македонски (прид.) - прашање (имн.)

Впрочем уште од најстари времиња, низ многулетијата, меѓу македонците има многу познати филозофи. * * * Набљудувачкото око на македонците ги знаеше причините поради кои: веке одамна беше зрело и презреано решавањето на македонското прашање за влез во Европската унија каде географски припаѓаме.
„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)
Спротивставените ставови меѓу раководителите на востанието и бугарскиот комитет “Единство” за целта на востанието резултирало со осипување и расформирање на востаничките чети.
„Џебна историја на македонскиот народ“ од Група автори (2009)
Но, во текот на востанието се замешал и бугарскиот комитет “Единство” чија намера била, со оружена акција, да ја предизвика европската дипломатија да го реши македонското прашање во полза на Бугарија.
„Џебна историја на македонскиот народ“ од Група автори (2009)
Во својата информација до Министерството за надворешни работи на Велика Британија го нагласил уверувањето на Јосип Броз Тито со кое на командантите во Македонија “им се дадени нови инструкции да не прават понатамошни референции за Грција или за македонското прашање без да се консултираат со него“ а дека заштитата на југословенските интереси ќе биде поставена по редовен пат на мировна конференција по завршувањето на војната.297 Интересно е што во еден од извештаите се истакнува дека “АСНОМ и ОЗНА отворено истакнуваат дека тие го мразат присуството на сојузничките мисии во Македонија и ќе направат сé за да се ослободат од нив во првата прилика“.298 Имено на 10 декември 1944 година ГШ на НОВ и ПО на Македонија го известил ВШ на НОВ и ПО на Југославија за нивниот став сојузничките воени мисии да ја напуштат Македнија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Исто така, по нашиот неодамнешен разговор му дал инструкции на Темпо и барал командантите да НЕ повторувам НЕ се обраќаат кон Грција или кон македонското прашање без претходно да му се обратат нему“.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
И во информацијата за развојот на движењето на отпорот во Бугарија се известувало дека и таму на површина повторно излегува македонското прашање „кое ги инволвира сите балкански држави во поголема или помала мера“.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Од почетокот на вооружената борба во Македонија, октомври 1941 година па сé до летото на 1943 година, македонското прашање не ја преокупирало британската дипломатија, од едноставна причина што во нејзините калкулации за повоеното уредување таа требало да остане во рамките на Кралството Југославија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Експертите на Министерството по анализата на пристигнатите заклучоци не го криеле задоволството и можеле да констатираат дека на Второто заседание на АСНОМ било „заобиколено контраверзното македонско прашање“,
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Поради тоа британскиот премиер Винстон Черчил побарал од Министерството за надворешни работи да се направи комплетен извештај за Македонија, а од СОЕ побарал да испрати свои членови и на самото место да се запознаат со ситуацијата во Македонија.82 Несомнено дека причината поради која Черчил толку многу се заинтересирал за она што се случува во Македонија лежела пред сé во можноста македонското прашање да му ги поремети неговите дотогашни планови за повоеното уредување на Балканот.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Во оваа фаза на обликување многу е тешко да се даде суд за ова“.200 Извештајот на Мекдоналд во однос на намерите на Македонците за обединување се надоврзува на извештајот на Еванс кој исто така известувал за воскреснување на македонското прашање т.е. актуелизирање на прашањето за обединување на трите дела на Македонија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Според извештајот раководството на ЕЛАС го имал “Титово уверување дека неговата независна Македонија не ја вклучува грчка Македонија“.346 За сите информации кои британските воени мисии ги барале во однос на Македонија од своите претпоставени се нагласувало дека “владата на Неговото Височество не може да заземе каков било став за македонското прашање сé до после победата“ и дека британските мисии за врска на ова прашање мора да му пристапат со посебно внимание.347 Членовите на британските воени мисии, и покрај нивните настојувања и препораки од повисоките инстанци, не можеле да останат надвор од политичките инволвирања во однос на иднината на односите меѓу Македонците и Грците.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
При ова посебно нагласување дека било потребно да им се објасни на Македонците дека “и покрај тоа што ние се интересираме за ова, владата на Неговото Височество не може да заземе каков било став за македонското прашање сé до после победата“ и поради тоа британските офицери за врска на овој предмет требало да му пристапат со посебно внимание.171 На патот кон Дебарца Првата македонско-косовската ударна бригада имала неколку поголеми судири со бугарските и германските окупатори единици кај селата Завој и Велмеј и други места.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
