на (предл.) - мртов (прид.)

За секого имаше по некој убав збор, се сеќаваше на сечија коза и на мртвите.
„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)
Како уметник тој никогаш не ја заборави оваа лекција.
„МАРГИНА бр. 11-12“ (1995)
„Клевската изложба на студот“ од 1945.година го призна студенилото при враќањето на мртвиот дом и на мртвото општество, но „Клевската топла изложба“ од 1946 г. означи дека Бојс научил како со помош на уметноста да се стопли за живот.
„МАРГИНА бр. 11-12“ (1995)
Тие го земаа под своја заштита и го убедија да стане уметник.
„МАРГИНА бр. 11-12“ (1995)
Тоа беше негативот на мртвиот пес од плажата.
„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)
Тажните гласови на репортерите, долгите кадри, сликите на мртви тела, погреби, лешеви завиткани во национални знамиња, ритуалните примања на воените одликувања, толку слични на примање хостии, ужаси проследени со балканско новокомпонирано дрндање, шлагери што со фолклорно дерење му се закануваат на непријателот дека ќе биде уништен, сиот тој новокомпониран патриотски фалш, таа кичерска пропагандна индустрија на војната - сето тоа се крчка во балканскиот лонец помеѓу трагедија и фарса, страдалништво и рамнодушност, сочувствување и цинизам, гроза и пародија.
„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)
3. Страшило од корени од жед и од глуварки со лелек од шупливи гради на мртво стебло Ноќта ги негува тешките црни молчења во невидливите градини каде студенее летото Ниту една планина во мојот говор додека се враќам во домот на претците.
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
Од туѓите соништа градам чудни гробници секој бел камен зглавје е на мртов сон.
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
Тоа се душите на мртвите љубовници!
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
Дворот се начичка добро до народот и од неговата таговна вика. (Сите пак, не ги ни собра.) Сред плачот се стегаше народот надвор и благо секој на мртвото тело Кузманово сакаше да му се доближи: да го бакне неговото чело.
„Сердарот“ од Григор Прличев (1860)
Таа на душите на мртвите, кога доаѓаат таму да пијат вода, не им пречи.
„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)
Му го спомнав само оној дел од разговорот со Ристе што се однесуваше на Маџунката од Криви Дол; за мајсториите на Маџунката во правењето на ковчези; а патем ја спомнав и последната желба на мртвиот, како и иштавот на покојникот што не смее да се погази.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
- Да приумрев немаше да узнаам дека и на мртвите им се зема мерка.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
Еве, само ова му го пренесов, а потоа, за да обезбедам отстапница, се исклештив сосема непотребно додека објаснував дека сум имал впечаток оти зборовите на Ристе декоратерот ми се потсмеваа.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
Води сметка само за едно, дека работата е итна - реков.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
И потем, гатачот симболички го распарчува телото на мртвиот бабар, и тие делови стануваат предмети за секојдневна употреба (каква прекрасна прагматичка симболика, толку карактеристична за мојот народ); тоа всушност, е и кулминација на скаредната вербализација во обредот: „Овие не се мустаќи, ова е сунѓер за газот бришење; ова не е алатот, ова е џезве за кафе да си варат жените; овие не се очи, овие се ламби за да не одат жените на мочање по темница; ова не е глава, ова е шутка, во неа да се мочат и серит домаќинот и домаќинката, сега е зимно време, мрсно се јадит, дрско се серит.“
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Обредот беше фантастичен, посебно делот кога симболички телото на мртвиот се претвора во предмети кои служат за одржување во живот; тоа беше еден вид реификувана реинкарнација, и многу ме возбудуваше.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Тот е, значи, татковото друго, а едновремено и субверзивен момент на неговото надоместување: „Богот на пишувањето е значи едновремено негов татко, негов син, и тој самиот“. Margina #32-33 [1996] | okno.mk 15
„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)
Кинеските Таоисти развија учење за препуштање на она што тече - не-закачување за структурите на идеите, постојано менување и еволуирање.
„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)
Тот не само што го надоместува живиот јазик, туку освен тоа е задолжен за мачната работа на мерење на срцата и душите на мртвите; тој е бог сметководител, кој освен тоа е изумител на игрите на среќа и криптограмите.
