ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Палачинки им печам, еклери и торти за таа радост скоро цела плата оди и тогаш се чувствувам како Иван Грозни тоа е она што во животот ми годи.

Многу сакам деца кои не одат на школо сурија мочковци во фотељи ми седат ќе заклучам врата, ќе згаснам светла и ќе им пуштам филмови да гледаат.

И тогаш со домаќините се разврза разговор за тоа дека нивните деца кои веќе стасале за на училиште, не го знаат мајчиниот јазик, а уште помалку знаат и за нашата историја.

Изгледа дека се спокојни само децата кои , по дебелиот снежен килим на софиските улици и паркови, без прекин се санкаат, се валкаат, прават снежни топки и со нив фрлаат по своите врсници.

Ако ја бара грешката, таа потекнува отаде што цртежите не беа одбиени на време, дури учителот уште не им соопштил на децата кои работи се примени за изложбата.

Баричките од двете страни на улицата. Отежнетата, изводенета топка и прикриеното негодување на децата кои ни помагаат да не го заборавиме бесмртниот фудбал на мали голчиња.

- Секој ден има да се раѓаат клонирани деца кои на 3 години ќе дигаат тегови од 150 кила, ќе тепаат диви свињи со голи раце, а на 9 години ќе маваат по литар Балантајн.

Самата од бедна фамилија, порастена во мало шумадиско место, знаеше за сите тешкотии и понижувања на женските, деца кои немаа можност да добијат стручно образование: да се оспособат за шивачки, плетачки, везилки...

Но, во еден период, додека работеше во судот, пред самото откривање насиџилите, кога и материјалната и работната позиција многу му се нишаа, во времето кога ја одби и последната можна понуда да стапи во Партијата, кога одново започна да се пребарува во неговото минато, тој мислеше дека само еден Орден, дури и од најнискиот ред, ќе може да му ја измени позицијата, да им отвори добри перспективи во школувањето на постарите деца кои ги ориентираше кон средните стручни училишта, што поскоро да се здобијат со свое парче леб.

Дали “зелката од стакленикот” е во некаква смешна врска со легендата за децата кои се раѓаат под зелката, или нешто друго, и дали претставува мешавина на алузија и глупост, тешко е да се каже. On demande des moustiques domestiques (demo-stock) pour la cure d’azote sur la cote d’azur.

Напати тие се и деца кои се поигруваат со пакоста, па сакаат да ја потчинат за да им служи а притоа знаат дека јамката на зборот подобро од секоја вистинска јамка задушува.

Неговото заминување го забележале само децата кои потоа, кога отсуството на Брчалото за луѓето почна да станува неподносливо, мораа до поединости да се сеќаваат кога и како заминал Иле Брчалото.

Човек, во делничните денови, уште од раното може да види орачи во полето, деца кои напасуваат јагниња во никајците и овчари кои по ридиштата напасуваат стада, а во неделите и женската челад која по ендеците и меѓите собира полжави и коприви.

Во написот со недвосмислен наслов „Семејни вредности“, Калифија-Рајс (претходно писателката лезбејка Пет Калифија) даде приказ на настраното родителство во кој ја нагласи неговата лишеност од настраност.

„Утрата ни се одвиваат според утврдена рутина“, започнува Калифија Рајс, „што би ја препознал секој родител што има дете кои си бара многу“.457 ‌Војс го најавува своето Квир-издание со програмско заглавие на насловната: „Не викај нѐ геј“.

Но, во воведната реченица се настојува дека нема разлика поради ваквата разлика.

А ако сакаш стрејт-другарите да те прифатат како еден од нив, и покрај тоа што си настран, мудро е да одрекуваш дека сакаш да му припаѓаш на нешто друго освен на општеството воопшто“.

Наднасловот на написот го резимира она што го прави баш настрано семејството на Калифија Рајс: „Двајца татковци со една разлика: Ниеден од нас не се родил како машко“.

Младите настрани, ни се вели, лесно се вклопувале во младинската култура; не сакале да ги етикетираат, не чувствувале потреба за посебен, особен општествен свет и не се идентификувале со геј-културата.426 И добро е тоа, би рекол, зашто општествената цена на инсистирањето на сопствената различност од нормалните луѓе е баснословна кога немаш избор, освен да се интегрираш во хетеросексуалното општество – зашто веќе не постојат битни геј-алтернативи на стрејт-светот, сега штом урбаните инфраструктури на геј-животот се во голема мера растурени.

Без женски петлиња и кралици, ве молиме“.427 Остро реагирајќи на ваквиот тренд, геј-научникот по право Кенџи Јошино објави речовита критика на „покривањето“, склоноста на стигматизираните групи да ги обзнанат своите различности, но да ги минимизираат значењето и видливоста на тие разлики за да бидат прифатливи во поширокото општество.

