ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога имала четиринаесет години,турската Османлиска Империја била добро легната врз Балканскиот Полуостров.

Макар што не престануваат предрасудите за Балканскиот полуостров, од овде се извишуваат значајни книжевни гласови кои на посебен начин го потврдуваат нивното европејство.

Мариза Кербези, книжевен теоретичар и историчар од Универзитетот „Александар Моисиу“ од Драч Романот Времето на козите претставува парабола на балканската судбина, вистинска метафора од времето на Федеративна Народна Република Југославија, пренесена преку детето – наратор, кој истовремено ја раскажува и трагичната судбина на Балканскиот Полуостров.

Јас верувам дека тука се работи за една дополнителна и задолжителна причина убаво да се слуша, уште повнимателно овој глас - ох! колку талентиран, умерен и мудар, кој се извишува од средиштето на Балканскиот Полуостров, од дното од тоа што беше до вчера барутана на Европа, од срцето од тоа што останува, денес сè уште, едно од најневралгичните и најзакрвавени места на планетата.

Синот на основачот на Османската држава Орхан (1326-1362) ја освоил скоро цела Мала Азија, ја пренел престолнината во Бурса (Бруса) (1326), во 1352 ја зазел тврдината Цимпе, а во 1354 без отпор го зазел Галиполе по што му бил отворен патот кон Балканскиот Полуостров.

Македонија го заземала централното место на Балканскиот Полуостров меѓу реките Лудија (Мегленица) и Аксиј (Вардар). На оваа територија биле поставени и темелите на античката македонска држава.

Османлиските навлегувања на Балканскиот Полуостров се совпаѓаат со внатрешните судири кои ги зафатиле балканските држави.

Процесот на словенското раселување започнува во IV век и веќе до VI век Словените се населиле на левиот брег на Дунав и станале соседи на Византија која владеела со Балканскиот Полуостров.

Во јануари 1944 година на Балканскиот Полуостров имало околу 81 сојузничка мисија.

Во јануари 1944 година на Балканскиот Полуостров имало околу 81 сојузничка мисија.

За жал, такви примери има многу, особено на магичниот Балкански полуостров.

Добро, па како сакате да ви одговориме на факти кои вие сами ги засновате на филолошките безумства на Милоша Милоевиќа: дека Балканскиот Полуостров уште од памти век бил населен со Срби а само 200 илјади Бугари - Татари дошле и ги побугарчиле Србите.

32. А Каравлашко е во сојуз со Тројниот сојуз, којшто ќе ги покровителствува каравлашките интереси на Балканскиот Полуостров.

Зголемувањето на Бугарија од присоединувањето на Македонија не може да биде допуштено од Србија не само затоа што со тоа ќе се наруши рамнотежата на Балканскиот Полуостров, а најмногу затоа што по неговото извршување Србија ќе се најде помеѓу две посилни од неа држави: Австро-Унгарија и Бугарија таа ќе биде од нив политички и економски задушена и ќе треба да ѝ се потчини или на едната или на другата.

Малку тоа: името Бугарин што ги тераше европејците да се однесуваат со недоверба кон работата на Организацијата, гледајќи во неа желба на Бугарија со револуција да ја наруши рамнотежата на Балканскиот Полуостров, и непостојаноста на бугарската надворешна политика, насочена сега против Русија сега со неа, послужи како причина за да се согласат Русија и Австро-Унгарија заедно, со заемна согласност, да ги решаваат балканските прашања.

Да ги споредиме овие два процеса. Едни историчари и филолози тврдат оти јужните Словени уште до доаѓањето на Балканскиот Полуостров се разликувале помеѓу себе, т.е. составувале два одделни народа: Словени /Бугари и Словенци/ и Србо-Хрвати. Така тврдеа Копитар 129, Миклошич 130 и Шафарик.

Од сето горе речено се гледа оти бугарските арнотии за нас Македонците ни најмалку не се разликуваат од српските, но затоа пак нѐ чинат стопати повеќе: 1/ за бугарското име што ни го подари Егзархијата82ние ги зедовме на себе сите добрини што се врзани со него и со кои се украси тоа име во најновата историја на Балканскиот Полуостров. 2/ за бугарските училишта и бугарското „покровителство” на нашите интереси ние немаме никакво сочувство од страна на Русите, не затоа што тие ги мразат Бугарите, а по тие причини што тие толку многу направиле за Бугарите, колку за никој од словенските и православни народи: излегува оти тие и за нас Македонците направиле многу и немало зошто уште нешто да очекуваме од нив.

