ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

- Се струполи пред дедо попот.

Само еднаш дедо попот доби абер: војските се собирале под Беласица, над Струмичко поле.

Дедо попот чита од Евангелието, сѐ по ред запишано од Апостол Марко - како што се случило на тој Ден - ВЕЛИПЕТОК - мачни страдања на Богочовекот... молитвени зборови од СИНА до ТАТКОТО - ОЧЕ, ПРОСТИ ИМ ОТИ НЕ ЗНААТ ШТО ПРАВАТ...

Боженствен дух - во човечко тело - вели дедо попот. Вечерва ќе е и божествена вечера.

Знае дедо попот да каже зборови што ќе се паметат, што ќе го крепат народот крајезерски.

- Со молитва и строг пост да го минеме утрешниот ден, Велјасабота - ги поучува дедо попот.

Страдна сабота е. Телото Христово, од Крстот симнато е спружено во Гробот - нели така читаше дедо попот?

Небаре од далечина го слуша гласот на дедо попот: - Многу присутни го хулеле Христа велејќи: - Ако си Син Божји спаси се себеси!

Најпрвин откај нашите умрени - се вртам - мама ја нема - тебе те нема, бабо мила, - ама и никој нема на гробиштана - го нема ниту дедо попот - раздавам а нема кому да раздадам.

- Застанете! Зачекајте! - зарипнато вика дедо попот.

Присутните, почнувајќи од мудурот и дедот поп Глигорија, заплескаа со раце.

Но Доста си достоја на зборот и му одговори на попот: — Дедо попе, таа манџа е од новата домаќинка готвена.

Дедот поп одржа општ парастас над сите поскури и им дрпна едно: „Вечна им памет, бог да и прости, да се живи живите, бог да и прости умрените" и Петре ги прибра и одовде поскурите, а жените си ги зедоа пчениците и застанаа пред вратата на црквата со распарчани погачи — леб, сирење, риби и други мезиња, да раздадат за душите на покојниците: да им се најде на тој век.

Затоа дедот поп Крејо, кога служеше литургија и требаше на входот да го спомене егзархискиот архиереј — владиката, викаше со сиот глас, одејќи кон Царските двери, „В первих помјани господи преосвјашченејшаго архиереја нашего — никој.

— Стана ли, Петре? — Стана, дедо попе, токо ... да ми прошчаваш, коа се позадоцни воа сабајле! Знајш, како изморен и стар човек. ..

— Сѐ исто му беше на дедот поп: крштење, венчање па и умирање.

Дедот поп, како што му е редот, остана последен в црква.

Дедот поп спремен, со засукани ракави, го распови на масичката малото, ги зеде ножичките, го потстриже, го фати за главче и почна да го брчка во водата што ја донесе Гуца во ѓумот, читајќи си напамет: „Крешчаетсја раба божја . . .“ и се обрна на нунката: „Кажи нунко име“, и причека.

Бидејќи пак обајцата овие попови придружници земаа учество во неговите работи, секој ден дедот поп им делеше и ним по нешто: по една две поскури, по едно шише винце — и тие да ја поминат света неделичка мајчичка повесело.

Но виде дека дедот поп рече домаќински и право е да му даде три лири кога веќе така евтино помина кај Доста.

Та по неа се управува и самиот наш дедо поп Трајко, кој ете, утре ќе стане кај полноќ, ќе излезе надвор и ќе ги фрли очите право кон Српјановец да види дали е излезена Деницата.

И на сите треба до ак да им дојде овој стар дедо поп Трајко.

Дедот поп го ислуша коџабашијата и рече дека и тој одамна размислува, а кога, ете сега, тие сами го поткреваат тоа прашање, тој реши веднаш да им ја исполни желбата и да им го покаже својот наследник, на кого мисли да му го остави своето духовно стадо.

На тоа дедо поп ја отвори вратата и ги прими покајаните „деца божи во небесното царство“.

За завеса се зедоа чаршафите од архиерејскиот намесник, дедот поп Глигорија, а публиката стоеше на она сретсело на чаирот, каде што играа на Велигден витолишките моми и ергени.

Таму сега веќе Петре беше го разгорел оганот, се направил жар достур, а и пцалтот Кушо беше го преварил дедот поп и го изнесол „воскресението“ надвор да му тропа на дедо поп кога ќе почне службата.

