ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Но тука беше нашата мајка и нашата баба Русинка, таа достоинствена полничка старица, со долги белоруси коси, со позлатени прамени што ѝ паѓаа врз широкото чело, со густи веѓи и сини добри очи, која ја вардеше мајка ми од смртта.

Во прво време и таа поверува во гласините што се ширеа меѓу Евреите на Солун, дека маж ѝ е затворен таму, дури и некое време по добивањето на неговата штура картичка од Виена од која со сигурност единствено можеше да утврди дека е жив.

Потоа погледот ѝ паѓа на карт-посталот со ракописот на маж ѝ, и како и секое утро, откако ќе утврди дека децата спијат, наместо кошмарниот сон, ја реконструира приказната на нејзиниот живот, особено нејзините последни неколку години.

Таа се смешкаше мило на сликата, а црната коса ѝ паѓаше тешко на обете рамена.

Темнокостенливата коса, прибрана високо над тилот во бујна опашка, ѝ паѓаше до рамениците.

Одеше со рамномерни чекори - ниту полека, ниту брзо - небаре чекори низ ливада, а не низ училишниот двор - во цветно широко здолниште и бела блуза.

Тогаш дојде Соња. Не ја видовме цело лето, зашто беше заминала кај тетка ѝ во Битола. Неверојатно: само за едно лето се извишила.

А тој уште од оној миг кога за првпат го слушна името на девојчето, почна во своите мисли да го изградува и нејзиниот лик: „Би морала да личи на татка си, височка е значи, има дупчиња на образите, крупни црни очи, црна коса што слободно ѝ паѓа врз белото чело...“

Севда продолжи да си ја чешла косата и да си ги преплетува плетенките тука, под дивјачката, си ја чувствува леснотијата на косата што како навев ѝ паѓа преку рамената, назад под тилот по плеќите: косата нежно ја гали, благи трпки ѝ буди во телото, а како пред очи да ја гледа румената боја со којашто се украсени зреечките дивјачки, чиниш само за да ѝ го разубават денот на Севда.

Се завртува, како занесена, кога ѝ паѓа в очи вратата потрчува, но пред неа застанува неможна, и, закрепувајќи се на вратата, ја спушта главата на рацете и липа од плачење). (ЗАВЕСА)

И ден-денес се сеќавам на сѐ: на мирисот на нејзиното црно трико, во кое изгледаше величествено; се сеќавам дека трикото беше отворено токму кај стомакот, и јас за првпат во животот го видов папокот на Луција, нешто што потем ме прогонуваше цел живот и ми раѓаше сосема чудни и не сосем јасни телесни желби; се сеќавам на мирисот на нејзината коса, фатена во опашка што ѝ паѓаше речиси до половината (мирисаше на цимет), коса што додека ја поткревав ме галеше по лицето; се сеќавам и на полуиспотените раце со кои ме фати околу вратот кога доскокнуваше, што беше сосема непотребно движење од нејзина страна.

Дури, еднаш, на коридорот, еден мој другар ме прашуваше како сме си поминале на тренингот и дали навистина можам пет минути да возам на едно тркало; Луција стоеше само на метар од нас, сама, замислена, и гледаше низ прозорецот; надвор врнеше, таа гледаше во дождот, а долгата, црна коса, собрана во опашка ѝ паѓаше по грбот.

Очите ѝ беа поубави од кога и да е; косата ѝ паѓаше до половината; беше седната на кејот до мене, сосема нестварна; ми беше на самиот дофат од раката.

Кога ми го подава пакетчето, ѝ паѓа тенката, лева нараменица, со облата дојка до наежената, капинеста пупка.

Таа оди напред, а јас мислам дека цела земја оди по неа. Погледот ѝ паѓа пред врвот од чевлињата. Им прави место на чекорите, на стапалките.

Мушамената торба ѝ паѓа од раце, и штотуку сфаќам дека зад грб можам да ѝ помогнам побрзо да го мине патот до уличната врата, до земјата и малку под неа, ја снемува.

На старицата ѝ паѓа тешко разделбата со внукот и затоа го држи со ковчестите прсти за тврдата дланка и прикажува, малку побрзо отколку обично, како да се плаши дека нема да ги доискаже сите свои мисли што ја исполнуваат незината осаменост.

Почувствува како ѝ се суши устата што беше знак дека ѝ паѓа шеќерот во крвта.