„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)
Будистите создадоа еден од најголемите “направи сам” прирачници за ракување со мозокот: Тибетанската книга на мртвите.
„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)
Го проколнувам јас човекот човекот кој со дланки душата ми ја стопи ме остави ко ранета птица вечно да патам... а црвените патеки оставаа траги на згаснато тело траги на мртва љубов и затворено срце кое пати и чека го чека човекот со белиот коњ.
„Поетски блесок“ од Олга Наумовска (2013)
А ако случајно се обидеш да испратиш по некој дисонантен прдеж - о, еве ги, чаршиските полицајци на духот, кафеанските мудреци ко пена на мртвото море.
„МАРГИНА бр. 29-31“ (1996)
Проклетство! Пак лежеше овде и тишина висеше над него како крило на мртва птица.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Му ја враќам пак на мртвиот. Му ја фрлам. Му се лутам оти ништо не оставил.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Вели: - „Жална мајка и на мртво дете се радува“ , велеше Лазор Ночески и му кажавме на босот: вака и вака: О л ’рајт штом е така - одете, ми вели, оти многу не сакаше дека не му забушававме, ама патот не е одовде донде, преку широка вода оди патот, ни вели,
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Ги палиме за душа на мртвите и за своја душа.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Тој така ги превртуваше раниците и на мртвите и на живите.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Тоа го знаеле старците, оние што верувале во прикаските донесени од Брсјаците и Мијаците со доселувањето нивно на престариот камен во оваа земја.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
И пак, денес, не му служат ни на господа ни на човекот.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Тоа можело, значи, да биде причина да им се згрутчува крвта в мозок.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Простете, им пришол Васко Тушев; очите сѐ уште го болеле - ја слушал во ноќта својата песна, со разденувањето ја заборавил, останала пустош во душата; еднаш, во некоја друга ноќ, ќе се сретне со сенката на својот мртов баџанак и пријател, те чекам, дојди, ќе му рече таа сенка, и тој ќе ги подаде рацете кон сите сеќавања на својот живот.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Турците биле помногубројни, дваесетина сабји на еден голтар, и ги доклале луѓето пред тоа насобрани од Кратово, Куманово, Велес, Штип и од повеќето села околу Скопје.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Неговото чело - погледнете го! Го гледале тоа чело и можеле да го видат она што го виделе пред тоа: на засечената жила лежел црн дукат на мртво месо.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Мртва стража се на мртва река без вода.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Оние што знаеле нешто за настаните од егејскиот вилает можеле и да му веруваат. Молчеле и му се враќале на минатото.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Живот: на секој чекор стапица, во секоја стапица 'ртенка на умирање, во тоа време кога се имало вкус на мртва трева и на безнадежност и кога заточениците на студот го заборавале мирисот на тревата вратика. Црна земјо штура земјо...
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Однесете го сега во јама, се прекрстил Симон Наконтик: негде зад него, без некој да му помогне, Васко Тушев го спрегнувал добитокот во својата двоколка и во двоколките на мртвите Јане Крстин и Пецо Дановски и само со влажни очи, понекогаш, барал утеха или охрабрување од мартовската соголеност околу себе: ако бил поет ќе ги испеал најтажните стихови на својот народ.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
На својот пат луѓето бегале од шуми, од голите ридишта не демнеле лутооки арамии со кисел мирис во брадите; неголеми простори на запрложен македонски даб, засолништа на лисици и црногрби свињи, камен и неплодна иловица - патем тоа ги чекало.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Се разденувало, секој не можел по ден да им се враќа на мртвите и на заборавените.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Но јас веќе знаев кој е со него и дека тој што е со него е изврзан со гнил ремен, ишаран од стапиште со модрици и безумен како и секогаш зашто до мене достаса најпрвин неговиот глас - „Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - потоа јасно го видов како се ниша килав пред својот внук и судија и како плаче кикотливо, ја видов таа безначајна празнина во лита и скудна облека на која никнала долгнавеста тиква со влакна, но тоа е сега прикаска што мојава улава старост ја раскажува со чувство на посничка осаменост пред друга, калуѓерска и божја, бездруго свето дрво што размислува над туѓи мисли и се моли над туѓ грев, на оние што веќе ги нема, што се прав како што ќе сум и јас утре прав, јас, Лозан Перуника, дамка од дамките на минатото и вчерашна жива смрт од дружина на мртви луѓе, и тие вчера со гнев и јад во секоја капка на крвта вчера, кога и јас, и сирак и главен терач на туѓа двоколка со сив ѕевгар, сонував и живеев зелено, зелен во една земја што помеѓу топењето на снегот и сушите на болните лета не знае што е зелена пролет, зелен април или зелен мај, и знае или можела да знае што е зелен страв пред чудовиште оплодено од еден друг господ во градината во која се преселиле од рајот женското петле Адам и неговото ребро со женска коса, женски колкови и женско умеење во гревот да посади боцки од кои душата станува жива рана.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Простете, рекол тој Васко Тушев. - Ќе појдат душите на мртвите по мене, браќа мои ...