Тука беше стариот мудур, ќатипот, мулазимот, коџабашијата Лесната, Колобан, Младин, Чкулот, Мисирлијата и поп Петко — на крајниот лев агол, додека од двете страни на сцената стоеја даскалите со дедот поп Глигорија.

Ги реди сите занаети „додека бабата да го разврзе крајот на црното шамивче и ги извади двата бели череци да му го плати заметот на дедот поп за работата.

Меѓу селаните настава џагор. Им се виде дека изборот на дедот поп е одличен.

Од попот доби благослов и наредба да оди во црквата, да ја земе кадилницата, оти и жарот веќе стаса во оганот. Со кадилницата в раце дедот поп и Кушо влегоа в црква.

Таму затекоа две деца за крштавање пред нив, а по нив дојде уште едно, та така дедот поп Трајко оваа недела крста четири.

Лоши јазици зборуваа по село дека дедот поп си ја припитомил снаа си кога момчето ѝ го зедоа Србите војник, но тоа си беше нивна работа.

Најпосле и Велигден дојде. Дедот поп Трајко неколкупати излева ноќеска да види што коа е и таман Деницата се јави над Српјановец, си ја зеде торбичката со алатите и пукарачукара, дојде во црквата.

— Идинајсет, дедо попе, — одговори Петре, а Попот си продолжи: — „ ... и дажд нам владико ...“ Ами виното каде е? „ ... единомислие ...“

– Ами чаре, дедо попе! – повикаа во еден глас сите присутни. – Чаре, не чаре, тоа е!

Ама сега Тефик нашнал. Им се пуштил на Петрета Даскалот и дедо попот.

Камбанаријата Петре ја креваше на местото што го избраа заедно со дедо попот: на тумбето под црквата, на западната страна.

По кусо време дедо попот и Даскалот нè викнаа да одиме кај нив.

Во секој случај, сите во црквата се смраморивме кога од олтарот го чувме неговиот силен глас кој трипати повтори: „Господи помилуј, Господи помилу, Господи помилуууј...“ Не се сеќавам освен ова „Господи помилуј“ дали разбрав нешто друго ама убаво ми беше да го слушам пеењето на дедо попот.

Јас го прашав: - Го најде ли дедо попот?

Тогаш, која јас насетив дека нешто се готви, спорот бил дали со четата и нашите селани што би заминале треба да оди и дедо попот или не.

Твоја ќе биде таа работа. Јас само благословам- рече дедо попот.

Затоа што ние дедо попот си го знаевме, нели заедно со нас писмо учеше и малку како да не верувавме оти е поп.

Здодевно ми беше цел ден да молчам и да се плашам од деда Стефан па кога го чув така да рече, го замолив мене да ме пушти да одам да го кажам тоа што треба да му кажам на дедо попот.

Тефик, изгледа се заинтересирал и тргнал по загарот кој го довел право во манастирот кај дедо попот и Петрета Даскалот.

Додека така игравме, дојде дедо попот.

- Знам- рече дедо попот. – Ти ќе си се допрашаш со селото и тоа ќе рече ти како што ќе му кажеш.

Ама стрико Симо веќе знаеше: дедо попот и Петре Даскалот му беа кажале.

Како што ни подбегнуваше, таа неочекувано потрча кон влезот во даскалницата кај што во вратата разговараа дедо попот и Петре Даскалот и застана на неколку чекори од нив со главата крената небаре ги прислушува што зборуваат.

- Е сега уште Ѕвезда да биде дедо попот...

Добар човек ми се гледаше дедо попот, ама јас тогаш тоа не го знаев.

Мене најмногу ме зарадува што тука меѓу луѓето го видов и Килета на дедо попот кој, во едно струнено вреќе, собираше деланки.

- Дедо попот во меѓувреме си јадеше барабар со Килета.

- А зар не сме, -рече дедо попот и притоа срната потскокна од местото и пак почна да нѐ наманува нас децата заигрувајќи нѐ уште поживо, па ние почнавме да се потиме, ама не престанавме да ја играме играта што ни ја наметнуваше таа.

Еднаш го чув дедо Геро Војвода кога горе во манастирот им рече на Петрета Даскалот и на дедо попот: „Јас не знам Брановци што чекаат’’.

Дедо попот, господи прости ми, имаше погана уста, како што се вели.

Кога Турците заминаа далу надолу, му ја дадовме срната на Килета од дедо попот да ја врати во манастирот, а ние си отидовме дома.