Според написот, Калифија-Рајс и партнерот, Мет, се запознале кога обајцата сѐ уште биле жени и лезбејки.

Што, на крајот на краиштата, покажува едно такво одрекување, ако не дека воопшто стрејт-општеството е, всушност, многу понеотворено за настраните деца, особено за настраните деца кои сакаат да си ја обзнанат различноста од стрејт-децата, отколку што понекогаш нѐ тераат да мислиме?

Крајната цел на живеењето е тоа живеење да се продолжи преку неговите деца кои понатаму ќе го шират неговото семе во времињата што доаѓаат.

А многу си ги чекаа жените и децата кои им беа во други држави.

„А јас тоа го гледам на сосема поинаков начин,“ рече Сара, и се сврте кон децата кои си играа во дворот на детската градинка.

Имаше поинакви очи од сите деца кои ги бев видела; тоа беа очи кои плачеа навнатре, а солзите паѓаа некаде таму, длабоко во него, и не го носеа она ослободување кое доаѓа по плачењето.

Седнавме на една клупа покрај оградата и ги гледавме децата кои си играа на лулашките.

Дотогаш се плашев да им се приближам на другите деца (брат ми Зигмунд за мене никогаш не беше дете), некоја чудна непријатност ме облеваше дури и од присуството на моите сестри, ама уште кога го видов Рајнер, сакав да бидам близу до него.

Онолку болка колку што имаат децата кои некој близок тукушто ги напуштил.

„Да се носи со месеци нов живот под срцето, а потоа да се донесе тој нов живот на овој свет, да се гледа како тој живот доаѓа, ужаснат, ужаснат од излегувањето од утробата и судирот со она што не може да му биде ни непознато, бидејќи за непознато уште не знае, а познатото само го чувствува, да гледам и чувствувам колку сум му потребна на тој нов живот, колку му е потребна храната која истекува од моите гради, да набљудувам како искуството се таложи во неговите очи, и да ги видам првата надеж и првото разочарување на тој нов живот, да гледам како тој живот се осамостојува, како веќе не сум му неопходна, да видам како тој живот кој произлегол од мојот живот ме напушта и самиот тргнува кон создавање на нов живот, ете тоа за мене е родителството.”

Една жена излезе од дворот на градинката, водејќи за рака дете.

Честопати мислев на светот и времето кога бевме девојки, мислев кога веќе одамна не бевме девојки; мислев на девојките на нашето време, за кои Клара велеше дека конечно треба да се ослободат, девојките за кои мојата мајка велеше дека местото им е во кујната.

Јас миг-два немо гледав во него, а потоа му реков: “И мене ме сакаат моите родители.

За нивниот однос дознавме подоцна, од брат ѝ Густав, а Клара тоа го премолчуваше, Клара низ смеа раскажуваше како луѓето фрлаат по неа со камења кога ќе ја виделе како вози велосипед или кога е облечена во пантолони, затоа што во тоа време беше срамно жена да носи пантолони или да вози велосипед, Клара со мачнина раскажуваше за децата кои останале на улица по смртта на родителите и кои умираат премрзнати и гладни, Клара со гнев раскажуваше за неправдите кои ги трпат жените во браковите, и повторуваше: „Ние девојките самите треба да го земеме она што светот и ова време не сакаат да ни го дадат.“ …

Малите деца кои тукушто проодуваа, само за глава повисоки од него, му правеа убав муабет и со него ги делеа смоките.

Секогаш во многу нешта ќе се владеам слично на дете, но слично на оние деца кои што од почеток го носат во себе полнолетникот како што, кога монструмчето вистински ќе порасне, тој еднакво го носи во себе детето, а nel mezzo del camin се дава ретко миротворно соживеење на барем два пристапи кон светот.

Не е точно тоа дека имињата на Маргарита или Ана дојдоа подоцна или дека сега тоа е начин да ги разликувам во пишувањето, таквите нешта веднаш стануваат одлучени со самата игра, сакам да кажам дека одблесокот врз стаклото никако не можеше да се вика Ана, како што ни Маргарита не можеше да биде името на девојката што седеше наспроти мене не гледајќи ме, со погледот на црните очи загубен во тагата на тој интеррегнум каде што се чини како сите да ја консултираат зоната на визијата која не е онаа што нѐ опкружува, исклучувајќи ги децата кои гледаат право и сосредоточено сѐ до денот кога и нив ќе ги научат да се сместуваат по меѓупросторите, да гледаат а да не видат, со она пристојно незнаење својствено за секој близок привид, секој опиплив допир, при што секој е улежан во своето меурче, класифициран помеѓу загради, додека ја чува постојаноста и најмалите количества од свеж воздух помеѓу туѓите колена и лактови, затскривајќи се зад „Франс-соарот“ или џебните книги иако скоро секогаш е како сега со Ана, скоро секогаш се некои очи што се сместуваат во процепите од она што навистина може да се гледа, што се сместуваат на она неутрално и делумно тапо растојание што се протега од моето лице до лицето на човекот сосредоточен на својот „Фигаро“.

