мртов (прид.) - и (сврз.)

Лежев сосем неподвижен, небаре мртов и самиот си се сожалував.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
Легнав помешечки. Лицето го нурнав во перницата: чиста, бела, мириса на „факс“.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
Попосле ќе ѝ раскажам што ми се случило.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
Вжарен, па испотен камен – тоа е историјата: севезден да ги оплакуваш мртвите и пљачкосаното царство, да гледаш како царството станува вазалство, севезден на штрек да пречекуваш нови освојувачи кои по цели ноќи на месечина низ шепотот испуштаат уплав за оние кои не знаат дека на Инките убаво им стои да се вазали на сонцето, а уште поубаво им стои да се измеќари во Храмот на сонцето.
„Ситночекорка“ од Ристо Лазаров (2012)
Испотени, мртовецот го носат; и во тремот го внесоа тој товар скап, а луѓето се собрале крај мртвиот и немо приковале свој поглед тап.
„Сердарот“ од Григор Прличев (1860)
Иако нам ни изгледа мртов и неподвижен, тој е многу жив, има свој состав на слоевита земја.
„Мудрецот“ од Радојка Трајанова (2008)
Се разденувало, секој не можел по ден да им се враќа на мртвите и на заборавените.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Пред тоа испив голтка вино од жудливо грозје што го раѓа од песок Македониичкава, ме натера домаќинот да го сторам тоа, го опијанив срцето и појдов во длабочините на животот да ги поздравам оние што не се веќе мртви и да им раскажам како почна највозбудливиот ден на овој свет: ја видов 'рженокоса, пораснав, треската што ме мачеше изгоре од огнот на крвта премногу зовриена за да не знае што се случува во шеснаесеттата година.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Оние што знаеле нешто за настаните од егејскиот вилает можеле и да му веруваат. Молчеле и му се враќале на минатото.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Потоа паднал преку мртвиот и го продолжил својот нов занает со заби, на кучешки начин кинејќи ја 'рскавицата на гркланот додека крвта од она место кај што му било увото се мешала со нешто потемната крв на проклетиот татко, неколку години потем на тоа место да не никне ни најдива тревка...
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Ја изгубив сметката на времето и се најдов меѓу изгубените од дружината, врел, со развеана коса и со очи обземени од копнеж без сочувство на луѓе што еднаш веќе минувале по светлосната врвица на првата младост.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Удирал и ја дробел крцкавоста на главата што ненадејно брзо станувала безобличност на искинато месо, на крв и на ситни ковчиња.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Го почувствувал студенилото на долгата пушка, воздивнал влакнест како овен.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Кога размислувал, пребрзо остарувал: господи, лежи сега под две топли јамболии жена му Фросина и го мисли или го сонува, децата спијат стиснати еднододруго, тлее жар во огништето, трча околу куќата црноглав пес - тој овде е мртов и судија на мртовец со зла крв во жилата на челото.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Од него пиланата беше станата само една мртва и докрај обесмислена куќичка среде снегот.
„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)
Стравот и сомневањата се веќе мртви и само во сеќавањата ќе оставаат млака трага.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Ги палиме за душа на мртвите и за своја душа.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Затоа е ноќта мртва и зелена. Сум ја грзел и сум ја труел. Затоа е неподвижна.
„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)
Најпосле ти немаш слух за мојот речник и би помодрел од бес кога би ти рекол - неочекувано се видов мртов и ти пишувам мртов.
„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)
Мртви и темни сурови гламњи скршена гранка маслинка!
„Бели мугри“ од Кочо Рацин (1939)
МАЛИОТ: Очите му се мртви и бледи. Има заспан поглед. Ќе му ги скршам цвикерите.
„Последниот балкански вампир“ од Дејан Дуковски (1989)
Ти пречи светло?
„Последниот балкански вампир“ од Дејан Дуковски (1989)
Или ќе ги извикаат имињата на другите неродени или дамна мртви и одвеани од ветерот што мириса на вино или на сол или тивките струења што го издигаат балонот или ветерот од хемискиот оган.
„Лек против меланхолија“ од Реј Бредбери (1994)
Мофашите си мислат дека се кренале мртвите и одат на нив, ќе им ја вадат душата.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Ги собираат коските од мртвите и ги мијат на чешмата, потоа ги завиткуваат во платна, во торбиња, во вреќиња.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Така Петре ги презеде сите црковни работи: во старата црква, долу во гробиштата, тој ги читаше апостолите и тропарите, тој ја амкаше кадилницата со темјан, тој ги опеваше мртвите и ги крштеваше новородените, ама се знаеше оти поп не е, та затоа луѓето го почестија само со прекарот Петре Питропот.
„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)
Да се родев пред сто години, сега ќе бев мртов и ќе имав живеано среќен живот.
„Диво месо“ од Горан Стефановски (1979)
БОРБИ ВО КАЧАНИК, КОСОВО Првиот пат кога бевме во Качаник, таму беа само Албанци, немаше Срби, бевме сместени покрај патот и често на тезгере носеа мртви, а воедно и снопови слама.
„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)
Тогаш УДБА будно ги следеше каде одат тие мртви и еден ден ги открија.
„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)
Како и да е го пратив да си престојува во хотел, зашто моите надежи за таа врска беа мртви и закопани.
„Знаеш ли да љубиш“ од Ивана Иванова Канго (2013)