ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во Мајнц - во трговскиот центар Беше убав сончев ден, кога решивме да се вратиме во Франкфурт.

Најживо беше во трговскиот центар и веќе во приквечерината се решавав да тргнам кон станицата, која е многу оддалечена од центарот.

ЛАЈПЦИГ е најпознат град во Европа и во светот како значаен меѓународен трговски центар.

Трговскиот центар на Келн е цел град за себе, зашто по неговите улици е забрането движење на авотмобили, освен на оние од брза помош и од полицијата.

Сѐ за карневалот Во овие јануарски дни најживо беше во центарот - токму на она место каде што се наоѓа и трговскиот центар, кој од едната и од другата страна е заобиколен со многу стоковни куќи, во кои може да се најде сè што ќе се побара.

Секој град ќе има трговски центар, универзитет, одморалиште, рекреативни центри.

Ако се исклучат основните белези за Келн, дека е град кој се ближи до еден милион жители и дека располага со над 300.000 коли, град во кој се гради подземна железница и дека е еден од најголемите трговски центри кој се наоѓа на крстопатот на сите северозападни пазари на Германија, тогаш останува да се рече и тоа, дека е тој организатор на разни саеми и изложби, повеќе од меѓународен карактер.

Овде може да се пазари, да се наддава или да се дава помалку а што, на пример, не е допуштено во другите трговски центри, ниту во големите стоковни куќи „Лафает“, во базарот „Отел д вил“, во „Паризуник“.

Најпосле, се упативме кон најголемото градилиште - на трговскиот центар во Мајнц, кој целосно е изграден од наши градежници.

И тука се најдов во еден од најголемите трговски центри „Маркет-плац“, кој се протега на две улици.

Марна веќе се гради. Во првата сезона ќе има 80.000 жители, трговски центар, универзитет, и простор за 10.000 работни места.

„Клианкур“ и „Барбес“ се трговски центри каде што се купува многу евтино, во однос на оние цени што се лансираат во бутиките или во големата стоковна куќа „Лафает“.

ПОД големиот мост во Келн, на оној мост што служи и за железницата и за пешаците, под чии сводови минува автомагистралата за Бон, речиси на дофат на монументалната Келнска катедрала и на главната железничка станица, а покрај павирните кејови на Рајна, од каде што, како ехо, допираат звуците на бродските сирени, кои овде како густи јата ја сечат реката во обата правца, во близината на трговскиот центар, се наоѓа „црвениот“ Келн, кој своите светлини ги пали во првите вечерни часови, а ги гасне во првите мугри...

Монденскиот свет во Париз се снабдува по будиките, а оној обичниот, во големите стоковни куќи кои се наоѓаат во „Сен Лазар“, каде што е трговскиот центар на француската метропола.

Под паразити се подразбираат и оние лапачи кои на овој или оној начин имаат лапнато по 2- 3 стана и дуќани и истите тие ги издаваат под кирија уживајќи во животот и пиејќи кафе во Градскиот трговски центар.

Може да увеземе 300 тисуча Кинези у западна Македонија и да отвориме неколку кинески трговски центри од Куманово до Дебар.

Рози размислуваше како е можно само на дваесетина блока од овде да има многу прометен трговски центар, со нов модерен супермаркет, синџир драгстори со стаклени панел-врати, и нов дисконт.

Супермаркетите, плацевите за половни коли, крчмите што имаа правоаголни прозорци од стакло и тули, блескаво новите автомобили, што беа изложени и можеа да се видат низ прозорците од дебело стакло, продавниците за електрични апарати, продавниците за мебел, цвеќарниците, козметичко-фризерските салони, целиот нов трговски центар, кој брзо се изгради, едновремено со геометрискиот станбен дел од градот на рамниот терен, сите наизменично се менуваа и не му разбудија ни најмала емоција и тој не можеше да ги препознае.

Не, не ако му се верува на Чез или на Честити, одвреме-навреме трансродовиот фризер од Хикори, Северна Каролина, кого во 2004 година го интервјуирал Е.