Од почетокот на вооружената борба во Македонија, октомври 1941 година па сé до летото на 1943 година, македонското прашање не ја преокупирало британската дипломатија од едноставни причини што во нејзините калкулаии за повоеното уредување таа требало да остане во рамките на Кралството Југославија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)
“ И така - продолжува Манџуков - македонското прашање ќе може најдобро и најскоро да се реши само ако ние водечките Македонци станеме и постојано предизвикуваме безредици.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
Руската политика кон македонското прашање од речиси сите владејачки кругови на Бугарија јавно или тајно била сметана за антибугарска, којашто не водела сметка за “санстефанските идеали“.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
Затоа престојното востание тој не го сметал како чин кој требал да придонесе за ослободување на Македонија, туку го разбирал како една поширока оружена акција која како продолжение на онаа горноџумајската, предизвикана од Врховниот комитет, ќе го вжешти уште повеќе македонското прашање, ќе го направи уште поактуелно, а сето тоа во рамките на онаа политика изградена во Софија што предвидувала преку судири, притисоци, “метежи“, пропаганда и слично создавање на нужната атмосфера за “престојното“ ослободување на Македонија од бугарската армија.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
Русија и Австро-Унгарија, со помош на другите големи сили, македонското прашање ќе го решавале преку спроведување на реформи.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
Комитетот се надеваше дека од меѓународното заземање на Солун ќе произлезе дефинитивното решавање на македонското прашање согласно бугарските желби“172.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
На оној дел од јавното мислење кај кое настаните во Македонија и положбата во која се нашло христијанското население предизвикувале сочувство и критика на политиката што ја воделе владите спрема македонското прашање, требало да му се каже, за да се неутрализира, дека револуционерното движење „не заслужило“ повеќе.
„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)
Бугарија до сегашното востание немаше политички опит за решението на македонското прашање, ете зошто сите маневри да се реши тоа излегоа јалови.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Значи, при современата поставка на македонското прашање, ние очекувавме за наш атер Русија со свои непромислени постапки да се откаже од нејзините интереси на Далечниот Исток и заедно со тоа да претрпи пораз на Блискиот Исток.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Таа се должи главно на конкуренцијата помеѓу Бугарија и Србија по македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Оттука и не може да се очекува општо работење по македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Значи, малите балкански држави, иако на вид и да не играат улога во решавањето на македонското прашање, кое како да е само во рацете на големите држави, всушност имаат најголемо значење.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Српските усилби да се прегледа од научно гледиште македонското прашање се овенчаа со успех.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Се убедија со напредувањето на српската пропаганда во Македонија оти тие не се единствениот фактор во македонското прашање, а оти има, освен нив, и други и оти успехот при конкуренцијата ќе биде таму каде што ќе биде поддршката на Русија.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Бугарија е не помалку великодушна по македонското прашање кон Србија: Бугарија признава Срби на с.з. од Шар Планина; сета друга Македонија е бугарска, според Бугарите.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но Македонците во Бугарија го убедија бугарското население во правината на нивната програма за полно одделување на интересите на Македонија од интересите на Бугарија, ја покажаа политиката на владата, на кнезот и на „генералскиот комитет” или Комитетот на Цончев-Михајловски102 како егоистичка и добија во Бугарија поголема власт над „генералскиот комитет” и над владината политика по македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
112. Работењето на Србите не остана без резултати при решавањето на македонското прашање. Србите со своите училишта во Македонија успеаја да создадат илузија во европското и во руското јавно мислење дека има Срби во Македонија.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
69. Но тоа влијание му е нужно, ете зошто, од една страна нѐ уверува оти до кога ја има слободна Бугарија македонското прашање не е закопано, од друга страна, за да го оправда своето егоистичко поведение, сета вина за несреќите кај нас ја префрла на Русија.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Ако е така, зар можеме да се чудиме на поведението на Руската влада по македонското прашање и на нејзината изјава оти Русија нема да му помогне на комитетот да се создаде “Бугарска Македонија”?
