ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

По доаѓањето на директорската позиција на наведениот господин – започна драстичното кршење на работничките права, каснењето со исплатата на платите, како и неплаќањето на придонеси за ПИО.

Иако Б. Н. одвојуваше големи средства за превоз, тој не знаел дека, покрај основната плата, му следуваат и патни трошоци, според потпишаниот ОКДЈС/08 и гранскиот Колективен договор на МВР.

Единствена светла точка на постоењето на синдикатот е „џентлменскиот договор“ постигнат помеѓу вработените и „реномираниот“ купувач, тој како иден газда – во наредните пет години – да не врши никаква промена во однос на бојот и систематизацијата на работните места.

Работодавачот е должен да обезбеди ниеден работник да не биде жртва на вознемирување и/или полово вознемирување (чл. 43, ЗРО). 6.  Структурата на договорот за вработување е законски регулирана, и тој особено треба да содржи: 1) податоци за договорните страни, нивното живеалиште, односно седиште; 2) датум на стапување на работа; 3) назив на работното место, односно податоци за видот на работата за којашто работникот го склучува договорот, со краток опис на работата што ќе ја врши; 4) место на вршење на работата – а ако не е наведено точното место, се смета дека работникот ја врши работата во седиштето на работодавачот; 5) време на траење на работниот однос – кога е склучен договор за определено време; 6) одредба за тоа дали се работи за работен однос со полно или пократко работно време; 7) одредба за дневно или неделно редовно работно време и распоредување на работното време; 8) одредба за висината на основната плата, која му припаѓа на работникот за вршење на работата според закон, колективен договор и договорот за вработување; 9) одредба за другите надоместоци кои му припаѓаат на работникот за вршење на работата според закон и колективен договор; 10) одредба за годишниот одмор, односно начинот за определување на годишниот одмор и 11) наведување на општите акти на работодавачот во кои се определени условите на работа на работникот.

Но, проблемите почнуваат 2002, токму по изминатите пет години, кога менаџерскиот тим на компанијата најавува отпуштање на ¼ од вкупниот број вработени – и тоа по разни основи!?

Меѓу- тоа, пролетта 2003, Божиновски забележува дека наместо 12% зголемување на основната плата (по 0,5% за секоја започната година работен стаж, според Колективниот договор на ниво на работодавач, како и според Правилникот за плати, надоместоци и други лични примања донесен од УО на претпријатието), тој добива само 0,5%!?

Честопати се случуваше работниците да земаат „плати“ кои беа во висина од 60% од основната плата.

Во овој прв бран масовни отпуштања Божиновски, за среќа, останува во компанијата.

Многу пати се случуваше да нема некои елементарни услови (материјални и хигиенски) при што, вработените не ретко мораа да импровизираат со материјалите, па за основните фи- зиолошки потреби си носеа хигиенски средства од дома!?

Во мај 2002 стигна известување за можност за преместување на ново работно место како проценител на штети и ризик – во Секторот за големи клиенти, каде му беше понудена и поголема основна плата (околу 30.000 МКД).

По фактичкото прераспределувањето, кое се случи во септември 2002, во пресметките на платата, тој забележа дека ја добива само основната плата без додатокот за минат труд, на што реагирал усно – при што му е одговорено дека настанала некаква „грешка“!?

Пред продажбата на претпријатието постоеше синдикат и Божиновски беше негов член, но – од моментот на продажбата до денеска – тој увиде дека синдикалното раководство е тесно поврзано со раководството на компанијата, и наместо да помага, во многу случаи тоа практично им одмогна на работниците!?

Работодавачот е должен да ја штити и почитува личноста и достоинството на работникот, како и да води сметка и да ја штити приватноста на работникот.

Минималната плата е дефинирана во чл. 2 во ЗМП и истата гласи дека минималната плата претставува најнизок месечен износ на основна плата која работодавачот е должен да ја плати на работникот за работа извршена за полно работно време и исполнет нормиран учинок.

До дополнителни штетни последици кај овој вид работен однос дојде со промените во онерозноста (правото на работникот на плата за извршена работа), кога претходната формулација која пропишуваше дека 19 на работникот – приправник не смее да му се исплати плата која е помала од 50% од најниската плата на работното место за кое се оспособува, беше заменета со нова, но сега дека таа не смее да биде помала од 40% од основната плата за конкретното работно место (чл. 26 од ЗИДЗРО/ септ.10).

Исто така, работодавачот не смее своите побарувања кон работникот, без негова писмена согласност, да ги порамни т.е. компензира со својата обврска за исплата на платата (чл. 111, ЗРО/05); в) со ЗРО (2005), за прв пат, законски се прецизира од што е составена платата, а тоа е: т.н. „основица“ – делот на основната плата, потоа следува т.н. „бонус“ – делот за работниот ангажман и успешност, па додатоците (чл. 106, ЗРО/05) и, на крајот, надоместокот на трошоците во врска со работата (чл. 113, ЗРО/05).

Ова се направи дури десет години подоцна, во април 2003, кога овој надоместок се утврди на „не помалку од 75% од основната плата“ (чл. 6, ЗИДЗРО/апр.03); е) побудува внимание и посебната, нова, одредба за застарување на паричните побарувања од работен однос, и тоа за време од три години од денот на настанувањето на обврската (чл. 115, ЗРО/05).