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Така и го заплениле испоранетиот Карпош, књаз и господар на мртва војска.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Веста била удар од кој можело да се падне ничкум и да се гризе камен.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Гледам, си се накитил со неговиот прстен.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Но и неговата душа се извивала во некаква празнина - тој ќе патува, а кога таа душа ќе отпатува еднаш, ненадејно како и другите души на луѓето од тоа парче на прегазениот Балкан, тој веќе не ќе патува и ќе ги заборави сите патишта на овој свет.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
„Ене го проклетникот. Тој сам ќе си ја стави главата на тепсија пред Калпаковата тајфа.“ „Тој не е сам. Погледни, оној со него е...“
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
И врвици на мртви, врвици на живи, врвици на оние што ќе се родат.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Мавале доаѓајќи и се распаѓале во прав и пепел за иднината, могила или тулбе на она што било и што ќе е трева или куп непознати цвеќиња со горчлив мирис на смртта.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- За кого говориш, Лозане? - За него. Го закла волето, сега мисли дека јас ти кажав за тоа.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Над случката на призрачното умирање на мртвите низ векови, од незнамкога до последниот ден на неговите шеснаесет години, ќе се веела проѕирната птица на една душа.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Спокој на мртвите и смрт на живите. И страв на споулавеност.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Крвавораките Борис Калпак и Наџак-Јанко пошле по него да му помогнат околу запрегата на мртвите. - Прости и ти, Василе, рекол некој од нив.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
И очај - острица на незапомнета треска. И суровост, ревење, крици.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Сличен на мудроумен и видовит старец, збрчкан од тежини што му ја притискале преморената душа и бушав од игра на ноќни ветрови, Лозан Перуника дошол на испотен шарколија и ги избројал пред насобраните луѓе и жени гробовите што живите од дружината им ги ископале на мртвите: останале патем рабите божји Дмитар-Пејко, Неделко Шијак, Јанко Крстин, Пеце Димовски, Борис Калпак, Симон Наконтик, Онисифор Мечкојад, Куно Бунгур, Пандил Димулев, Никола Влашки, Сандре Самарија, Самуил Пендуш, Филип Макариев, Никифор Ганевски, Илчо Просинек, Каменчо Скитник, Орлен Шумков и Јаков Иконописец, кои со ранетите Чучук-Андреј, Метуш Батковец и Цене Папчев можеле да бидат прогласени за дваесет свети и пресвети маченици, безбедниот Јаков Иконописец, без тој апостол со душа на вероизмамник од чиј оган горел Круме Арсов (ако починал, бог да го прости), и отишле или бегале од дружината Васко Тушев, Цуцул Мицковски, Осип Сечковски, Салко Вадидуша, Трипун Караѓоз, Гидоен Кузмановски, Блаже Задгорец, Марко Марикин, Пане Долгманов, Кирил Сукаловски, Јордан Шоп и последниот, сѐ уште негде на пат, Спиро Првославец, ако е некој виновен - господ нека му суди и се враќале со камења за неколку воденици и со тројца ранети Онисифор Проказник, Јован Стојче-Столетников, Герасим од Побожјане, Богдан Преслапец, Лазар Аргиров, Наџак-Јанко, Арсо Арнаутче, Цветко Грнар и Богоја Гулабарин, споулавен и зол колач на беспомошен раненик, и еве го него, Лозан Перуника, гладен и жеден гласник, од чие бавно и тешко редење на имињата до бога раснеле тажачките на жените и плачот на децата.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Зошто? На мртвиот не му треба ни прстен ни оков.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Тоа ли е тој горчлив потсмев на мртвите.