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но освен нив, има и политички причини што никојпат не ќе ѝ дадат на Србија да допушти да се реши македонското прашање во полза на една од балканските држави, особено во полза на Бугарија.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Сега во Бугарија е мода да зборуваат дека најголеми непријатели на балканските Словени се: Русите и Австро-Унгарците, кои сакаат на почва на македонското прашање да се зафати и да се продолжи една борба меѓу Србите и Бугарите, која ќе ги ослаби силите и на едните и на другите до таква степен што ќе треба да се набркаат во балканските работи Русија и Австро-Унгарија и првата ќе ги завојува Бугарија и Стамбол, а втората Србија и Солун.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Бугарија досега не знаеше оти решението на македонското прашање не е исклучиво во Софија, ами колку во Софија толку и во Белград, т.е. во согласувањата меѓу Софија и Белград.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Тука тие се заинтересируваа за прашањето за нивната народност, за српските филолошки и историски аргументи за нивната народност, за српскиот патриотизам и за неговото крајно изразување во вид на шовинизам или слепо претпочитање на своето пред туѓото, за причините на српскиот шовинизам, за улогата на Србија во сегашно и во идно време во македонското прашање и за многу други важни и интересни прашања.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Овој дел од книгата всушност е полемички, аналитичен одговор на пишувањето на српскиот универзитетски професор, дипломат и државник Милован Ѓ.Миловановиќ /1863-1912/ во неговиот труд „Срби и Бугари” /„Дело”, Белград, 1898/, во кое се вели: „Ни историјата, ни етнографијата, ни географијата воопшто не му стојат на пат на решавањето на македонското прашање помеѓу Србите и Бугарите на начин што единствено им одговара на вистинските, добро разбраните интереси и на Србите и на Бугарите, а тоа ќе рече според вистинските животни потреби на Србија и на Бугарија.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Важен е фактот оти во македонското прашање се заинтересирани етнографски, редум со Бугарите и Грците, уште и Србите.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Најпрвин треба да се каже оти по македонското прашање нема никаква разлика помеѓу погледите на руското општество и народот, од една страна, и владата, од друга, а има само разлика во степенот на интересот за него: општеството и народот многу помалку се интересираат од владата што се гледа од помоштите за Македонците.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Македонското прашање во рацете на бугарските дипломати и народ е ред глупости направени само на македонска сметка и наречени меѓународни победи на бугарската самостојна политика.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Турција, како што се гледа, како да се најде на тесно, па ѝ предложи на Бугарија да се дојде меѓу нив до едно согласување за македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но нека не се заборава дека има и друго, и притоа многу други гледишта на македонското прашање, како: српското, грчкото, влашкото, руското, словенското, австриското и на другите западноевропски држави.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но српската пропаганда, освен илузијата за српска народност во Македонија и попречувањето да се реши македонското прашање во полза на Бугарите, има и други резултати.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Русија по македонското прашање толку пати има објавено владини соопштенија, толку пати се правени претставки до бугарската и до турската влада по нашето прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Може да биде сосем спротивното на тоа што го реков јас погоре за комитетите, т. е. тие се готови да ѝ дадат на Европа секакви гаранции Македонија да не се соедини со Бугарија, но тие никојпат не ќе се согласат да се упразни во Македонија бугарскиот јазик и бугарското име во полза на централното македонско наречје и името „Македонец”, со други зборови, тоа што го реков јас дека имало само еден чекор од таа положба што Македонците и македонските комитети по македонското прашање се држат кон Бугарија, па до полното отцепување на Македонија и Македонците од бугарските национални интереси, не е право, зашто не еден чекор, ами цела пропаст го одделува едното од другото, и комитетите ќе покажат најсилно спротивставување на новото течење; 2) ако се допушти оти комитетите никојпат нема да се согласат со упразнувањето на бугарското име и јазик од Македонија, а заедно со нив против новото течење ќе биде и целата македонска интелигенција со бугарско образование, тогаш од каде ќе црпи сила за себе новото течење?