Иако бродвејскиот мјузикл може да им биде близок на стрејт-жените на начини на кои не им е близок на стрејт-мажите, иако може да ѝ создава помалку родови неволји на својата хетеросексуална женска публика отколку на хетеросексуалната машка публика353, изгледа дека нема стрејт-женски соодветник на силно самотното, бурно екстатичното, претерано сентиментално детско искуство на мјузиклот што го опишува Д. А. Милер.354 Италијанските вдовици од Фајер Ајленд носат дрег, но не личат на жени, ниту пак имаат таква намера.

Патрик Џонсон за една книга за геј-мажите Црнци од амерканскиот Југ.

Запрашан како реагирале мештанките кога ќе ја виделе Честити (женското алтерего на Чез) в црква или во трговскиот центар или кај лекар, Чез рекол дека знаеле дека не е баш она што изгледало дека е: „Ниедна природна жена... не обрнува толкаво внимание на детали“.352 Истата логика важи за некои од другите тука споменати машки геј-културни практики.

Далтон вели дека е подобро да не штрчат премногу.

Косата си ја остави да расте, магента лилавите прамени скоро ⥊ исчезнале, изгледаат како незгода која секому би можела да му се случи, можеби поради погрешно обележана туба. . .

Не ќе може да помине пет или шест месеци обидувајќи се телепатски да се пренесе низ времето.

Понекогаш некој ќе ѝ понуди превоз до паркот, или зоолошката градина, или трговскиот центар и таа прифаќа.

Не ќе може да ја помине целата зима во приземјето на музејот каде имаат изградено макета на градот како што бил на почетокот, со пени-бонбони продавницата и 10-пени берберницата и бањи за четврт долар.

Ќе дојде годишно време кога таа нема да може цел ден да шета или да седи во трговскиот центар или во фоајето на гранитното Градско собрание преправајќи се дека чита весник.

Во трговските центри ја фаќаше клаустрофобија.

Многу често, додека ги влечев вреќичките по плочките во трговскиот центар и се килавев како маченик, во црната темница друштво ми правеа мачките и напуштените кучиња што се грееја во тунелите... и еден млад дечко.

Сакаше да помага секому и можеше да ти положи испит на факултет ако си заглавил, да ти ја тргне одлуката за рушење на дивоградбата во фиоката најдолу, под сите предмети, додека не застари, и да ти најде работа на машина за бришење мермер во Градски трговски центар или на кран на градилиште.

Ќе бегаш кога ќе ги препознаеш, додека меѓу луѓето во голем трговски центар, со отворена здравствена легитимација и стари истуткани резултати ќе просиш за лекови...

Се сеќаваш на приказните, ако си ги запамтил, на триковите со карти и на оној краток музички фрагмент на пијано – како одеше?

Април 1978 Превод: Катерина Јосифоска _______________ 22 Изворник: García Màrquez, Gabriel. Doce cuentos peregrinos. Buenos Aires:Sudamericana. 33–40.

Роза Регас се сеќава дека ја видела во трговскиот центар Ел Корте Инглес пред дванаесет години, со избричена глава, во портокалов свештенички фустан, приклучена кон некоја источна секта и во поодмината бременост.

Па дури и еден ескалатор во трговските центри, можеше да биде извинет затоа што сопнал некој трубадур.

Голем трговски центар, а во неговата длабина, малечко рок-кафе со натпис: Само вечерва! Текила - 30 денари; Голема ретро забава...

Јавните простори сѐ повеќе стануваат затворени за сите кои не се дел од пожелната јавност: „мермерната, стаклената и челичната естетика на трговските центри, музеите, банките и парламентите е толку застрашувачка што никому ни на сон не би му текнало да седне на нивните скалила за да се одмори или за да свири гитара.

Комбинацијата од шопинг и комодифицирана рекреација во суперпродавниците и тематските трговски центри создава различни облици на псевдо-јавни места.

Глобалните сообраќајни мрежи ги преместија точките на влез од границите на места подлабоко во државата (меѓународни аеродроми), на тој начин правејќи го националниот простор поранлив и зголемувајќи ја потребата за внатрешни безбедносни мерки (аеродромска безбедност и надзор во трговските центри).

