ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

”  „Животот негов реков може да го среди само оној Еден и Единствен што управува со нашите судбини”, ѝ реков јас свечено.  „Што значи тоа, да зборувам со рабинот за проводаџисување?

Тогаш реши да ме побара мене.  „Слушнав – рече Бенвениста Давидовиќ кога седнав на чистиот миндерлак во нивната скромна куќа со бел вез што не се сипеше, туку спиеше под раката – дека што ти си врзала, човек не одврал, па решив да ја ставам судбината на мојот кутар син, жртвата моја сакана, да ја ставам велам неговата судбина во твоите вешти раце.

Среде градот е сместена голема трговска куќа со безброј катови.

Влегов во една издавачка куќа со книжарски магацини на француските комунисти, која работеше цела ноќ.

Но сега тоа е само куќа со четири ѕида и осум простории без врати и прозорци.

У тоа време имаше една стоковна куќа со една марка на патики Симод и една марка на трењерки Јаса.

Но колку повеќе ја трупаше и ја полнеше куќата со разни работи, колку побогатски се носеше и правеше дарови и колку повеќе прикажуваа луѓето за него - толку понетрпеливо настојуваше тој да се сроди со некоја стара, прикажана фамилија...

Се обидуваше на разни начини, но безуспешно, да лансира Гробни-Љубовни Гнезда со Ковчези-За-Двајца, да го монополизира пазарот за презервати­ви при недостатокот на гума, да води една дописна јавна куќа со поштенски налози за ебачини, да издава пеницилин со патентиран таен состав.

Во Панама лешинарите му го исклукаа едното око кога испи пола литро парегорик и лежеше неосвестен во градскиот парк.

Да им помогнеме да се реализираат сексуално: да им отвориме јавна куќа со здрав народен дух!

Се поздравуваат со Дај Бог, често се крстуваат со Перун и Митра, во нивна чест, во чест на овие старославјански божества, садат перуника и ги виткаат портите, вратите и прозорците на куќите со зеленило.

Но од сѐ што загуби, најблиската рода, куќата со бавча крај Езерото, по силните удари на судбината откако ја минавме границата, тврдеше дека најмногу добивала неговата душа, станувала појака.

Зелени ливади и дрвена штаерска куќа со црвен покрив.

И, ко што е редот, се свртев кон изгрев, кон Св. Спас, ја кренав раката, се прекрстив и благословив: - Господе, дај им челад на младите, дај им здравје и арнина, дај им слога и топлина, во срцето добрина, место козина коприна, куќата со азно покриј ја, до крајвека, до амина.

А што се случило ноќта: качакот Зенула се обидел да влезе во куќата со својата тајфа и да пљачкосува. Во пукањето Маруш го погодил некого.

Но наеднаш сонот му се зби. Му се затресе куќата како земјотрес да му ја сниша, како вулкан да избувна под неа или како да го накрена некој езерото на една страна и сета вода му се истури на куќата со силен тресок.

Вечерта го однесе во старата куќа со триста чардачиња и со меѓувраќе со чкрткави подови и со миризба на тафтабити, каде што имаше собичка тој, а жената, што ги издаваше собите, го прими на стан.

Ете што значи куќа со домаќин. Домаќинот е и сонце и сенка.

И за зарек ѝ кажав да тури војца во пајнца и во пајнцата уште три лајчиња и три жарчиња и да измие три прага од куќата со таа вода и со таа вода да му ги измие градињата на детето, и да му тури малку во устето.

Секоја куќа со воденица, мајко. Беговите не ќе ни можат ништо.

- Секоја куќа со воденица, рекла игуменијата. - Тоа е многу.

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

Потоа го купуваме нашето брашно од бегот за козја пастрма, за овци и за волна.

Го зел товарот претежок за жена и го донел на плешки до прагот на куќата со еден прозорец и со напукнат оџак.

Брзал кон куќа со гнил дел на чардак, тврдина на стаорци или човечко дувло од плитар што не можело да има поинакви прозорци освен од парчиња момирок врзувани со олово во несигурната рамка на квадратот.

- Ќе се збрчкуваат, ќе станат старци без мустаќи.

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

Бил и останал таков: млади жени поучувал, постарите ги обогатувал со сеќавања за младоста, на ваквите каква што била Фиданка Кукникова им се предавал в раце како штотуку да ги одвоил усните од млечна дојка.

Носејќи ја сета бучава на својата крв в глава, сличен на подвижна карпа над која господари моќ на несопирлива вода, гледал само пред себе и сепак со секој чекор чиниш барал и каменот да му се истави од пат.

Мајстор божји, света рака имаше. Ја шета куќата со кадилница и шепоти.

Е, сега веќе ќе ми заличи куќава со невевчето. (Од далеку, а постепено сѐ поблиску се слуша свирење на чалгија и пеење на песната): Затропале тапаните Да ми одат по невестата, (Румба, румба, румба, ба, рефрен (Лиду, лиду, лиду, ду.