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но оваа година ни покажа оти историските околности никојпат не ќе дозволат да се соедини цела Македонија со Бугарија; сега за Македонците и Бугарите останува едно од двете: или делење на Македонија меѓу балканските државички и со тоа загубување на 2/3 од Македонија за Бугарите и Македонците, или полно пресечување на врските со Бугарите и поставување на македонското прашање врз наполно неутрална, чисто македонска основа.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Српските воспитаници играат важна улога во македонското прашање, без да се обраќа внимание на тоа дали тие работат под бугарска, под српска или под македонска фирма, како и без разлика дали се тие во морален однос луѓе високи или не.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Но конкуренцијата со Бугарија од страна на Србија по македонското прашање од политичка и национална страна ги извика на политичката сцена и самите Македонци.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Тоа согласување досега се сметаше за државно предавство, но откако бугарските дипломати си го испитаа сето бессилие, и при најголемите свои усилби сами да го решат македонското прашање, ќе се најдат цел ред бугарски дипломати што ќе погледнат на тоа согласување како на неизбежно зло.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Штом една таква илузија поминува пред владите на големите сили за факт, тогаш е јасно оти при решавањето на македонското прашање треба да се имаат пред очи и барањата на српската влада.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Тие Македонци и им дадоа израз на своите убедувања за македонското прашање со издавањето на весникот „Балкански гласник” во Белград во 1902 год.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Кога Бугарија со шум сакаше да го реши македонското прашање, водена за носот од македонската емиграција, Србија тихо, со голем успех работеше во Македонија наполно согласно со српската поговорка: „Тиха вода брег рони”.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Можеби, најпосле, ќе го експлоатираат Србите сето речено за изменувањето на нашето национално име за да докажат дека Македонците никогаш немале национално самосознание и не играле никаква самостојна историска улога, ами влегувале само како суров материјал во државниот организам на бугарската или на српската држава. 153 Меѓу другото, такви недоразбирања можат да се очекуваат, како од тоа што јас категорички ја осудив бугарската политика по македонската прашање, од кое можат да помислат дека јас сум бугарофоб и србофил, и со таа и од експлоататорската тактика на балканските Словени во македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Бугарија да беше водела „самостојна” и „национална” политика, таа не ќе го допуштеше првото и ќе го решеше македонското прашање со поголеми реформи.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Едните се за вооружено ослободување на Македонија и изгонување на пропагандите, а другите за мирно разрешување на македонското прашање преку преговори со Турција и со големите сили”.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Заедно со добрините за интересите на Македонија, изброени погоре, името Бугарин донесе и негативни резултати за револуционерното „дело”: Името Бугарин и нееднаквите уверувања пред Бугарија и пред Европа за судбината на Македонија по нејзиното ослободување создадоа полна недоверба кон нашето „дело” од страна на европејците, мислејќи го за итрина – не македонска, ами бугарска – за маневар на бугарската влада да се реши македонското прашање поскоро.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Тие си дадоа отчет од улогата на Србија во македонското прашање досега и за иднина, затоа и ним им припаѓа честа да се создавачи на националниот сепаратизам сред Македонците.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Бугарија ја искажува истата политика по македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
