ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Некни се обиде поединечно да се пресметува со оние што му свртија грб.

Старата, врзана за постела, уште го чекаше: да го испијат својот чај, да разменат по една воздишка пред легнување и да си свртат грб во заедничкото легло.

Се откачи од оградата и му го сврте грбот на игралиштето.

Право на него. И да му свртеше грб, сонцето ќе го биеше со своите стрели од зраци - безмалку како ѓаволестиот ангел на љубовта.

Како омацурен мачор потоа, кога реферираше во Комитетот со наведната глава, чекаше за казна него прв да го затворат, но другарите само му свртеа грб и нему му беше јасно барем толку дека е свршено со неговата кадровска кариера.

Горда не му одговори, само му го сврте грбот и тргна пред него низ краткиот ходник во внатрешноста на станчето како кутивче.

И да не беше пошол на печалба во туѓина, да беше ѝ се појавил пред очи, уште тогаш, не знаеше што ќе направи место да му баци рака: дали да го погледне напоречки и да му сврти грб, или да му плукне в лице што ѝ дал такво име, од кое ќе се срами цел живот.

Таа те гледа изненадено, без да дојде до здив или до збор, но не те одбива и те запознава со нејзиното друштво - очевидно не е видливо израдувана, но се воздржува да ти сврти грб.

„Ќе видиш дека јас нешто ќе смислам“, рече Перо откако си свртеа грбови за заспивање.

Ние сме повикани пред историјата да исправиме една голема неправда што му е сторена на нашиот маршал Сталин: зошто, како што ви е бездруго познато, сите, од до вчера братските комунистички партии, неправедно му свртија грб на Сталин и на неговото дело.

Стравот од напад на Југославија кога Тито му сврте грб на Сталин панично се ширеше низ земјата, стигнуваше до душите на сите, млади и стари.

Но, исто така, ме побудуваа и шокот и разочараноста поради тоа што револуционерното движење на сексуалното ослободување и на политичкото бунтовништво слегнале и станале помирлив, во суштина конзервативен облик на идентитетска политика што не се стреми толку да го смени светот колку што сака да си заграби поголемо парче од него.

Отворената и експлицитна машка геј-култура што ја создало геј-ослободувањето досега не успеала да ја надмине и да ја замени машката геј-поткултура, која се темели врз геј-идентификацијата со негеј-облиците, ниту да ја замени со оригинална машка геј-култура втемелена врз премрежињата на геј-идентитетот.

Па, тогаш, дали сум напишал реакционерна книга?

Силата што го придвижува голем дел од творештвото на геј-културата, сепак, потекнува помалку од геј-суштествувањето отколку од геј-желбата.

Дали тоа јас, инсистирајќи на опстојната релевантност, моќ и, навистина, мудрост на голем дел од традиционална машка геј-поткултура, сум ги изневерил револуционерните дострели на геј-ослободувањето, сум го отфрлил новиот геј-идентитет што го создала и сум ѝ свртил грб на нејзините цели за општествена и индивидуална преобразба, сосе нејзините оригинални културни творби?

Од порано слушавме од нашите политички комесари дека Тито ни сврти грб, но овој пат обвинувањата длабоко се врежуваа во нас, а јазикот со кој зборуваа тие од раководството беше толку убедлив што кај нас предизвикуваше масовен и хистеричен гнев.

Меѓу нас не беа покојните Дмитар-Пејко, Јане Крстин, Пеце Дановски и Неделко Шијак, и ни свртеа грб Васко Тушев, Круме Арсов, Осип Сечковски, Трипун Караѓоз и свирачот на шупелка Цуцул Мицковски (го видов - ја влечеше без збогум по себе запрегата), и беше и не беше со нас Онисифор Мечкојад.

Луѓето немо го заколнувале: раскажи, честит стрико, што си видел, и ние, ако нѐ посоветуваш, ќе му свртиме грб на овој безбожен мрак, со пеколот не се војува.

Си биле еден цар и една царица и немале веќе четириесет и три дечиња, и не останале заедно оние триесет и деветмина синови.

Тогаш Адам Лесновец им свртел грб и потрчал.

Утре и другите ќе ти свртат грб и ќе те остават сам да го бараш Лесново по беспатицава.“

Веќе брзале влечејќи го попот со себе.

Иако не можеле да му го препознаат лицето на видовникот, луѓето знаеле дека престарите очи со конци крв околу себе догледуваат сѐ и сѐ знаат.

