ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Или, не дај Боже, ако би си се откажале од својата историја,би си признаеле дека сме во дрво без корен, ако би си рекле самите на себе: Од денес јас почнувам нов живот, не ми е важно минатото!

XI Така во нашето семејство се всели нов живот. Празникот на раѓањето.

Кога големите војни и стратегиите на нивните творци не ги беа скарале судбински, не им ја наложиле братоубиствената војна, како во други делови на Балканот, не ги победиле, немаше причини и во ова време на козите да не бидат уште поблиску помеѓу себе, да се почитуваат, да си сочувствуваат заедно при умирачките, да се радуваат на новите животи, да се мешаат меѓу себе, да ги слават заедно свршувачките и сите верски празници, да веруваат сите во времето на козите, во најубавото време на земјата.

Не гледам наталожен нов живот, само стариот слој се подлижал.

„Можеби и нивната врска ќе се расточеше како бран скршен на карпа”, размислуваше госпоѓица Агата Голдблум додека со книгата во едната рака, тивко ги испиваше своите вечерни коњаци - доколку еден ден мајка ѝ, тогаш дваесетогишната Хана Минцер, не откриеше дека во неа расте нов живот, дека веќе два месеца носи дете, неа, Агата, тој благороден плод на љубовта со Леон.

Капката „боровицка“, чешки специјалитет од боровинки, сите нè освежи, во нас проструи нов живот и така расположени го продолживме патот кон Берлин.

Многумина од нив, особено занаетчиите, се снашле добро и печалат, создале свои домови, семејства, изродиле деца, со еден збор водат нов живот, нешто поинаков од тој во нашата земја.

Руди Рукер (Rudy Rucker), инаку професор по математичка логика и љубител на рок музиката на шеесеттите, му вдахна на софтверот нов живот и скова за него нов израз „wetware”.

Не можеа да согледаат дека јас копнеам по нови родители и нов живот.

Веднаш научиле дека и со испукани и плускави раце се прават нежни галежи и на крајот на секој месец во комбинатот на новиот живот го освојувале преодното знаменце за љубов и нежни галежи.

Во секој случај е идиотски да се објави смртта на уметноста, а притоа да се биде и во историска и во практична- животна смисла сведок на уметничката ревитализација, и од трендовско- стилски аспект, и од аспект на самите уметници кои своите дела најпрво ги акцептираат како уметнички надгробни споменици, а подоцна како капитални дела на „новата“ уметност - феникси на новиот живот на уметноста...

Така што уметнички воведувал “здрав хаос, здрава безобличност” - дали потопувајќи се во такви материјали како што се медот и земјата, или преку акциите и флуксус деловите кои неговата психа и тело ги ставаа во течност, во елементарен процес - Бојс се вратил не само на состојбата на сонот и фантазиите од детството туку и на топлиот, безобличен, формативен период на животот.

Користејќи го таквиот хаос и аморфност за “свесно да го затопли студениот, успиен облик од минатото, општествената конвенција”, на пример концертното пијано, Бојс го вратил во формативниот период и ја ослободил топлината што била кристализирана во него, откривајќи во него нов живот.

Бојс еднаш рекол: “работите во мене” - чувствата и физичката конфигурација која можат да ја симболизираат надворешните културни работи - мораа во потполност да бидат трансплантирани: некаква физичка промена мораше да се случи во мене.

Се молеше Бојана и се заколнуваше со тешки мајчини солзи, неумолива во својата преголема болка за толку рано однесениот маж и непоколеблива во своето решение да го запази синот, својата радост, својот нов живот, да го запази од сите патила што ги носи печалбарскиот живот.

Ова најнапред можеме да го доведеме во врска со општата тема на распаѓањето и гниењето на живата материја, што во некои филмови Гринавеј го поврзува со деградацијата, нпр. во СТОМАКОТ НА ЕДЕН АРХИТЕКТ и во “ГОТВАЧОТ..., кадешто љубовниците во еден камион полн со гнило месо (декаденција) заминуваат кон новиот живот, испрани со водата и со благословот (прочисту­вање) на Готвачот.

Каква улога можеле да имаат тие военни времиња во создавањето на нови животи. Верувам дека имам право да прашам.

А за жал, по сѐ изгледа се случи така: мигот на зачнувањето на новиот здив и новиот живот да биде обележан со знакот на смртта на учесникот во неговото создавање?

Ништо не тврдам.

Во тој миг немаше ни најмала болка, или никакво пулсирање од болката, туку само чувство на благосостојба, која имаше корени во длабочината на нејзиното тело, каде што се развиваше новиот живот.

Сред таа мисла сонуваше за новиот живот што пулсираше во неа.

Животот што се развиваше во неа ќе ја истера болката од нејзиното тело; крај овој нов живот не можеше и не смееше да има простор во неа за таа проклета болка.