На Сарафов не му сочувствуваа бугарската влада и кнезот, со други зборови: Комитетот, на којшто му претседателствуваше Сарафов, по македонското прашање се придржуваше според една таква програма, тогаш за тогаш само политичка, изработена уште од понапред, на која не ѝ сочувствуваа оние што се повикани да ги бранат бугарските интереси, ами сочувствуваа оние што ја составуваа толпата, со други зборови, бугарскиот народ.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Во почетокот на нивната пропаганда Србите и не мислеа да ги прават Македонците Срби; тие сакаа просто да создадат во Македонија редум со бугарските и српски интереси, така што во времето на решавањето на македонското прашање да добијат колку што се може поголем дел од неа.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Среќа и за нас и за Турција е што меѓу Бугарија и Србија немаше никакво согласување по македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Тоа беше и е работа на егзархистите, коишто се величаат “Бугари”, па следствено, тоа е бугарски маневар за да се реши македонското прашање само во бугарска полза; тоа е да се создаде една “Бугарска Македонија”.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
А што му пишува англискиот министер претседател на кентерберискиот архиепископ за политиката на големите сили во нашите работи: „Учеството на сите сили во разрешувањето на македонското прашање само може да го задржи, наместо да го забрза, неговото разрешување.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Да имаше меѓу Словените во Македонија национално и религиозно единство и да имаше сознание за нив во жителството, досега наполовина ќе беше решено македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Ако автономијата на Македонија се јави како резултат на сегашното востание, тогаш македонското прашање ќе се реши не во полза на Македонците, а во полза на Бугарите, зашто комитетот, како што видовме погоре, работи под бугарска фирма.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Сиромашката бугарска влада се најде во небрано лозје во македонското прашање: Македонците ја изиграа и ја употребуваа како средство за своите цели, а европејците ја обвинуваа за итрини од коишто таа сиромашката беше далеку.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Оттука јасно се гледа дека прашањето за јазикот, особено за јазикот во областите со словенско население, е едно од најважните при разрешувањето на македонското прашање.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Меѓу првите треба да се однесат: 1/ Македонците со своето обединување за преследување на интересите на својата татковина станаа важен фактор што навидум влезе во сојуз со бугарскиот народ и со сите негови официјални претставници за достигнување навидумни општобугарски интереси во Македонија, а всушност со тоа го направи бугарскиот народ и неговите официјални претставници и установи орудија за свои сопствени чисто македонски цели и интереси; 2/ Македонците од сојузници со Бугарите во решавањето на македонското прашање станаа господари на тој сојуз, во кој Бугарите фатија услужливо, а понекогаш и со горчина во душата да ги исполнуваат барањата на Македонците.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Да ја пренебрегнува човек положбата што ја има заземено Србија во македонското прашање и нејзината улога во македонската национална преродба е лекомислено.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Со своето организирање Македонците станаа главниот фактор во решавањето на македонското прашање како во своите очи, така и во очите на Европа.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
И така, Србија со своето замешување во македонското прашање направи огромен успех и треба да си признаеме дека тој не е толку во нејзина колку во наша полза.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Со постепеното одделување на македонските интереси од бугарските, со земањето на македонското прашање во свои раце и најпосле, и најмногу со сегашново востание Организацијата како резултат го постигна тоа што не го претпоставуваше: наместо слобода да бараат, сега во Македонија мнозина се убедени дека ни треба полно пресечување на врските со сите балкански народности и култивирање на сѐ што е во Македонија оригинално и свое: јазикот, обичаите, историјата, писменоста, народната литература итн.
