ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Да пее народни песни, плескајќи со рацете по водата?

Тие денови селскиот старешина беше зафатен, како што ни раскажуваше самиот, со идеите и волјата на еден голем добротвор, трговец од Маказар во Истанбул, по име Никола Поцо, да почне изградбата на нова црква, да ископа голем бунар насред селото за доброто на жителите кои лунѕале по вода наоколу по изворите, да го поправи за своја сметка расклиматениот мост на Маказарската река и некои други работи.

Тие денови селскиот старешина беше зафатен, како што ни раскажуваше самиот, со идеите и волјата на еден голем добротвор, трговец од Маказар во Истанбул, по име Никола Поцо, да почне изградбата на нова црква, да ископа голем бунар насред селото за доброто на жителите кои лунѕале по вода наоколу по изворите, да го поправи за своја сметка расклиматениот мост на Маказарската Река и уште некои други работи.

Момата што секое утро, во исто време, одеше на изворот по вода, помина крај него со својот земјен сад, зави по каменото патче и заслегува надолу.

Боге пласна со опачината по водата, божем во ракоплескање, но веднаш ги смири веслата на знак од Фоте да запре.

Се врати во колибата, провери дали има жар во огништето, го приспотна огнот, па ги зеде грнците и се спушти на изворот по вода.

Но отворен е патот. Клучарот на залезот во мирна прошетка по водите мина.

АНЃЕЛЕ: Далеку е, стрико, многу. Во Солун ќе се качиме и три недели само по вода, а друго башка.

Трчаме по водата која не постои – рече Еразмо, надмудрувајќи се со старецот.

Тивок полжав Транзисторот Кога појдовме в град по вода, кафе и цигари (во Ѓавато нема продавница) купивме и едно транзисторче на батерии, од оние на кои некогаш се слушаше народна музика на излети, или натпревари пред зграда кинеско, само 250 денари.

Сонцето како течно злато се разлеваше по водата, блескаше, ги опсенуваше очите; Висар тешко се приспособуваше кон таа силна светлина; од шумот на веслата дивите патки пркнуваа пред нив и се преселуваа понастрана барајќи мир и спокојство; Висар му го вртеше грбот на сонцето и ѕиркаше во водата која ги менуваше боите спрема длабочината на езерото и гледаше во јадиците и канџите што ги спушташе Трајан; кога ќе се занишаше конецот, Трајан го креваше нагоре, го собираше и му даваше знак на Висар дека е фатена риба; Висар трепереше од радост и ѕиркаше во водата да ја види рибата; кога рибата, влечена нагоре, ќе дојдеше во погорните води, ќе почнеше да разлетува и да шета дè ваму дè таму, правејќи секавични движења и обидувајќи се да го скине конецот; но колку што конецот се собираше и ја доближуваше до чунот, таа сè понемоќна стануваше, ги скротуваше своите напнувања, чувствувајќи болка од јадиците и канџите во устата; тогаш Трајан отсечно ја тргнуваше нагоре, а Висар го потклаваше оршето под неа и ја внесуваа во чамецот; потоа го проверуваа другиот конец и почнуваа да го тргаат и собираат; рибите скокаа во чамецот, пласкаа со опашките, подзинуваа по воздух, а потоа се отпуштаа и се смируваа.

„Мене... ќе ми биде задоволство“, му реков и се извлеков од собата божем ќе одам по вода.

Само што ќе се пресегнам и водата ќе ја снема. Така, трчајќи по водата, се разбудувам.

И ѝ кажав и за клинои, ако детето многу се моча, и ако е крепа во ципите, да земе трипати по девет зрна грав и јачмен и да ги остави да ги намоча детето, и после да ги извади од под детето и да појде меѓу две води и со зрната да го боцнува детето и да вели: „Ако се сувите нека одат посуво, ако се водените, нека одат по вода.“ 60

За да бега лошото по вода, еда, за посигурно, ми вели.

Се истуфкав дека не го прашав Јона за децата: дали чул нешто за нив, дали ги сретнал некаде по водата, дали ги видел.

Никој не смееше да пушти ѓубре по вода.

Проклета да бидеш што кога си ме родила по вода не си ме фрлила!... (заклучени рацете ги крши прстите).

5. ИБРИК СИ Е, АЛИ БАРДАК - но дека си има сред вазните рода како реликвија музеите го вардат непуштајќи го да оди по вода...

Ѝ помогнав да се качи на чунот. Сетне го поттурнав и тој се слизна по водата.

Ситна роса бериќетна. И по поле и по вода. Да се роди сѐ бериќет - вино, жито.