Такво сопоставување може да има помеѓу првата, т.е. теоријата за населувањето на Балканскиот Полуостров од јужни Словени формирани во две народности строго разграничени во етнографски и географски однос и постепеното изменување на етнографската карта на Балканскиот Полуостров, од една страна, и процесот на современото национално обособување на Македонија од друга.

Врз основа на тој договор Бугарите нападнаа на источниот дел на Балканскиот Полуостров, т.е. на Тракија а Србите на западниот, т.е. на сегашна Србија, Западна Бугарија и Македонија и малку по малку си ги разделија помеѓу нив.

Од сегашното признавање на постоење на Балканскиот Полуостров само три словенски народи: Словенци, Србо-Хрвати и Бугари, со негирањето на Срби во центарот на Македонија, како индиректно да се признава имањето таму Бугари.

Ние видовме оти во Македонија името Бугарин е последната метаморфоза во развивањето на нашето национално самосознание и дека е резултат на таа политика и општествена положба во којашто бевме поставени од завојувањето на Балканскиот Полуостров од Турците.

133. Константин Порфирогенит (905-959) е византиски цар и автор на повеќе историски списи, меѓу кои и „За управувањето на Царството”, каде што дава многу податоци и за доселувањето и животот на Словените на Балканскиот Полуостров.

Востанието ни покажа оти ние Македонците не можеме да очекуваме помош од никоја од балканските државички, оти решението на нашето прашање е сето во рацете на големите сили и затоа нам и не ни треба да ги соединуваме и да ги замешуваме нашите интереси со чии и да се словенски интереси на Балканскиот Полуостров.

При допуштањето да се доселија готови јужнословенските народности на Балканскиот Полуостров совршено неосветлено останува прашањето за границите меѓу Бугарите и Србите, особено прашањето со какво население беа населени средновековните: Морава, Кучево и Браничево, или, со други зборови, денешното Кралство Србија?

131. Други историчари, особено лингвисти /јазикознајци/ тврдат оти сите јужни Словени во времето на своето преселување на Балканскиот Полуостров зборувале на разни дијалекти /наречја/ од еден јазик и сите се викале со едно општо име: Словени.

Првите не го трпеа името Србин поради српскиот отпор при завојувањето на Балканскиот Полуостров.

Од дотука реченото се гледа: прво, оти ако по нашите сегашни етнографски сфаќања на Балканскиот Полуостров, особено на централниот и југоисточниот негов дел, т.е. во денешна Србија, Бугарија, Тракија и Македонија имало и има само две словенски етнографски единици – српски и бугарски народ, тогаш тоа уште не значи дека нема, немало и не може да има друга словенска единица, а напротив, дека нејзиното постоење е во пределите на возможното и на реалноста; второ, дека во Македонија нема две јужнословенски народности – српска и бугарска, а напротив дека во неа има само една народност со свои особини, коишто или претставуваат нешто оригинално што се нема ни кај Србите ни кај Бугарите, како што е, да речеме, со многу особини на македонските наречја, или нешто што се има и кај Бугарите и кај Србите или коешто се има само кај Македонците по краиштата на нивната татковина и кај Србите, или пак по нив и кај Бугарите, и дека од тие особини на Македонците, како дел од словенската група народи, најмногубројни, најраспространети, заеднички за сите Македонци, значи и најважни се тие особини со кои Македонците се одличуваат од другите словенски народи: по нив Македонците фактички составуваат одделна и самобитна словенска народност, иако за неа денеска не се зборува во науката и во секојдневниот разговор; трето, дека причината за тоа игнорирање и затемнување на постоењето на македонската народност се крие во постоењето на името „Бугари” во Македонија во етнографско значење и во експлоатирањето со него од страна на Бугарите.

33. Ние, наместо да им се лутиме на руските претставници И.Д.Зиновјев, А. Ростковски и Машков поарно ќе направевме да се позамислиме за руската политика на Балканскиот Полуостров.

Титулата на цар Душан се објаснува вака: тој признава на Балканскиот Полуостров две словенски држави: Бугарија и Србија и една несловенска – Византија; Србија со завојувањето на византиски земји сака да ја наследи Византија, но со тоа зема земји што можат да бидат и српски и бугарски и коишто не се бугарски.