„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)
Знам дека има некој расцеп во грчката партија по однос на македонското прашање, но не знам што да верувам.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Посебно ќе истакне дека во контактите што ги имал со „народот во Белград… и со партизани и со независни, со ентузијазам ги поддржуваат погледите изразени од страна на генерал Темпо и протестот на г. Влахов“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Експертите на Форин офис во извештајот даваат и сугестии за можните солуции во однос на македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во почетокот на 1945 година се пројавила и македонската емиграција во САД преку настојувањето да ги анимира јавноста на САД, државните органи и пошироката меѓународна јавност за македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
На 27 декември 1944 Форин офис им испратил телеграми на амбасадорите на Велика Британија во Москва и во Вашингтон за да ги запознаат владите на двете големи сили со британскиот став во однос на македонското прашање и федерацијата меѓу Југославија и Бугарија.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Од тие причини, Орме Сарџент во јануари 1945 година,побарал Британската влада да ги запознае Југославија и Бугарија со британскиот став во врска со преговорите.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Првиот чекор кон создавањето слободна Македонија, се нагласува во Меморандумот, бил преземен на 29 ноември 1943 година на Второто заседание на АВНОЈ, одржано во Јајце, при што е усвоен федеративниот принцип којшто им признава "целосна еднаквост на народите на Србија, Хрватска, Словенија, Македонија, Црна Гора и Босна и Херцеговина.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Веќе немало никакво сомневање дека британскиот политички естаблишмент ќе треба да му посвети посебно внимание на сега активираното и за нив познато "македонско прашање" од историјата, кое сега преминало во повисок стадиум како "македонско национално прашање", поради што претставувало реална опасност за нарушување на британските интереси на Балканот.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во Меморандумот британскиот конзул дал "јасни податоци за македонското прашање, како и целите на различните македонски групи, главните лидери и статистика за населението и религијата на територијата која е предмет на разгледување".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Се чини, тоа е најдобриот начин да се стави крај на меѓусебниот антагонизам меѓу Југославија и Бугарија, кој ги влече своите корени од македонското прашање и на тој начин би се овозможило формирање на голема федерална држава на Јужните Словени што е и краен идеал на голем дел од интелигенцијата и на помалку шовинистичките Балкански Словени.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во предразговорите меѓу американските и британските преговарачи било договорено тоа прашање да не се става на дневниот ред на Конференцијата во Јалта.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во него, решавањето на македонското прашање, македонската емиграција организирана во МАНС го гледала во „обединувањето на трите дела на Македонија во една слободна македонска држава, во заедница со демократските јужнословенски и себалкански нации...“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Делумно тоа се должело на вистинската конфузија во однос на тоа какво ќе биде решението на македонското прашање и во поглед на готовноста за утврдување на вистинскиот ентитет на населението во Македонија.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Сметал дека "странските сили ја охрабруваа бугарската династија" и секогаш "доаѓале да ја спасат".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Но од документација е евидентно дека Тито не можел да ги смири духовите на Македонците во нивните намери, ако се создадат услови, да го реализираат обединувањето.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
На ова Влавијанос реприцирал дека "сега нема македонски проблем", но Шаренкоф одговорил дека "ако на власт се реакционерни сили, ќе го има".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Посебно место во извештаите на американските известувачи имале настаните во Грција.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
На крајот од својот извештај американскиот разузнавач со право ќе заклучи дека „овие говори, изјави и протести се добар показател за интензитетот со кој народот на Југославија и Грција се однесува спрема македонското прашање, дури и сега пред да биде завршена војната“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Својот став за македонското прашање САД го дефинирале со Велика Британија уште пред почетокот на Јалтската конференција.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Помалите држави обично имаа легации (претставништва) на чело со т.н. министер или конзули (кои биле задолжени за економските интереси). 10 The Foreign Relation of the United States scries, во нив нема голем број документи коишто се однесуваат на американската политика спрема македонското прашање. 