Јас те молам попушти, оти самата чу со ушите твои кога кажа, дека ќе ја попрска куќава со гасие и ќе ја запали сосе нас.

Сега му се сторија уште потивки и поосамени: фенерите почнаа да се појавуваат поретко – очигледно, тука веќе не се давало толку масло; се појавија дрвени куќи, тараби; никаде жива душа; светкаше само снегот по улиците и тажно се црнееја заспаните ниски куќарки со навлечени капаци.

Влезе во неголемата куќа со ѕидови од камен и ја тресна вратата зад себе. Удри резе.

Потоа сѐ се стивна. Останав сам помеѓу два реда куќи, од кои не се слушаше никаков глас.

Сликата личи на некоја сцена: куќата со скелето осветлена, а просторот зад нив темен, не се гледа заднина ниту има длабина; како да се спушта темна завеса зад куќата. На опачината од сликата стои: 26. IX 1936, Будимпешта.

Патував во земјата, слушав, посетував цркви и манастири, куќи со подруми и тавани со оставени книги и снимав песни и од нив објавив еден избор под наслов Темни кажувања.

Во еден свет во кој секој би работел само неколку часа дневно, би имал доволно храна, би живеел во куќа со бања и со фрижидер, и би поседувал сопствен автомобил или дури и авион, најочигледниот и можеби најважниот вид на нееднаквост, би исчезнал.

Живееле во големи велелепни куќи со по триесет слуги, се возеле наоколу во автомобили и во запреги со четири коњи, пиеле шампањско, носеле цилиндри...“

Што работа ќе си гледа Симон? Тој беше наместен за чувар на трансформаторот што остана по создавањето на акумулацијата и кој ја напојуваше неговата куќа со струја и една куќа горе во Стрелеско.

Пази пример: пред нешто повеќе од два века Томас Џеферсон ја срочил Декларацијата на независноста тргнувајќи од тезата дека сите луѓе се еднакви - по што се вселил во Белата куќа со своите 12 црни роба.

Најпосле, сосе каталогот, се најдовме во големиот град, во куќата со чардак, крај реката.

Свекрвата, уште на врати, ми рече: „Имаш ли ум снао, црна ти, зар се излегувало од куќи со децата по овој кијамет...

Потоа Едо – авторот верува дека Едо и саскаше да се пофали, но и затоа што авторот нему му ја влеа нужната доверба – на масата го распростре планот за куќата со дваесет и пет соби и дванаесет бањи што планираше да почне да ја гради наскоро на една рудина каде што се подигаше нова резиднцијална населба.

Тамам минуваше крај една висока авлија преку која се надаваа бујни јорговани и над којашто се извишуваше трикатна куќа со фасада на којашто преовладуваше избледена сина боја со два балкона искомбинирани од мермер и ковано железо, чу како крцна дрвената порта на горниот крај на авлијата, украсена со ковано железо.

А тогаш... ... Нивниот заеднички пат ги одвлече в село да видат неуредени куќи со црни стреи;запуштени и накривени ѕидишта; недоверливи ситнооки прозорци, - врз нив гнили штици, матни стакла, поцрнети стари календари; потоа: нечисти и нерамни сокаци низ кои се влечеа звуци и мириси, предчувствувани претстави за недогорени суви дрвја, кочини, мали деца, катран; расфрлани мртви предмети, ненужни и запуштени - накривени коли, одамна почнати, недоплетени огради, корита, алат; куп сонливи куќиња, кокошки, деца.

Потоа тато ќе ја обои куќата: покривот со црвена боја, ѕидовите на куќата со жолта, прозорците со кафеава, тревата околу куќата со зелена, а небото со сина боја.

Ја преполни куќата со цвеќиња–изобилство полско цвеќе, темјанушки, нарциси во вазните, зумбули, фикуси, филадентрони; кактуси во саксиите, дури палма и лимун чии прв жолт малечок плод го држеше на дланката како да се плашеше дека ќе исчезне.

Ја издржал борбата, останал со умот во главата и кога разбрал дека му ја запалиле куќата со децата и жената внатре, продолжил да се бори со една дрвена нога, таков го запознавме и ние во Гаково.

— Ни ги наполнија куќите со сираци, вели дедо.

Се полни куќата со глувци, се полни и гумното.

Долинки со зеленило, куќи со керамиди, овошни градини, лозја, дуќани.

Господарската куќа не беше во кула, оти кулата допрва требаше да се гради, туку во најубавата куќа со чардаци, во која порано престојуваа митрополитот и игумените, кога ќе дојдеа тука на прошетка, или обиколка.

- Најубава куќа со многу соби, со ходник, со чешма и со клозет! - ликуваше второто дете.

Си направи потоа дедо Гога убава куќа со широки соби и балкон, купи за себе високи рибарски чизми, а за бабата шарена шамија и везени папучи, и си заживееја двајцата убаво и среќно.