Тогаш нејзинот дух би се разведрил и бран на надеж и оптимизам би проструил низ неа, би била цврсто убедена дека веќе ништо лошо не се случува со неа, дека, што и да било лошо во неа, нејзинот тело и новиот живот во неа се погрижиле да го решат тој проблем.

Таа била трагедија за средните сталежи. ‌Но, оваа демократизација си имала и своја општествена цена.

Затоа, оној вид трагедија на која мелодрамата ѝ дала нов облик и нов живот била деградирана, второкласен вид на трагедија, соодветен за прикажување на животите на тие што биле неподобни за автентичната трагична сцена бидејќи, како домаќинки, банкари и клерици, не биле баш дораснати за класични јунаци.

Зашто жените, очигледно, не се толку сериозни како мажите, а средните сталежи не се толку достоинствени како елитата.

Во самиот свој стремеж да ја издигне буржоазијата, мелодрамата ризикувала да го унижи самиот трагичен жанр.

А таму, во Полска, на југоистокот, во испразнетото украинско село Крошченко, создадоа колхоз и го нарекоа „Нов Живот“ и доселија две-три илјади Македонци и Грци.

Од темел почнавме нов живот, ако така може да се рече.

И никој не знае дека овој нов живот и овие нови поколенија одат и се враќаат по патот на кој легна нашата лоша судбина, нашиот чемер и болка, нашиот плач и солзи, нашето страдање и патила, нашиот крик на ужас и нашата безнадеж.

„Сѐ ќе биде исто, и сѐ ќе биде ништо.“

„Сакам да имаме дете,“ едно утро му реков на Рајнер.

Секое добро на крајот се наградува, секое зло се казнува; ако не уште во овој живот, тогаш во животот кој почнува по смртта.

Таа болка до смрт го повела да скокне во Дунав.

Но онаа друга помисла, дека бил отфрлено новороденче затоа што бил несакан нов живот, го здоболувала до смрт.

Ми се лошеше и следните денови, а имав и уште една, многу посилна причина, да помислам дека носам нов живот во себе.

Појдов на доктор и тој по прегледот ми потврди: „Имате причина за радост – бремена сте!“

Станав од креветот и застанав пред огледалото.

Мајчинството е дарување на нов живот, но за мене беше и нешто повеќе од тоа – продолжување на едно постоење кое веќе заврши.

Над секој од нас бдее добронамерната, само наизглед строга Промисла, која не допушта да станеме играчка на пресилните и немилосрдни природни сили; ни самата смрт не е уништување, не е враќање во неорганска безживотност, туку почеток на нов живот кој е на патот на развојот кон нешто повисоко.

Новиот живот дишеше, гледаше, мижеше, плачеше, спиеше, цицаше.

Седнував на креветот до Ева и гледав во новиот живот.

Едно дете се одвои од останатите, дојде до самата ограда, се наведна, скина глуварче и ѝ го подаде на Сара низ решетките.

„Да се носи со месеци нов живот под срцето, а потоа да се донесе тој нов живот на овој свет, да се гледа како тој живот доаѓа, ужаснат, ужаснат од излегувањето од утробата и судирот со она што не може да му биде ни непознато, бидејќи за непознато уште не знае, а познатото само го чувствува, да гледам и чувствувам колку сум му потребна на тој нов живот, колку му е потребна храната која истекува од моите гради, да набљудувам како искуството се таложи во неговите очи, и да ги видам првата надеж и првото разочарување на тој нов живот, да гледам како тој живот се осамостојува, како веќе не сум му неопходна, да видам како тој живот кој произлегол од мојот живот ме напушта и самиот тргнува кон создавање на нов живот, ете тоа за мене е родителството.”

Дотогаш ми беа непознати таа слатка болка и тој горчлив копнеж да се даде нов живот.

А јас и натаму чувствував како заедно, како едно, ми чукаат срцето, утробата и меѓуножјето; ги чувствував таа слатка болка и тој горчлив копнеж да се даде нов живот.

Си ја бараше и онаа црна точка во која се таложеа составките на боите, кои водени од необјаснива сила и по таен пат, се разлеваа по платното, пресоздавајќи го светот во нов свет и животот во нов живот.

Од ден на ден глувчето си трчаше, а окото ми се привикнуваше на него и на новиот живот во одаите.

Се сетила - по неколку месеци ќе прсне искра од чобански оган и ќе се присокрие во сув мов.

И никој не ќе го забележи новиот живот на едно умирање.

Можам да дадам чесен збор, кога ја видов сета таа илуминација и радост, јас сторив изглед дека сосема не ја забележувам најневината итрина и сентименталните, простодушни обиди на градската управа да го украсат моето прво доаѓање во големиот непознат град...

