ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Неа ја знаат овчарите и по неа ги скориваат своите стада; неа ја знаат орачите и по неа ги спрегнуваат своите ѕевгари; неа ја знаат жетварите и по неа ставаат да ги зафатат долгите опашки на ушите подолгите слогови.

5. Таква е, гледана однадвор, пуста и ненаселена, наваму од крајот на последната Голема војна, односно наваму од принудната колективизација, и нешто потоа, откако ги зафати луѓето емиграцијата, таа самоникната и безимена потковица среде Бакарно Гумно, која, спуштајќи се благо по голите падини на ридиштата, на запад и на југ, сè до мелиорацијата (пред десетина години ја извршија доброволно младински работни бригади; покрај бесплатна исхрана, работничка облека и плускавици на дланките, младинците имаа и задача да ги шират меѓу себе љубовта и братството) се преточува во ливадско земјиште (сега сушно и неплодно) испресечено со мртвици и блата кои, пак, се вливаа во Црна и во кои заедно со стотици видови барски и преселни птици живееше и лошиот дух на маларијата, а на исток и на север, односно на североисток и на северозапад, сѐ до мариовските планини, односно сѐ до Прилеп и сѐ до крушевските планини, во житница и тутунско поле.

Часословот е веќе сосем неупотреблив, мувлата ги зафатила и внатрешните листови; но затоа Светото Писание уште не си ја дослугало својата работа, иако се негде-годе дрпнати листови за бришење на бричот.

Малендавиот пламен ги зафати и потфати, ги подбра, ги оближа, се разниша над нив, посина и кога се чинеше дека ќе згасне, наеднаш се исправи и ја осветли земјанката. Никој не се помрдна.

Османското Царство со своето траење од речиси седум века покажуваше дека го почитувало и принципот на нужна толеранција меѓу народите, и покрај тоа што ја имало позицијата на владетел, освојувач.

Митологијата којашто ги зафати балканските историографии во втората половина на XIX и XX век, во времето на подемот на новите држави- нации, во голема мера ја деформира историјата на Царството чие постоење и цивилизациски обележја, кои често биле заеднички со истите народи, се настојуваше по секоја цена да се избришат од меморијата на народите.

Дрвјата ги зафати некоја незнајна болка како семејство зафатено од тага.

На зајдисонце започнуваше руменилото да избива од него, како подземни вулкани, да се шири и да ја бојадисува пурпурно целата вода; птиците ги зафаќа немир, кричат и во јата трчаат по сонцето кое им бега зад планинските врвови; потпалено езерото, блескоти и фрла алови отсјаји в очи.

XXVI Војската одвреме навреме правеше маневри на положаите над село, вежбаа, и на луѓето сè повеќе им втеруваа страв; очекувајќи секој момент да започне борбата, ги зафати несоница и по цели ноќи не спиеја; секој лавеж на кучињата, секое рикање на добитокот секое плачење на децата по куќите - ги плашеше.

Богомилството уште во текот на X век ги зафатило и другите македонски области.

Османлиските навлегувања на Балканскиот Полуостров се совпаѓаат со внатрешните судири кои ги зафатиле балканските држави.

Но, други ќе ги зафатат нашите места, тие ќе ја изборат слободата.

Но студено им е па брзаат дома и ги зафаќаат своите места крај прозорците.

Зошто водата сѐ погоре му растеше, небаре извираше од вечен извор, та му ги зафати колениците, колковите, па мевот и папокот, и му се качуваше кон брадата за да го удави?

Бацилите на злото ги зафатиле и самите негови жртви.

И во главата си пробива место, ги зафаќа и ги потиснува сите мисли, нездравата смисла за долг и чест, некое тешко бладање, кое ја мати здравата свест за реалното и можното.

Бавно плива во сенката што му ги зафатила рамењата.

Еве, дваесетипет дена ја испитуваше болеста што ги зафатила душите на овие двајца младичи.

„Да не предизвикам пожар“ - си помисли, па го крена снопот и го постави малку подалеку, та пламенот, и кога би дувнал ветер, да не може да ги зафати ни плевната ни колибата.

