ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кај нас, на пример, мнозинството совесни критичари ја препознаваат онаа уметност што има пазарен карактер (со што е исполнет условот за популарност) како одраз на најпримитивни додворувања на народ­скиот или новобогаташки вкус, или, што е уште полошо, како најпримитивен диктат како тој вкус треба да изгледа.

1 1 Paul Willis ваквата естетика ја нарекува "grounded aesthetics", во Common Culture, Milton Keynes 1990. 172 okno.mk

Таа се поврзува со турбо-фолк феноменот во популарната музика која ги содржи сите горе наведени карактеристики.

Не е ни чудно што поновата теорија многу повеќе се занимавала со поп-културната продукција од стриктно уметничката: Барт се баве­ше со реклами, Еко со Казабланка и со популарните стрипови, Жижек се бави со Хичкок, Џејмсон со Дејвид Линч, мнозина теоре­тичари се бават со популарната музика итн.

Геј-писателите, уметниците, изведувачите и музичарите веќе подолго од еден век создаваат оригинална култура, иако многумина од нив морале да дејствуваат под покровот на хетеросексуалните теми, а само неколкумина, како Волт Витман, Андре Жид, Томас Ман, Марсел Пруст, Редклиф Хал, Жан Жене и Џејмс Болдвин, можеле експлицитно да се зафаќаат со геј-теми.

Покрај авторите и книгите што ги набројав погоре, безброј геј- мажи напишале учени, занимливи, дивни подробни студии за холивудската кинематографија, за бродвејскиот мјузикл, за великата опера, за класичната и за популарната музика, за стилот и за модата, за внатрешното уредување и за архитектурата.

Општествените практики што не се кодирани како конвенционално машки – како што е уредувањето цвеќиња или танцувањето – бргу и необмислено се кодираат од нашите општества и од нас како женствени (иако деталите може да варираат од едно до друго општество: на пример, пекарството се кодира како женствено во САД, а како мажествено во Франција).

Кога страсната заинтересираност на некој маж за конзервација на историски предмети или за реставрација на дела од некој период се доживува како знак дека тој го има „психолошкиот карактер на жените“ (да се послужам со формулацијата на Едвард Карпентер), тогаш општествениот јазик на родот набрзина се преведува како природна стварност на полот.

Тие зависат од веќе постојните културни облици, кои им даваат општествен авторитет и заштитна камуфлажа, па нив главнотековната култура лесно ги запоседнува, но претставуваат и значајни дострели на настраниот израз и животворни извори за обликување и за разработка на геј-идентитетот – речиси библии на геј-постоењето.

За разлика од нив, дрегот, кампот и разните културни присвојувања и идентификации се, строго гледано, поткултурни практики, доколку се во зависен, вторичен сооднос со претходните негеј-културни облици на кои реагираат и на кои им го должат самото свое постоење – какви што се општествените норми за мажественоста и женственоста, сериозната професија политичар, автентичните идентитети и емоции, главнотековните ликови како Џуди Гарланд или Џоан Крафорд и главнотековните естетски или општествени практики, од операта, бродвејските мјузикли, сентименталните песни и популарната музика, до архитектурата, историското зачувување, цветното аранжирање, модата и стилот.

Екстатичното обожавање на дивите од светот на операта или од светот на популарната музика можеби не е баш најбуч-работа, но тоа не значи дека е женствено – во смисла на тоа дека жените како група голтаат изведби на Марија Калас или на Џуди Гарланд во иста мера во која ги голта Руфус Вејнрајт или дека се јатат на опери како што се јатат околу тезгите со шминка или дека собираат спотови од Шер или од Мадона од страв да не ги сметаат за неженствени.

Второво во негеј- светот наоѓа претстави што може да се претворат во изрази на машкиот геј- субјективитет или чувство – со малку дотерување, ако мора – и кои им овозможуваат на геј- мажите имагинативно место за влез во некаква настрана утопија, некаде отаде виножитото, која не е сосема нивна творба.

Па, така, нема да можам да ја објаснам машката геј- фасцинација со сите културни облици што ги набројав – со холивудската кинематографија, со бродвејскиот мјузикл, со великата опера, со класичната и со популарната музика, со стилот и со модата, со внатрешното уредување и со архитектурата – иако ќе ги начнувам.

Ете зошто некое општествено движење втемелено врз геј-идентитет дефиниран преку исклучиво упатување на геј-луѓето – со неговите центри и организации на ЛГБТК заедницата, со неговите лезбијски списанија и романи и филмови и популарна музика и телевизиски емисии и кабелски канали, со неговите маала, барови, клубови, одморалишта и цркви, со неговите политички претставници, водачи, гласноговорници и лобисти за човекови права и улични маршови и демонстрации, со неговите теориски и академски пресврти, историски откритија, универзитетски предмети, истражувачки полиња – ете зошто, велам, сета таа комерцијална, политичка и културна инфраструктура на геј-идентитетот е вечно разочарување и прави многумина припадници на неговото тело да бидат трајно незадоволни.