Скромно, инкогнито седнав на фијакер и инкогнито заминав во местото на својот нов живот.

Во идеологијата ќе се поттикнуваат и дури спроведуваат (за што, ќе проследат соодветните инстанции) пцостите по адресата на новиот живот и новата влада.

Јавната куќа „Кремљ“ ќе биде украсена со постојана илуминација (но не премногу блескава, заслепувачка), да трепери како светлата на елка или во црква.

А кога, по малку, тој одеднаш ќе изрипа, ќе се крене на нозе, сите се развеселуваат, сите грмнуваат на глас: „Оживеа Лоте, оживеа...” го прегрнуваат, го бацуваат и одново почнуваат да пијат за новиот живот на Лоте.

А во исто време, двајца млади, штотуку дојдени во метрополата, ги собувале опинците на железничката станица и, боси газејќи по подот со плочки, каков што дотогаш немале видено, бегале за да почнат нов живот.

Повторно нова рожба, нов живот и, секако, свежи идеи за подобра иднина. ***

Му зборува за ангели, за херувими, за светци, за дарежливоста и љубовта божја; му зборува за чудесиите небесни што око не ги видело, уво не ги чуло, умот не ги допрел; му зборува за да му се замили новиот живот, што го чека...

Со нив и Богдан заживеа нов живот.

Во моментот пристигна и Татко без ветениот клуч.

Најпосле, кога нашата надеж дека Мајка го има вистинскиот клуч беше речиси при крајот, бравата на капијата прими еден од клучевите и од неа се ослободи спасоносниот звук на отворената капија на нашиот нов живот во градот крај реката.

Солза по солза извира се тркала, паѓа.. Плач се слуша, нов живот се раѓа.

„Од непознати далечини“, спокојно и строго а така и им доликува на умните, вели вториот раскажувач: „Да го истопи мразот на земјичкава за еден нов живот, за овој нашиов.“

„Круме Волнаровски е во затвор, можеш ли да сфатиш?!“ ме праша Ема како да се прашува себеси.

- што почнуваше да го мачи со сомнеж кој вртеше како сврдел во најчувствителното) дента мобилниот на Круме Волнаровски беше недостапен и немав никаков пристап до информација и тоа почнуваше да ме мачи со сомнеж кој вртеше како сврдел во најчувствителното (ми беше качена на начин кој овозможуваше да ѝ влезе сè што можеше да ѝ влезе; мислев дека устинките никогаш не ѝ биле толку отворени, се лизгаа лево и десно, ме допираа по ципите, ми ја влажнеа волната и ми ја подлапнуваа, ми ја шмукаа или така ми се чинеше, особено кога почна бавно да се крева со задникот нагоре и да се спушта на мене стегајќи ме меѓу бутовите, постепено забрзувајќи го ритамот, нанесувајќи ми тапа болка на јајцата) ние знаевме само толку дека Илона веќе беше далеку од нас, нејзината трага се покриваше и таа започнуваше нов живот за што Ема не сакаше многу да зборува, нејзиниот живот е нејзин, велеше, како и мојов што е мој, ѓаволу мој, ми рече Ема утрото кога во мојот кабинет ја спомнав Чехињата (ги крена рамениците како да сакаше да каже дека за ништо не е виновна но не кажа, тоа собирање на рамениците беше грч пред ослободување, тоа беше начин да се мобилизира, да се собере целата во себе пред конечното испразнување и така се случи како и секогаш: списка, свика нешто неразбирливо и продолжително, да, тоа беше крик кој доаѓаше од длабочината на нејзините гради, и откако во одгласот тој се стиши во едвај чујно ајјјоооххх … иииооојјј и откако со усните ме побара под себе и ми стави заби на рамото, омекна, се распекмези, се распосла над мене, лесно ме покри со телото облеано во пот и ме заведе во блага дремка) Но таа ноќ не беше за спиење.

Играта во која влегувавме, голи и топли, беше единствениот начин да го скријам чувството на сожалување кон Ема која таа тмурна ноќ во која паѓаше студен дожд (впиени еден во друг слушавме како се исцедува и во рамномерен интервал тропа вода во олукот, а потоа се распрснуваа на плочникот, како кога марта упорно настојува да ја продолжи до некаков бескрај досадната морничава зима), беше нестварна и лесно предадена на мракот, во обид (не рационален, во тоа бев убеден) да и се открадне на стварноста и да заживее нов живот, во некој негов сѐ уште неоткриен дел.

Но, зарем беше тоа за неа важно? Почнуваше нов живот. Со саканиот.

Каква ли е оваа лукавост на жената со која започна нов живот?

Штом започна нов живот.

Напатена по Солун по туѓи куќи, слугинка, и таа, и мажот и, кој не се враќал со недели и месеци да ја види, сега Доста осети дека влегува во нов живот.