11 Термин од меѓувоениот период со којшто се означувал регион каде што судирите и насилството биле вообичаени, сиромаштијата била правило и каде што населението напросто не било подготвено за западните идеали на политичката култура: регион во којшто „ориенталниот“ карактер на Турците ги одзел европските вредности. 14 Во својот втор претседателски мандат (1937-1941), Франклин Делано Рузвелт поголем дел од својата државничка дејност ја посветил на внатрешната политика, а интересот за надворешната политика бил во втор план.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Иако ставовите во однос на македонското прашање зависеле, пред сѐ, од индивидуалната заинтересираност на службеникот на Министерството за надворешни работи, стандардната политика на Министерството била да се избегнува секое инволвирање во малцинските прашања, особено на Балканот.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Шаренкоф нагласил дека во минатото македонското прашање било користено од "династиите и големите" сили.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Неговиот заклучок бил јасен во однос на тоа дека „македонското прашање“ „…ќе биде еден од најтешките проблеми што ќе треба да се реши на Балканот“ и дека „без разлика какво ќе биде решението, тоа секогаш ќе наиде на жестоко спротивставување од едната или од другата страна“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во тој контекст, неделното илустрирано списание "Нејшн", во коментарот во врска со постигнатиот договор во Крајова, ќе истакне дека "Титовото решение за македонското прашање, ... ќе ѝ даде на Македонија еднаков статус со Хрватска и Србија во федеративната заедница" и "ќе биде основа за елиминирање на натамошните недоразбирања меѓу Југославија и Бугарија и ќе може да отвори пат кон федерацијата".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Бидејќи немал доволно информации, претпоставувал дека грчките и југословенските партизани соработуваат со бугарските.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Она што особено го потенцирал од излагањето на Темпо е дека тој истакнал дека "желба на цела Македонија е да се обедини во една федерална држава во рамките на федеративна Југославија", поткрепувајќи го тоа и со искажувањето дека самиот лично поминал: "низ македонската територија, која се наоѓа во рамките на грчката држава.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Разбирливо е што Британците не можеле да останат пасивни и индиференти во поглед на опасноста за нивните интереси од активирањето на "македонското прашање" и поради укажувањата за формирање федерација меѓу Југославија и Бугарија, со што се загрозувале британските стратегиски планови "во градењето на Грција и помагањето на Турција како балканска сила".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Известувачот не можел да утврди "кого точно претставува оваа делегација", иако на нејзините членови им се обраќале како на "делегати на бугарскиот народ".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
273 На 15 декември 1944 О. Сарџент го запознал британскиот амбасадор во Москва, Кларк Кер, „со нивната намера да се запознае Советскиот Сојуз со нивниот став во однос на македонското прашање“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Според него, тоа било резултат на давањето автономија на Хрватска во август 1939 година, "што од своја страна му дало нов импулс на македонското автономно движење".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Како прва ја наведуваат „изворната солуција застапувана од ВМРО“, која била за „независност на цела Македонија, базирана на еднакви права и во однос на сите нејзини жители, без разлика на нивната раса“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Британските експерти не можеле да не го прокоментираат присуството на Едвард Кардељ на заседанието.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
На 11 февруари 1945 година Македонско-американскиот народен сојуз упатил до Министерството за надворешни работи на САД и до јавноста свој "Меморандум за македонското прашање".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Со овие негови одговори британскиот Форин офис бил сосема задоволен, уште повеќе што Тито во однос на Македонија издал инструкции со кои на македонските политички и воени лидери им се забранувало да даваат изјави за "Грција или за македонското прашање, без да се консултираат со него".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во нив има повеќе од неколку стотици споменувања на Македонци.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Сметал дека со доаѓањето на власт на тие сили македонското прашање ќе биде решено многу брзо и дека "нема да постои македонски проблем".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
На Конференцијата на Јалта македонското прашање не било поставено на дневен ред ниту на седниците на големите тројца, ниту на состаноците на министрите за надворешни работи.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Она што посебно го привлекло вниманието на разузнавачот било "македонското прашање", кое на Конгресот било поставено "третиот ден", од страна на бугарската делегација.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Овде се наметнува прашањето од кои причини југословенско-бугарската федерација толку многу ги вознемирила конзервативните духови на британскиот политички естаблишмент?