Орото го води невестата Видуша, до неа зетот Богдан, до него татко му, мајка му, дедо му, роднини и пријатели и завршува со неколку деца кои го искривиле орото како опашката од гуштер.

Квичежот се меша со врескањето на децата кои ги с'скаат своите кучиња и ги бодрат.

Татко во преостанатиот дел на ноќта и до пладне идниот ден ја прочита целата книга на Камилски за воспитувањето на детето која, всушност, беше објавената дисертација на француски јазик.

Луѓето влегуваа и излегуваа од темните сводови на портите и лазеа во неверојатно множество по тесните сокачиња што се разгрануваа од двете страни - девојки во полн цут, со неумешно нацрвени усни и младичи кои ги задеваа девојките, и дебели расклатени жени кои покажуваа како ќе изгледаат девојките по десет години, и стари згрбавени суштества што се влечкаа на рамните стапала, и парталави босоноги деца кои си играа во баричките, а потоа, на лутите повици од мајките се разбегуваа.

Татко чувствуваше дека ќе може да му ја довери на овој град судбината на своето семејство, посебно на него­вите деца кои овде можеа да учат во добри училишта, а со надеж дека, еден ден, ќе се кренат и границите што го делеа од неговиот народ.

Сите сакаат овде да бидеме тоа што не сме, а ние да се плашиме да им кажеме на децата кои сме! – Со нашите чеда мораме да бидеме отворени – продолжи Татко – како и секогаш, мора сепак да им го довериме нашето минато.

Сите деца кои минуваа крај слаткарницата, занесно го гледаа слончето.

А потоа ѝ објаснив дека најчесто ние, возрасните, ја поттикнуваме таа болка кај нив.

Паметам дека ѝ реков оти многу ги жалам децата кои сонуваат лоши соништа.

Трајанка тукушто влезе дома и тукушто почна да ѝ кажува на мајка си што се случило, одајата се наполни со жени и деца кои сакаа да разберат сѐ.

Некогаш сите бевме деца. Деца кои беа заборавени во полноќната тишина, во темнината научивме да гледаме, а и да слушаме во глувите тишини.

Секоја генерација има лажни пророци но и верни слуги, но сите сме свдеоци на реалните настани и нема повеќе криенки со камуфлирани вистини, времето на послужавник ни ги сервира мрачните приказни за гладот, сиромаштијата, за уништувањето на тоа што сами го создадовме, за масакрот од војните, за братоубиството, за смрта, за осакатените војници, за натажените вдовици и мајки, за децата кои останале без родители кои боси, валкани во парталава облека питаат по улиците, транваите и железничките станици и спијат под мостовите.

Го слушав јас тапото чукање на своето срце и гребењето на дивите ѕверови по мојава сирота душа, во тие далечни нежни години.

Заборав наместо да се нуди, живот, исполнет ден и надеж, полн џеп со душа и душа полна, со деца кои безгрижно ги гледаш како раснат, а со нив и ти душевно раснеш, повторно и повторно, исти немири, намерни убивања, растргнувања, палења и поткусурувања, на идиоти без сива маса освен за пари црни.

Така де, деца кои ќе живеат во тие ваши куќи...

- Кој знае колку е богат, си мислев, љубоморејќи им на неговите деца кои сигурно добиваат сè што ќе посакаат.

Тој го следи когнитивниот развој на децата кој почнува со основните шеми што ги водат нивните моторички интеракции во светот, преку нивоата на постапна апстракција кои водат до јазикот и логиката и на крај до апстрактната мисла.

ТРЕТАТА ЖЕНА: Имам право да истражувам зошто сме дојдени на овој свет, на оваа планета, каква е смислата на нашето раѓање, растење, минување низ најразлични маки и тешкотии, влегување во брак, повторно раѓање на децата кои минуваат низ исто толку маки, учење на разни вештини, желби за осознавање на светот и сѐ со мисла дека утре ќе бидеме среќни, а потоа губење на истите тие способности во староста и на крај умирање, исчезнување.

Зошто тие деца кои толку долго ја имаа, тоа не го сторија, туку вие?

Бевме како некои мали деца кои постојано си одат на гости еден кај друг за да играат нинтендо или да ја пишуваат домашната за утрешниот училишен ден.