Србите можат да затрубат дека Македонците се Срби, штом не се Бугари, зашто така се викале до турското доаѓање на Балканскиот Полуостров.

Од турското завојување на Балканскиот Полуостров стана една промена.

И така, сите услови за националната преродба на Македонија се имаат на лице, па и таа преродба и од гледиштето на втората историска теорија за образувањето на малите етнографски единици од една поголема на Балканскиот Полуостров е совршено логична.

Кога таа „самостојна” и „национална” политика е орудие на непријателите на Русија, против интересите на последната на Балканскиот Полуостров, можат ли да бараат тие бугарски политиканти од руската влада да биде таа совршено безучесна во настаните на Балканскиот Полуостров кога тој Полуостров бил грижата на Русија цело столетие и повеќе?

Турското господство на Балканскиот Полуостров беше историски период кога потчинетите мислат да го зачуваат нивното историско наследство.

Но тоа се прави не за да се лишат весниците од слободата да пишуваат, а затоа што на Балканскиот Полуостров им придаваат големо значење на сите статии што се однесуваат за балканските работи и мислат оти владата под влијание на печатот ќе ја измени својата политика.

Најголем удар доби Византија од Бугарите, коишто зазедоа од неа голем дел нејзини земји населени со Словени и од нив образуваа една голема и силна држава, која од VIII век до идењето на Турците на Балканскиот Полуостров скоро постојано ѝ нанесуваше еден удар врз друг.

Ако се довериме на првата теорија, т.е. дека Бугарите и Србо-Хрватите се преселија на Балканскиот Полуостров како готови одделни целини, тогаш се поставува прашањето до каде се простираа тие народности во времето на преселувањето и дали сите дојдени бугарски Словени останаа и досега такви или некој дел од нив се посрбија?

Но ако при националното разбудување на Македонците имавме друг вид на политичката карта на Балканскиот Полуостров, тогаш Македонците ќе работеа сосема поинаку.

Но бугарската благодарност е само еден ден до пладне, а после Бугарите ќе речат оти тоа го направи Русија со свои планови да го завладее Балканскиот Полуостров, спасувањето на кој ќе се наоѓа во Англија, и затоа Бугарите, наместо да се во сојуз со “великата освободителка”, ќе се фрлат во скутовите или на Англија или на другите непријатели на Русија и на словенството.

136. Уште во својата прва научна работа „За значењето на моравското или ресавското наречје за современата и историската етнографија на Балканскиот Полуостров” (1897) Мисирков го сврте погледот кон моравскиот дијалект на српскиот јазик и воопшто кон етнографијата на Шоплукот како меѓник помеѓу трите етноса – српскиот, бугарскиот и македонскиот.

Тоа дојде до таква степен што Русите сакаа да кладат крст на своето понатамошно занесување и ослободување на Словените на Балканскиот Полуостров.

За Словените повеќе зборуваат од сите други народи, освен Србо-Хрватите и Бугарите, зашто сите други вистина поминаа преку Балканскиот Полуостров, но и си отидоа од него.

Употребата на чистата воена сила, кастрирана од својот прв идентитет, односно јаничаризмот, кој најсилни облици доби при големите завојувачки походи и најголемиот подем на Отоманската империја, имаше своја автохтона провиниенција во претходните империи кои господареа со Балканскиот Полуостров.

Така настанал сурггунот, како турска варијанта на западниот поим на егзилот, односно прогонството.

Татко, на изненадување на Камилски, пред да го толкува поимот гурбет, се задржа на османизмот srgn, присутен во балканските јазици, со незначителни модификации, но со главно значење на прогонство, односно протерување од земјата: Во времето на османското владеење на Балканскиот Полуостров, но и на сите територии на Империјата, се вршени често принудни, но и доброволни преселби на народи од еден крај во друг.

Охридското Езеро, извишено на седумстотини метри надморска височина, во подножјето на планината Галичица, се шири во едно од најидиличните опкружувања на Балканскиот Полуостров.

„Секако, со задоволство! - Во Крушево, највисокото гратче на Балканскиот Полуостров, деновиве врие како во кошница.

Според нив, "единствената сила способна и разбирливо подготвена да ја изврши оваа задача, се чини, би бил СССР.

Како петта солуција ја истакнале можноста „Балканскиот Полуостров да се најде под контрола на голема сила, таа сила да стави крај на локалните непријателства и да ги смири расите во Македонија и на целиот Полуостров и нејзе да ѝ бидат потчинети".