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Уште во текот на војната САД зазеле солидарен став со Велика Британија за двете прашања што биле од "витален" интерес за интересите на Велика Британија на Балканот.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Неговото внимание посебно го привлекло осврнувањето на Темпо на "македонското прашање".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Од своја страна, А/Д1 во својата кореспонденција со Ц/Д се осврнува и на Меморандумот доставен до нив од британскиот конзул во Скопје, Томас, а во кој, меѓу другото, бил даден и осврт за македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Експертите на Форин офис, по анализата на пристигнатата информација, не го криеле своето задоволство од сознанието дека на за-седанието било „заобиколено контроверзното македонското прашање“, а посебно што Кардељ во говорот не се осврнал на идејата за формирање јужнословенска федерација на поширока основа.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Кер изразил сомневање во можноста да се добие искрен одговор од Советите, но бил категоричен тоа да се направи поради фактот што „општата ситуација во Македонија се влошила на таков начин што целосно е на штета на нашата позиција“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
МАКЕДОНИЈА ВО ДИПЛОМАТСКАТА ПРЕПИСКА МЕЃУ ВЕЛИКА БРИТАНИЈА И САД Уште во текот на војната, Велика Британија ја започнала дипломатската активност со цел да се анимираат САД и СССР во однос на можните политички консеквенции што би го имало активирањето на македонското прашање во врска со обединувањето на Македонија и прашањето за југословенско-бугарската федерација.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
274 Се однесува на формирањето на Првата македонска ударна бригада од Македонија под Грција на 18 ноември 1944-та во Битола. 276 На 10 декември 1944-та ГШ на НОВ и ПО на Македонија го известил ВШ на НОВ и ПО на Југославија дека им било соопштено на сојузничките мисии да ја напуштат Македонија.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Британскиот политички естаблишмент можел да остане наполно задоволен од одговорот на Министерството за надворешни работи на САД во врска со македонското прашање и југословенско-бугарската федерација.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Истото било потврдено и од придружното писмо на Кембел кој, меѓу другото, потенцирал дека македонското прашање, кое не било актуелно од времето на забраната за дејствување од страна на Бугарската влада во 1934 година, повторно избило на преден план.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Лобирањето од претставниците на Бугарија, Грција и Србија предизвикало конфузија кај американската мировна делегација во однос на вистинската димензија на проблемот.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
По добивањето на Меклиновата информација за заседанието, експертите на Форин офис можеле да "здивнат", бидејќи било "заобиколено контроверзното македонско прашање", особено што Кардељ во својот говор не се осврнал на идејата за формирање јужнословенска федерација и уште повеќе што на заседанието било јасно речено дека "Македонија дефенитивно ќе остане дел од Југославија".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Се сметало дека е тоа победа на онаа линија на заседанието со која било утврдено дека „Македонија дефенитивно ќе остане дел од Југославија“.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
ДА - МАКЕДОНИЈА ВО ЈУГОСЛОВЕНСКАТА ФЕДЕРАЦИЈА НЕ - ОБЕДИНЕТА, НЕЗАВИСНА И САМОСТОЈНА МАКЕДОНИЈА Парцијалните извештаи од раководителите на британските воени мисии за политичките ставови на македонските политички и воени раководители, како што видовме, ја подигнале мобилноста на британскиот политички естаблишмент.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Прашањето на национално самоопределување стана многу важно, поттикнувајќи ги САД да го истражат македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Во овој период за таквиот негов однос големо влијание имале изолационистите, во чии редови се наоѓале главно Американци од германско, ирско и скандинавско потекло.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Според документацијата на Стејт департментот, легациите на САД на Балканот известувале за македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Таквата солуција за негрчка Македонија може да го има одобрувањето на СССР.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Според него ќе "нема македонско прашање ако победат демократските елементи и ако тие ја остварат соработката со другите балкански држави".
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Иако при крајот на 1944 година не можеле да проникнат во суштината на разговорите меѓу Југославија и Бугарија, сепак, претпоставувале дека меѓу нив се одвивала активност која во себе содржи две непознаници: формирање на југословенско-бугарска федерација и во рамките на тоа отворањето на македонското прашање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Дипломатските претставници што го снабдувале Стејт департментот со информации за македонското прашање престојувале главно во легациите во Атина, во Белград и во Софија.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)
Основната британска грижа произлегувала од стравот да не дојде до формирањето на "една голема Македонија на сметка на Грција", а тоа да излезе од контролата на Јосип Броз Тито, и покрај неговите ветувања дека "судбината" на Македонија ќе се реши на мировна конференција.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)