Разликата меѓу овие две верзии на машката геј-култура може да се сфати во смисла на поширока разграниченост (иако, одново ќе кажам, нехерметичка) помеѓу културата и поткултурата.

Но, не сѐ што не се квалификува како вистински мажествено, според крутите општествени критериуми чија цел е да ја чуваат чистотата на таа ретка и скапоцена суштина, мора да биде женствено.

Во согласност со тоа, неизбежно е вкоренет во традицијата на американската популарна музика, во распон од архаичен фолк и coun- try до hardcore.

Мислам дека Allan Bloom не згрешил кога, очигледно разочаран, запишал: “Студентите можеби не ги интересираат книгите, но затоа okno.mk | Margina #32-33 [1996] 98 се најдлабоко приврзани на музиката.

Од содржината пак ќе му биде веројатно секому јасно, каде се насочени моите симпатии.

Најверојатно без многу ризик можеме да тврдиме дека денес популарната музика со своите карактеристики е некаков основен модел на современата популарна култура.

Во почетокот на деведесеттите (барем во Америка, додека во Европа веќе се најавува зголемената офанзива против, сега за сега, доволно маргиналната појава на националистички поп и рок групи) здружените одреди на родители, религиозни групи, судови, политичари, полицијата и влијателните медии повторно цврсто ја зграпчија грамофонската индустрија.

Терминот популарна култура е посоодветен, иако претпоставува постоење на два вида култура (висока и популарна), кои се толку различни, што е невозможно да се споредуваат. okno.mk | Margina #32-33 [1996] 110

Противењето во однос на популарната музика го заостри настапувањето на музичката телевизија, што при својот настанок дури меѓу самите музичари побуди многу одбивни реакции.

Ништо не е покарактеристично за оваа генерација од нејзината зависност од музиката.

И уште повеќе: оваа индустрија е „најнапред сама на себе ефект - ефект на повоените општествени промени, ефект на придружните класни, расни и полови односи, ефект на новите идеи за популарната музика, уметност и култура.“ (Frith, 259)

Веќе заради мојата “зависност од музиката” не можам (и не сакам) да тврдам дека написот што следи е нешто повеќе од субјективен поглед.

Во 1990 ревијата Newsweek вака го опиша продорот на рап музиката: “Иако поголемиот број Американци најверојатно никогаш не чуле за нив, тоа не се никакви опскурни групи, што свират по гаражи и ноќни клубови.

Родителите и образовните установи се жалат дека младината поминува премногу време гледајќи MTV, а премалку пишувајќи домашна работа.

Денес постои црногледа индустрија, што се грижи за редовен приток на мрачни прогнози за состојбата на популарната музика.

Веќе во претходиот параграф е најавено дека најмногу ќе зборувам за популарната музика.

Иако е познато дека младината уште од педесеттите години наваму учи со музика, работата стана критична токму со глобалното раширување на MTV, што покрај аудитивното, бара и визуелно внимание.

Бројни показатели сведочат дека популарната музика во последното десетлетие стана најважен сегмент на популарната култура (на крајот на краиштата, за растечката важност можеме да судиме веќе само од вонредно зголемениот број на најразлични напади врз неа), додека музичката телевизија (во мислите ми е пред сѐ MTV) за помалку од десетлетие стана централен орган на целата популарна култура.

4 Herbert J. Gans тврди дека овој термин е помалку соодветен, затоа што има очигледно негативни конотации, бидејќи масовната култура наведува на недиференцирана заедница, дури џган, а не на поединци, членови на група.

Тие не би оделе да го чујат Шуберт или Шопен.(...) Но поради својата природна вклученост во популарната музика и преку Cramps-овата реклама беа довлечени да дојдат на мојата програма.

Па тоа е правец кој... кога сега би го дополнувал Дневникот, мислам дека би одел во тој правец: да се обидам, како порано, да ги истакнам револуционерните достигнувања, а во исто време да се обидам да ги истакнам и неиздржливите видови, статус кво...  К: Денес постојат две компании за плочи, едната во Милано, а другата 56 Margina #10 [1995] | okno.mk овде во Њујорк, кои во своите каталози ја поврзуваат од една страна популарната музика а од друга авангардата, и се обидуваат тие музики да ги соединат кај иста публика, истата млада публика.  Б: Дали тоа овде е “Томато”?  К: Да.

Мислам дека кога би биле на месечината и би ја наслушнувале земјата, би било тешко да се разликува Филип Глас и популарната музика, во извесна смисла.  Б: И Тери Рајли.