„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)
Но овој пат води и кон патот на мртвите.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
„Ако ја споменуваш покојницата, со која во свое време те венча Одборот не им чита на мртвите брошури.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
По еден нерод, не толку старечки колку продолжување на кошмар, разбуричканост врз која пливаат трупови на мртви мисли, Богдан Јанков се обиде да ја поврзе нишката меѓу парчето рај од сонот и рајот од кој светецот во шарена одежда им покажува на крстените паганици дека православјето им носи благодет, посребрена чубрика за толчење или за венче околу глава.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
Не валкај му го името на мртвиот брат, му се фрлив тогаш јас.
„Братот“ од Димитар Башевски (2007)
Таа, со голема тежина во душата, уште еднаш се присеќаваше на мртвите од телеграмите- некролози кои не престануваше да ги добива, се пресели во времето на својот татко, кого не го виде уште од времето на свршувачката, се сети на својата родна мајка, која не ја виде никогаш.
„Ервехе“ од Луан Старова (2006)
Тие се крилја на мртва птица и со нив е умрена и нивната желба за лет, за милување. Ослушнував.
„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)
Беше ист како што се знаеше - сив, небричен, со сенка на мртва птица врз челото.
„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)
Калдрмата на мртвата улица беше покриена со жолт матен превез, беше стисната меѓу два реда кулиси.
„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)
Оној тогаш уби мирно, без возбуда, со окови на мртвите крилја, влезе во црниот затворен автомобил.
„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)
„Крв!“ Виде зад неа извезени лебеди во гоблен и се сети на мртвата птица.
„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)
„Човек може да се потпре само на мртвите предмети како што се штекерите, кваките, лавабоата, секогаш ги наоѓаш на старото место, и секогаш се исти“.
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
„Но ова се претпоставки" вели Поетот“ а ние, барем засега, можеме со сигурност да сметаме само на еден факт, оној, дека стореното зло во сонот не остава трага, па дури ни во случаите како во оној кај Данте: Верувајте видов и уште го гледам трупот кој својата глава место фенер ја носи лулајќи ја на мртвите коси! ...
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
Штом ќе ви јавиме, заминете таму и соберете ги телата на мртвите.“
„Лек против меланхолија“ од Реј Бредбери (1994)
И луѓето на таа стара раса, сонувајќи го денот кога Земјаните ќе се вратат, го изградија овој град, и името на тој град беше и сѐ уште е Одмазда, на Планетата на Темнината, во близината на брегот на Морето на Вековите, покрај Планината на Мртвите; сето тоа мошне поетично.
„Лек против меланхолија“ од Реј Бредбери (1994)
А јас не ја испуштав од погледот Јана. Следев како ја заобиколува мермерната плоча што ја нагрдуваше позлатен натпис и како си го штити лицето од поткршените багремови гранки што веројатно ќе му бидат единствената сенка на мртвиот поет во летните горештини.
„Летот на Загорка Пеперутката“ од Србо Ивановски (2005)
А кога ги избегна опасностите од гранките, неколкупати, како да бара цврсто парче земја, Јана потскокнуваше од облак на облак по своето високо небо.
„Летот на Загорка Пеперутката“ од Србо Ивановски (2005)
И се моли на мртов, и мртвите ќе ги разбуди.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
И на мртвите им треба жив човек, што се вели. 2.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
— На мртвите за душа, на живите за в гуша, рече дедо Петре.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
— Спасувај ги живите, викам, на мртвите не им треба помош!
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
— Остави им ги мртвите на мртвите, вели Андреја Тарковски, дајте ми ги мене. „Мртвите нека си ги закопаат своите мртви“, рекол Христос некогаш и некаде, којзнае кога и којзнае каде.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Мртво девојче во полјаната на мртвиот град.
„Чекајќи го ангелот“ од Милчо Мисоски (1991)
Она понекогаш на мртво дрво личи кај случајно ќе слетаат птиците иселени.
„Слеј се со тишината“ од Ацо Шопов (1955)