I Дождовите деноноќно врнеа; туриваа силно, поројно; не се знаеше што е небо, што е земја: споени беа, измешани, каша; урликаа реките, потоците, трапиштата, суводолиците; влечкаа од планините чакал, гнилеж, дрвја; се разлеваше водата низ селото ги поплавуваше дворовите, куќите, плевните, ќералите, кошарите, гаждарињата, бавчите, гумната, нивјето, трлата, елиците, стоговите, листовниците - поплавуваше сѐ; туфкаа луѓето не можејќи да излезат надвор, рикаше добитокот гладен, гракчеа кокошките бегајќи сѐ повисоко на кокошарниците и плевните за да не ги зафати водата што растеше; прегладнети удираа со клуновите по гредите и ќерамидите; кучињата пливаа низ водата влечкајќи удавени животинчиња за да се нахранат; гледаа тажно луѓето од куќите, од прозорците, гледаа во водата што растеше, во дождот што непрестајно паѓаше како да се истуриваше од некои небесни мориња; овошките во градините и дворовите стрчеа со ветките над водата како давеници што бараат помош; полесните предмети: сандаци, кошови, канти, каци и разно овошје, пливаа по водата, одеа каде што ги носеа брзаците.

Магарето успеа некако да се зачепи со предните нозе на брегот од коритото, напна да излезе, но меката земја му се срона под нозете и тоа пак продолжи да плива по водата надолу кон Методија.

Слепата Донка викаше од чардакот на нејзината куќа по луѓето да не ја остават сама, да ја земат и неа ако бегаат некаде, но никој не ја слушаше од плускањето на дождот; како што водата растеше и ја зафаќаше куќата, така и Донка бегаше од долниот кат на горниот и пушташе камен врзан на конец, пласкаше по водата за да чуе до каде е нарасната.

„Значи, и тој веќе знае и, ете, нишчо тешко не и дава да крене, нигде не а тера, ни по вода ни одвода, ни на река, ни одрека.

И, кога Доста веќе поотежна, и не излеваше од дома, Митра ги зеде ѓумовите божем по вода да оди, излезе и, еве ја — нема ја, си дојде дури кај ужина.

Токму кога се ружаше да оди по вода за расип од бунарот на Стрико Маловите, Доста стана.

На, тате. (Седнува покрај татка си. Симка, со ѓумови во рацете, врви низ собата и излегува во дворот по вода).

Ги запреа коњите разгледувајќи го одблизу манастирот, восхитени од неговата убавина, кој извишен на карпата над езерото и опкружен со зеленило, се чинеше како да лебди над водата во дланки господови; езерото под него поигрува, одблеснува на сонцето и полека ја заплуснува карпата; лево од манастирот под падината на планината, клокотат огромни извори и исфрлаат изобилство вода која плавно, широко се разлева правејќи езерце што го обградува пошуменото островце пред да го пресече патот под мостот и да влезе во езерото со бучеж; на дното од мирната вода во езерото се прелеваат разнобојни алги фаќајќи ја светлината од сонцето што низ бистрата вода продира до нив; на островцето столетните дрвја ги раскририле гранките спуштени до самата вода во која фрлаат зелени отсјаји; по водата пливаат патки и лебеди, кои вознемирени од тропотот на коњите, се оддалечуваат повнатре во езерото оставајќи долги, меки бразди зад себе; на ледината крај изворите пладнуваат купчиња овци како бели, отворени цветови.

- Манастирот со населбите има добри врски по суво и по вода со Подградец, кој е оддалечен само шест километри, додека за Охрид кој е оддалечен триесетина километри, има само коњска патека низ планината што ја видовме кога доаѓавме како изгледа.

Дали она кога ме исмејуваше оти сум трчал како патор пред да заплива по водата во ѓолот, или поради оној настан од подоцна, кога нѐ качи во разурнатата Кула, нас неколкумината пријатели, за да нѐ подучувал божем кои се вистинските знаци на замомчувањето и за да ни објаснел кога и како се случувало тоа.

Не сакам да пливам по водите на злата судбина!“

Приказни смислувам, митови, стории за да те кажам: те именувам, ти се обраќам и те сликам, те олицетворувам, те отелотворувам и, да признаам, сѐ што сум напишал досега до тебе обраќање е: веслање по вода, воздух, етер, земја учење на твојот јазик следење на твојот пат.

38. И сега ајде, што се вели, тргнавме по вода.

Може и по вода да те натера да одиш простум.

Уште ли ќе одиш по водата што ќе ти ја навратат Грците?

- Лежи си, синко - му рече. - Јас ќе одам по вода. Стана и појде. Прудолу, во трапот.

Дува силен ветер, ги витка трските, носејќи го стреловито чунот по водата.

И на татко ми му се заканувале, а тој им рекол: Прашајте ја првин Мила, ако сака, тогаш носете ја! – им кажал дека сум по вода.