Во новите средини каде што доаѓав, ми се чинеше како нов живот да започнувам, како да ми се умножуваа животите...

Патема собраа со себе што најдоа: луѓе, стока, и за инает ги запалија сите посеви кои веќе чекаа срп и им нанесоа големи штети на селаните. – Море кој ги гледа штетите кога останаа главите – се тешеа селаните и еден по еден се прибираа по селата за да почнат нов живот.

Се најде кој ука да ми дава како се варди пламенчето на коренот или пак знаеш што значи некој само еднаш да ти бркни во тебе и да те остави со тежина за цел живот а тој да ја цапа дуњата заборавајќи дека некаде го запалил пламенчето на нов живот и ти велам не туку ломоти не ми кажувај како треба да ги довардам знам јас како се вардат оти угол сама го довардив тој што ги оплодил овие семчиња заминувај си од мојот сон остави ме да се соземам утре ќе ми треба многу сила сега си нашол да ме учиш што и како кога пред мене си само сенка!

Така верувала мајка Клементина кога се нашла пред Лазаристичкото училиште, односно женскиот манастир, со малечката Ервехе за рака, веќе подготвена да стапи во новиот живот.

Му ја признаваше својата слабост, кревкоста, надворешната немоќ, уште пред да се најдат во прегратката на новиот живот.

Таа настојуваше, колку што имаше моќ во тоа кревко тело, измачено од раѓањата, од преселбите и од приспособувањата на новиот живот, но раководено од силниот дух, да стигне секаде, и в куќи, но и на првото работно место во киното „Балкан”, и да се грижи за нарушеното Татково здравје.

Кога Татко започна да ги средува книгите, беше јас­но дека закрепнуваше новиот живот по војната.

Некои ги товареа во вреќи и коските на своите блиски што ги откопуваа во гробиштата: да ги понесат со себе каде што ќе закуќат нов живот.

Заминува како одново да се родил, како да се вратил да живее нов живот во сознајност...

Дедо ти беше силен човек, но бргу скршен по раната смрт на првата жена и маките што му ги донесе новиот живот, со децата, макар одраснати, но сираци.

Тука одживеав нов живот.

Овој град, Струга, толку беше блиску просторно, не повеќе од дваесетина километри од родниот град Поградец, а толку далечен по неизвесностите што ги носеше по новиот живот на семејството.

Беше моќен кадија, многу остави, но и многу однесе за новиот живот во Цариград, во блискиот расплет што го наслутуваше.

Ќе почнам нов живот. Америка е земја за мене.

А згора на тоа листот не ѝ го донесе којгоде туку лично другарот Ѓорѓи Смокот, оној поединец кој според своето умеење, иако по наредби што доаѓаа од повисоките фактори, воведуваше дузини и дузини промени и правила на однесување во нашиот нов живот.

Точно е дека од тој нов живот што тој го средуваше имаше и такви поединци кои проплакаа.

Потоа таа не построи сите, и мали и големи, и ни рече: - Од денес почнуваме нов живот.

Ново утро и лет на ластовица, чист воздух во градиве, слика на страмежлива и нежна детска насмевка, нов живот во топла прегратка.

Нежни чекори од другата страна на сонот, додека ѕвона одекнуваат од камбаните за новото раѓање на љубовта.

Ова срце кое крвари во ритамот на болката е твое и чека да го излечиш ако некогаш кога си осамен сакаш да се вратиш и да си ја стоплиш душата.

Но ќе мораме да се избориме за нов живот, зошто утре не чека ново утро, вистински пријатели и можеби ново среќно заљубување.

Неизмерна е радоста, сите сме способни за нови силни чувства, човекот е борец, витез и наследник на животот.

Ти заминуваш, барај нова радост, нов живот и нов почеток.

И сè се одвива тука во центарот, во него ништото се збило... каде што тешко може да се контролира поаѓањето на тој подгон: „Секој нов живот е нова ѕвезда, сонце во церството свое...

— Некој нов живот натежнал во тебе, вели, и ти ја раширил снагата и образите.

На општото гумно, над селото горе вршалица врши, снопје -класје зрело; есенската угар со трактор се оре, - нов живот се раѓа во моето село!

Во збиркава „Мое село“ покрај песните сврзани за селото и за новиот живот што доваѓа во селото, се поместени и песни од нашето подалечно и поблиско историско минато, во кои нарочно избликнува здраво патриотско чувство. Б.

Се крева врева таму и тука; нов ден се раѓа, нов живот чука, - еј, зора пука!

Мрачно е пак, повторно ѕидот уши има, лево песна тече за почеток нов низ живот, горе веќе нов живот има, а овде долу плачта повторно свое лице повторува.

ЈАКОВ: Сакаш нов живот за старата глупост?