кога ќе испуштаат душа - кожата им продолжува и понатаму да им поигрува, да се тресе, како под неа да јураат ситни бубачиња со голема брзина; другите ајвани, пак, коњите, магарињата, маските, ждребињата: пред да паднат, да се стропачат на земјата, се тетерават à наваму à натаму како пијани, како бунило или треска да ги зафатило: одат па се повраќаат, тргнуваат кон една страна, кон друга, се завртуваат во круг, и како пред нив да се отвора голема бездна, ги опнуваат нозете во земјата, се потргнуваат газум-газум и паѓаат; кога ќе треснат на земјата, продолжуваат со главата да мавтаат на сите страни како да сакаат да скинат некој невидлив оглав со кој се врзани, и удираат со предните нозе, гребат по земјата и, чиниш, си копаат гроб или кинат нешто што ги сопина; испуштаат душа со подзината уста, со искривена муцка, со пуштен јазик, со очи смигнати или отворени и рогливо извртени; над нив се собираат сите птици, сите кучиња од селото; дрпаат и завиваат; луѓето ги слушаат, се ежават и ги колнат: главата да си ја изедете!

Роса во леглото се намести од кај прозорчето, покровот што го префрли преку сите четири моми и себе гледаше од другата страна да ги зафаќа целосно за да не настине некоја од нив, а нејзиниот грб и не мора сосема да биде покриен.

Точно во минута си ги зафаќаат резервираните лежалки на луксузните плажи.

Сега засега добро им врви на новите дами, иако нашите редовно губат на сите првенства.

Работите не одат на арно! – го промени веднаш текот на разговорот татко ми. – Со Сталин или без него, ние остануваме со нашите кози! – пресече Чанга. – Но независно од Сталин – продолжи татко ми – кај нас сигурно нема да доцнат „плановите за новата социјалистичка изградба”, кои секако ќе ги зафатат и нашите кози. – И во мене нешто коби.

Елена, зад мене, шепна и јас ја прифатив нејзината помош.

Пукна вистинска експлозија, што ги зафати и машките.

„'Двојната Лота', наставничке!“ извикав. Сите девојчиња фатија да се смеат.

По патот ги зафатил студ.

А тој постојано се смешка, но тоа можев да го сетам само јас бидејќи имав забележано како му ги зафаќа некој немир мустаките додека се насмевнува.

Пањимаеш что ета значит, дарагој мој Семјон?

Очекуваа дека нешто ќе им се случи, дека нешто ќе ги завари неподготвени.

По тие зборови девојките почнаа да се тресат. Ги зафати некој необјаснив студ што излегуваше низ отворената врата.

Но студено им е па брзаат дома и ги зафаќаат своите места крај прозорците.

I Дождовите деноноќно врнеа; туриваа силно, поројно; не се знаеше што е небо, што е земја: споени беа, измешани, каша; урликаа реките, потоците, трапиштата, суводолиците; влечкаа од планините чакал, гнилеж, дрвја; се разлеваше водата низ селото ги поплавуваше дворовите, куќите, плевните, ќералите, кошарите, гаждарињата, бавчите, гумната, нивјето, трлата, елиците, стоговите, листовниците - поплавуваше сѐ; туфкаа луѓето не можејќи да излезат надвор, рикаше добитокот гладен, гракчеа кокошките бегајќи сѐ повисоко на кокошарниците и плевните за да не ги зафати водата што растеше; прегладнети удираа со клуновите по гредите и ќерамидите; кучињата пливаа низ водата влечкајќи удавени животинчиња за да се нахранат; гледаа тажно луѓето од куќите, од прозорците, гледаа во водата што растеше, во дождот што непрестајно паѓаше како да се истуриваше од некои небесни мориња; овошките во градините и дворовите стрчеа со ветките над водата како давеници што бараат помош; полесните предмети: сандаци, кошови, канти, каци и разно овошје, пливаа по водата, одеа каде што ги носеа брзаците.

Луѓето ги зафати кашлица: кашлаа сите, кашлаа кој од кој полошо: ”утур-бутур”! си викаа еден на друг.

Тие што ги зафатил на отворено, ги затрупал, ги јагленосал.

„Ах, не! Не, не, тоа никако! Јас кај Шулц; кај мене, знаете, компликации се појавија, прво градите ми ги зафати и кашлица, потоа настинав: градите и грип... и ете, сосем неочекувано... сосем, сосем неочекувано“.

Генерал- мајор Василиј Васиљев Первоједов, ви стојам на располагање”, се претстави неговото превосходство.

ПРОШТАЛНА

Се чека ноќ во овој голем простор нѐ потпира и нѐ подигнува лостот со бело знаме на врвот сред ветерот што ги зафатил прво возбудени од напон мускулите привлечени од оваа игра под течниот пурпур во раствор на шира се движиме пред да нѐ запрат и пред да се растури сѐ.

Ноќта нѐ покрива и за нешто нѐ готви бели ги спуштаме знамињата за котви не знаеме зошто и немаме против. okno.mk | Margina #32-33 [1996] 138