Главата на Ѓувезија Дубровска со денови мирисаше од винска киселина. Но косата и понатаму ѝ паѓаше.

Но Ѓувезија мислеше дека веќе сите се грозат од неа.

Можеби црвената чанта се затресе во скутот на Ана кога возот прв пат прикочи, можеби само здодевноста ѝ ја придвижуваше раката до праменот што ѝ паѓаше преку челото; во текот на тие три- четири секунди за време на кои возот стануваше неподвижен во перонот пајаците ми ги забија ноктите на кожата од бунарот, за уште еднаш да ме победат одвнатре; кога Ана се исправи со едно единствено чисто движење на телото, кога ја згогледав од грб меѓу два патника, мислам дека уште еднаш бесмислено го побарав лицето на Маргарита врз стаклото осветлено со заслепувачките светлини и движења. 61

Ана беше непредвидлива, седеше токму на седиштето крај прозорецот, таа веќе се наоѓаше таму кога јас влегов на станицата Етјен Марсел па кога некој Црнец ослободи едно седиште напред за кое како никој да не беше заинтересиран, па кога јас успеав да се провлечам со некој неодреден изговор меѓу колената на двајца патници што седеа на седиштата покрај ходникот, останав покрај Ана и, речиси едновремено, бидејќи влегов во метрото токму уште еднаш да ја одиграм играта, го побарав профилот на Маргарита во одблесокот на прозорското стакло, и помислив дека е убава, дека ми се допаѓа нејзината црна коса со како птичје крило што накосо ѝ паѓаше преку челото.

Бега од неговата прегратка, бега низ широките скалила и една чевличка ѝ паѓа од ногата.

Ја фрли од на себе онаа застрашувачка облека и започна да ги носи фустаните што одамна ги оставила по шкафовите од разни материјали и кројки кои при одењето трепереа на нејзиното тело; и секој ден ја менуваше богатата гардероба; и косата ја пушти да ѝ паѓа по рамењата и плеќите и да ѝ виори при одење; чекорот ѝ стана полетен носејќи место чизми лесни чевли со високи потпетици кои мелодично поткрцнуваа во склад со виткањето на нејзиното тело; бледилото на лицето ѝ се замени со руменило, погледот ѝ стана мек и благ; устата ѝ ја изгуби мртовечката згрченост, се развлече и се исполни со сочност и благост.

Најтешко ѝ паѓало што сестрите не можеле да ја разберат на јазикот на кој зборувала.

Мушамената торба ѝ паѓа од раце.

Ема беше потпрена на бирото со двете раце; речиси целата тежина од горниот дел на телото ѝ паѓаше на дланките.

Русата коса ѝ паѓаше по рамената покриени со сивкаста карирана кошула, а лицето ѝ беше ишарано со црвени пеги, кои можеа да се видат дури и во слабо осветлената малечка бина на Златно славејче.

Ако ѝ се роди женско — туѓа челад е, што се вели, нека крни глава, нека го ќердоса Митра; ама ако ѝ се роди машко, ќе и се обиде ако може да ѝ го дрпне, та така нејзиното што ѝ паѓа од Илка да ѝ се најде за Нешка, да си ја удоми на куќи, а Трајковото да си го остави на синчето што ќе дојде.

Нема ништо срамно кога ќе се разголиме не по наша вина.

Како она, кога Катерина ќе го повлечеше патентот од здолништето. Самото ѝ паѓаше кај глуждовите.

Баба му доаѓа, но ѝ паѓа на ум дека Зоки ќе се открива ако му дозволи да си игра со Мечето.

Помина ручекот и по дремката веќе немаше што да се прави.

Огнен ја гледаше како прво ѝ паѓа точакот, па тротинетот, но не се помрднуваше од место.

Постојано ми се чинеше дека почнува на глас да се смее дури во моментот кога јас ќе ја погледнам, а претходно тоа не ѝ паѓало на памет.

Додека тие така се умееја што да прават, едно девојче ја фаќаше мајка си за прцлето што ѝ паѓаше до под појасот.

Пелагија запира малку, ја поткрева главата, врз лицето ѝ паѓаат првите студени снежинки и наместо да ѝ одговори на Чана, друга мисла го зафаќа местото во нејзината глава, дека може заради оваа промена што мигум се случува таа го имала тоа ни добро ни лошо треперливо неспокојство.