Сегментација на 118 Joe Goss, “The ‘Magic of the Mall’: An Analysis of Form, Function, and Meaning in the Contemporary Retail Built Environment,” Annals of the Association of American Geographers 83 (1993):18. 119 Naomi Klein, No Logo (London: Flamingo, 2000), 194. 101 пазарот станува „водечки принцип на оваа мешавина од комерцијална и граѓанската активност“.120 Како резултат на тоа, клупите сѐ повеќе се отстрануваат од улиците во големите градски центри, не само за бездомните лица да ме ги користат како место за спиење, туку и за да се спречи одмор без потрошувачка.

Приватизацијата на јавниот простор и сеприсутноста на рекламите го трансформираат градот во еден голем трговски центар: шопингот стана „доминантен модус на современиот јавен живот“118.

Ова исто така може да се примени и на новите модели за користење на земјата, како на пример трговските центри, забавните паркови и големите станбени комплекси, универзитетите, болниците и корпорациите кои ги замаглуваат границите меѓу јавното и приватното.

Резултатот е глобализирана архитектура од модни продавници и синџири за брза храна, мултиплекс кина и цели улици претворени во трговски центри; заедници затворени и оградени како тврдини; и семиотичко загадување од сеприсутните реклами.

119 Иако трговскиот центар сака да се легитимира себеси како вистински центар на заедницата, заедницата што тој ја создава е исклучива по социо-економска линија: несаканите урбана групи како што се бездомните лица и сиромашните немаат право на влез.

Наметнување на рекламирањето и брендирањето врз јавниот простор Консумеризмот, индустријата и профитот сѐ повеќе ги преобликуваат јавните простори, согласно барањата на симболичката економија чија цел е да се привлечат купувачи и инвеститори.

Јавниот простор и јавниот живот во градот се „или комодифицирани, банкротирани, или воопшто не постојат“117, што има штетни ефекти врз демократијата и слободата. 117 Margaret Crawford, “Contesting the Public Realm,” Journal of Architectural Education 49 (1995): 5. 100

52 Економските граници можеби станаа послаби, но еден елемент на традиционалната суверена контрола над границите и натаму останува – полициската контрола врз движењето на луѓето преку границите.

Види Gary T. Marx, “Some Conceptual Issues in the Study of Borders and Surveillance, in Global Surveillance and Policing: Borders,” Security, Identity, ed. Elia Zureik and Mark. B. Salter (Cullompton: Willan, 2005), 13. 56 David Lyon, “The Border is Everywhere: ID cards, surveillance and the other,” in Global Surveillance and Policing: Borders, Se- curity, Identity, ed. Elia Zureik and Mark. B. Salter (Cullompton: Willan, 2005), 67. 43 „Спротивно на трендот од последните неколку децении, многу општествени граници се сега потешки за преминување – било да станува збор за влегување во друга земја, соседство или зграда, барањето на емиграциски статус или статус на азилант или информации – додека некои лични граници се полесни за преминување како резултат на новите закони како што е Patriot Act“.57 Всушност, токму личните граници стануваат попропустливи, а не општествените, што има негативен ефект врз човековите права.

Обезбедувањето во трговските центри редовно ги исфрла мирните демонстранти заради попречување на купувањето, па дури и штрајковите се незаконски во рамките на овие затворени простори.“

Трговски центри го заменија градскиот плоштад, но постои значајна разлика во нивната функција: „За разлика од старите градски плоштади, кои беа и сѐ уште се места на дискусија на заедницата, на протести и политички собири, единствениот вид на говор што тука е добредојден е маркетиншкиот и другите видови на потрошувачки жаргон.

Еве, гледај ги ти кафулињата во нашиот трговски центар, па ќе забележиш, едни се сосема празни, додека другите се преполни.

А еднододруго се и речиси во ништо не се разликуваат.

Понекогаш знаев да земам програма за студирање од еден приватен универзитет кој беше близу до трговскиот центар каде што работев.