е де. А пак јас ја имав намирисано работата и си реков со умов „ако не можеш за ваму, нека биде за таму“.

„Животното во тебе… Она реткото, рисот!“ ми рече со зајадлив тон во гласот.

Време е да поспиеш, Пупи Паф, можеше да ми рече со мајчински глас.

Рече: - Леме, сине! Леме внученце, не ти велам збогум, не бил јас Иле Костадиноски ако не те вратам од тоа проклето место, - тоа го рече со таков глас што можеа да го чујат дури и тие што беа крај реката, како да сакаше тоа сите да го чујат.

Е навистина многу сте убај, па вака убо дотерани - како бели гулапчина!“ рече со насмевка и голема мекост која му зрачеше од очите.

И ним, а и мене ни е убо заедно“, рече со насмевка.

Некој тропна на вратата: беше мајка Ленче: „Сине мое, ајде да станиш, ќе излегваме.“ влегувајќи рече со грижа во гласот.

Винстон успеа доволно да се прибере за да проговори. „Не можете“ рече со слаб глас.

А, ја! Нема да биде тоа! „Доста е веќе трудна", си рече со сигурност Митра.

Ете, ако имаш милост да ме ислушаш да ти раскажам како нѐ насамарија, со итрина, не да речеш со јунаштина.

– Ќе биде добро и тој да учи за професија која го заобиколува затворот, како и неговите браќа – рече со сериозен глас Мајка.

Пожолте. „Свињо“, рече со изгаснат глас.

Побрзо да свршиме работа, - рече со изговор својствен на Власите, што братучедите ги потсетуваше на говорот на оние Власи од бачилата брзнички.

Си рекол со умот Силјан да не им проговори, ами да им се поклони, чунки чу оти тие си проговориле по нивниот јазик.

Се уплашил сиромав Силјан едно чудо, чунки си рекол со умот оти ќе бидат некои ѕверови.

- Ќерката ме напушти - рече со шепот но и во шепотот можеше да се насети болката на гласот.

- Жити мајка, - одново замоли Крстовица – имај срце...

Василопулос ја фрли цигарата на подот, ја изгази со тешката чизма, и испуштајќи го чадот низ нос, рече со зарипнат глас: - Значи, почнаа и кражбите... - и, одејќи кон Крстовица ја праша – Што имаш во торбата?

Гаврани, врани, врапци ги колваа зрната.

Другарот Кузе направи идолопоклонички чекор накај Василопулос и со очи на исплашено куче објасни.

- Оти и така седам без работа, - имаше обичај да рече со израз на човек осуден цел живот да се чувствува должен за доброто што му го сториле.

„Мој витезу,“ рече со сјајни очи, „твојата госпоѓа те наоружува за борба.“

Пелагија се стаписа на местото, се стаписа од благиот глас на жената и полека, полека, со така да се рече надчовечки напори ја заврте главата и жената влезе во нејзините очи веднаш тука зад вратничката, а со неа и целата градина и куќичката со последното сонце плиснато по белината на ѕидовите, и вратничката се отвора на внатре, насмеаната жена ја влече натаму, ѝ прави пат за да влезат во градината Дојдете, златни, да си поседиме пред мојава врата, со денови, мори златна, да не речам со години, те гледам поминуваш од тука со момичево во рацете и со некоја голема болка во лицето, одамна сакав да те поканам да ми влезиш макар во градината ако не во куќата! и Пелагија нема сили да се спротивстави, таа дозволува мекиот допир на жената да ја води по патчето сѐ до поплочената ширинка пред вратата на куќарката каде што има малечка масичка и неколку столчиња без потпирачки наместени околу масичката и веќе седи на еден од нив, а на другиот до неа малечката Пела, и уште, уловува дека тетката седнува до неа без да престане да зборува Ако си калеша и со црно во срцето, ти си убава, и не знам дали има поубава од тебе, и по лицето ти се познава дека си и добра, твојата појава зрачи добрина! и во исто време претрчува внатре низ отворената врата и мислиш дека оди натаму а таа се враќа со подавалник на кои има чинивчиња со слатко и пресна вода во стаклени чаши Добро ми дојде, златна, во куќава, ајде, касни од слатково, јас самата го имам правено, онде од зад куќи, имам две дуњи, погледни, како сонцето што свети така и тоа свети, како твојата невидлива светлина, златна, како твојата невидлива добрина, златна, а тоа што свети во исто време и боли, мила, твојата невидлива болка, касни, заблажи се, ти ја знам болката, со денови, со недели, со месеци сноваш по уличкиве и бараш брлог оти онаа коруба сега е зграда, ене ја, ги надвишува сите куќи и вие морате да се иставите од таму, е, златна на тетка, не знам зошто, ама моето срце те одбра тебе, така да знаеш, те одбра тебе и оваа топка радост и оваа жолта заштита, вие да ми бидете радост на старост!

Рече со растреперен глас Момите два пати се благословени - со две мајки и со двајца татковци! а немо продолжи во себе Прости ми, изумив дека одамна Роса ви е и мајка и татко!

- Мамо, има човек на балконот! – реков со плачлив глас.

- Ниту едно ниту другото, ама скрнавење на црквата нема да има.... - рече со истиот глас и го помести шмајзерот.

- Подигна рака, покажа на олтарот и поместувајќи ја од лево кон десно, рече со наслада: - Туа, пушиш, Тито, со цигарата о р’ка и со ена пишчола, на, до туа, д’лга ем голема - таа се удри по колкот - а од левата страна Ленин, со подигната рака, на пролетаријатот му го покажва патот кон светлата и среќната иднина.

Можеби ќе проверат и кога ќе видат дека те нема, кој знае како можат да те казнат... рече со растреперен глас. – Изврши смена на стражата и врати се.

Земи ... – А, не – му ја тргна раката и рече со благ глас: – Земете си ги.

„Кажи ѝ, мати“, рече со солзи, „кажи ѝ дека никогаш не сум мислел да ја заборавам.