„Ти треба да се чувствуваш силен и да го зграпчиш за уши злодејот Мечкојад. Луѓето се исплашени.

Мораш да сфатиш дека Господ ти го свртил грбот.

Виде, не виде Кога еднаш сврте грб, не виде... дали сушата ги спржи цветовите на розите и дали само трнот остана, дали водата се излеа и ги поплави сите спржени рози, а дека трнот остана, дали дуваше ветер кога со грб беше завртен.

Парацелзус му го сврти грбот, за да ја запали ламбата.

Сакам да ме подучиш на Занаетот. Крај тебе сакам да го поминам патот што води до Каменот.

Но еднаш ќе ти свртам грб и ќе те оставам - Среќен ти пат кон Нил.

Расправај се и карај се таму со крокодили.

Нека не сме веќе браќа - близнаци и нека не ни е името Мануш и Јанкуло ако уште еднаш навиваме за тебе и ако ти ги влечкаме на секаде молерските канти, наслути тој дека се колнат во себе кога навредено му свртеа грб потпирајќи се еден на друг во чекорењето.

И нема да свртам поглед кога сите ќе свртат грб.

Попот докажуваше дека коските и металот не горат. уште пред тоа да избувне огнот, Антун Крстин му свртил грб на селото и се вратил од кај што дошол, негде кај што овдешните луѓе нашле ново Кукулино во кое со грч под ребрата ќе тагуваат по својата земја.

„Ти ме заборави. ми сврти грб.“

Тоа беше нивниот обид да му се доверат и додворат на Шефот.

Тогаш не бев свесен за она што сега ми изгледа логично: на полицајката Ема и нејзиниот претпоставен во Одделението за анализа Нинослав, не им остануваше ништо друго, освен да ми го свртат грбот токму кога Илона си заминуваше.

И го сврти грбот, ама бадијала.

Девојката одново му го сврте грбот.

Кога ги виде полковниците, им го сврте грбот.

Можеби требаше да му го свртам грбот на ридот и да се вратам од каде што дојдов!

- Само уште еднаш. Ти најдобро го правиш тоа - ме насрчи таа и ми го сврте грбот.

Кузе им сврте грб и тргна накај фурните.

Одеднаш Трајанка изгледаше како да се покајала што му се насмевна и му сврти грб на Мартина.

Се разбира, со ова мое тврдење не им го одземам правото на оние кои ќе ни го свртат грбот за да го потрошат сето свое време во разговори со миленичињата: кучињата, мачките, пилињата!

Не наоѓам ништо страшно во таквото однесување.

Не дочека на маж да сврти грб во знак на почит и разбирање ниту маж да ѝ се замери за начинот на којшто спие за ноќниот декор секавиците и сигналите за спас немаше кога да ѝ здодее животот.

- Нема друг, се потроши, - како да ми ги прочита мислите, - другпат доаѓај порано, - и ми го сврти грбот.

Потоа просторот под мишките престана да гори и почна да се лади, а со секое снижување на температурата се чинеше дека реата станува сѐ посилна и посилна.

Се прашував дали ми е лута затоа што можеби не ја чекав доволно.

А и јас бев крива, затоа што поради лулашките заборавив да купам леб.

Пред да ми сврти грб видов дека на работ на едната усна е размачкана со чоколадо.

По оние кружни цртежи ми се чинеше дека буквата е толку остра, што може да ти се забоде право во прстот, ако малку се лизнеш надолу.

Девојчињата ѝ свртеа грб и почнаа да си разменуваат погледи.

Но, тој ми го сврти грбот и разбеснето почна да чука на тастатурата.

— Се сврте кон запад, ми велат, му го сврте грбот на Советскиот Сојуз.

- Море замолчи, та не дрдори толку! - сврте грб Аргир и го покри лицето со капата.

КРИСТИНА: А ти? ЈАКОВ: Јас ја отфрлив својата улога. Ја напуштив драмата. Му го свртев грбот на големиот драматичар.

Самите знаеја, дека со првото јавување на било кој од нив, веднаш ќе ми дотречаа во прегратка и ќе си го свртеа грбот еден против друг.

- Важи – се согласи таа, нѝ сврте грб, мавтајќи со рака преку рамо, имитирајќи ја Лајза Минели од филмот „Кабаре”.

Не му е лоша идејата на Огне за колачи во „Канела”, си помислив.