ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

И во тој момент завриска така што се слушна низ целата шума, уште посилно и погласно отколку тогаш кога бегаше од синот; завриска како жив човек, во длабок страв за својот мртовечки живот; ја протресе ногата, а по лицето веќе му течеа лешински солзи, и одеднаш низ неговите неживи, заматени очи, ококорени од ужас, се искрадна сеништето на човечка свест...

И најпосле нешто се прекина... Старецот во себе слушна пеење и здогледа непрегледна трака како доаѓа и го прекрива целиот свет... Неговата душа заминуваше во нова, непозната сфера на постоење... 80 okno.mk

Од крајот на педесеттите уметниците од целиот свет се вградуваат во сопствените трудови - Ханс Најмут (Namuth) го снима Џексон Полок (Pollock) како работи врз платна од коишто се цеди боја; францускиот уметник Жорж Матје (Mathieu) јавно изведе една голема акциска слика; јапонската група Гутаи ги поставува своите тела во кои (акции), а Казуо Шигара слика со нозе и ваја во кал за борење.

Пиеро Манцони отиде чекор потаму, претставувајќи го биолошкото тело на уметникот како уметност: „Во мај 1961 произведов и потоа во 90 конзерви ставив ‘гомно на уметникот’ (по 30 грама во секоја) со природен конзерванс (made in Italy).“ (Manzoni, 1962.)

Изгледа толку интересно што тука се насобрал народ од цел свет специјално доаѓаат да видат невидено и нечуено оро и да се изнаслушаат музика.

- Греота е идентитетот на Балканот! – ми вели тој со нескриена зачуденост. – Па денеска цел свет е во потрага по својот идентитет, а ти сакаш ние да живееме како баби, да го заборавиме сопственото минато.

Застана на едно место и се разгледа наоколу, не толку со љубопитство, колку со важност, божем целиот свет знае дека се вратил и дека е тој тука, но не истиот, туку друг, богат, испеглан и чист, човек од светот.

Со оглед на чудните пресврти по пропаста на Отоманската империја, од Салоник кон Монастир се случувал прилив и одлив на сефардско население во миграции предивикани од воените плими и осеки на новиот 20 век најавен со воени случувања на Балканот, а потоа и со две големи војни што пламнаа низ целиот свет, а особено силно се разгоруваа на територијата помеѓу двата града.  Елеазар бен Цви, значи, ги знае сите факти од животот на монастирлиите.

Се појавуваат идеи дека еден ден веќе нема да бидат потребни технички средства за пренос, туку и мислите и идеите ќе се одвиваат низ чиста размена по пат на мозочни бранови што ќе пулсираат низ целиот свет, секој пронаоѓајќи ја својата цел во тој „организиран хаос”.

Попримерено е да се протестира против уметничките експерименти во едно време во коешто германскиот уметнички живот речиси исклучиво е одреден со манијата на експериментирање со елементи коишто расно и народски се туѓи и со тоа го оптоваруваат и компромитираат германскиот уметнички углед пред целиот свет.

Во Келн немаше место по хотелите, зашто сите беа преполни со деловни луѓе од цел свет, кои беа дошле овде на Модната ревија на мебели.

Лајпциг примаше гости од цел свет, но најмногу имаше Бугари, Унгарци, Полјаци, помалку Чехословаци и Романци.

Меѓутоа, итрите производители искористиле еден момент за голем пропаганден ефект, кој и до денес ја разнесува славата на оваа колонска вода низ цел свет.

Се чинеше, како навистина судбината од цел свет да е во негова волја. Само да сака.

Од Зефир, создаден од Елохим, „духот над духовите обликувал 22 букви и ги врежал во каменот“; тие 22 букви се подлога за: трите мајчински букви, седумте двојни и дванаесетте едноставни букви. Од нив се гради целиот свет.

Васе ни велеше: во неа целиот свет е собран.

Ако си спомнувате, малку пред Амстронг да зачекори врз фантазијата на поетите, студентите го тресеа цел свет – од Беркли до Берлин и Париз, та дури и до Белград и Скопје (кај сите Турци таму и малиот Асан, шашардисан како онаа жабата што кинисала по коњот да се потковува).

Ако јас целиот свет го разбирам како случаен настан, тогаш со помош на компјутер можам да создавам алтернативни светови кои што имаат исто толку оправдание - или исто толку малку оправдание - за стварноста, како што го има таканаречениот даден свет. Margina #26-28 [1995] | okno.mk 89

Целиот свет се појавува како „восочна плоча“ во која се сместени знаците на апсолутот.

Распространета низ целиот свет неа ја знаеја сите општества – оние кои живееја од ловот и оние кои сега живеат од електрониката.

А што станало со ластовичиното семејство. Тоа од тогаш заживеело пак среќно, се намножило и се прснало насекаде, низ целиот свет.

Тие брзо и лесно се вратија на својот вообичаен дијалог на интелектуалци во медитативна фаза и чија преокупација, во овие времиња кога радикалните идеи заживуваа и се ширеа по светот како троскот, загрозувајќи го спокојството на целиот свет, расправаа надолго и нашироко за тоа што би можело да се стори кога би се сторило.

Слика на култура. Наводно. Целиот свет се сврте за миг. Наопаку.

Но јас, во својата болест (навистина мислам дека тој месец се наоѓав во еден вид бунило), што денес ја нарекувам поленово лудило (беше пролет и многу полен имаше во воздухот, и целиот свет зуеше како кошница), напишав петнаесет песни за Луција.

Целиот свет на грб можам да го кренам и да го носам, Луцијо, само за тебе; не сум јас толку слаб како што ти се чини, Луцијо!“.

Каде сѐ не прашувал каде може да се купи таков, жолт путер (каква чудна тавтологија, рече, но вистинита е, и неопходна да се опише токму тој путер); низ годините, по сите градови, по целиот свет, барал таков путер; путерот му станал опсесија, еден вид пасија; но никогаш и никаде не сретнал таква боја и таков мирис.

Парадоксот беше во тоа: тие, надвор од циркусот имаа сѐ, ја имаа целата планета, милиони и милиони квадратни километри; ние, во циркусот имавме круг со радиус од одвај дваесет метри, а сепак го имавме целиот свет (сум пресметал дека, според формулата πr2, тоа е само површина од 1256м2.

Кажуваше Филозофот собитија чудесни уште многу, а јас го слушав со уста подзината, со очи ококорени, со душа возљубена по ука; говореше дека таа топлина и самиот веќе може да ја почувствува, иако не толку јасно како слепецот од Кападокија; говореше дека огнот е праизвор на писмото, како што сонцето е извор на денот, исток негов; говореше дека огнот е и утока на писмото, крај негов, оти секое писмо во оган се претвора; книгите горат затоа што во нив има букви, и топлина огромна; оти не можеш да запалиш нешто во што топлина веќе нема, како што е тоа со каменот или водата; затоа што е потешко да запалиш камен одошто дрво и хартија; но и каменот, велеше може да согори ако на него се забележи писмо топло, и доказ за тоа се ѕвездите опашести; говореше дека сѐ на овој свет е писмо, дека целиот свет е книга; говореше чудесни нешта а јас го слушав и толку се занесов што не забележав кога вратата се отвори и влезе отец Стефан Лествичник.

Мене сосема ми е блиска идејата дека целиот свет е само еден запис што треба да се прочита, и никакви други филозофии тука не помагаат.

За да кажеш: „Светот е без Бога“, зарем не треба прво да го познаваш целиот свет, да ја испиташ сета вселена со сите нејзини сонца и ѕвезди, историите на сите времиња, да го поминеш сиот простор и сето време?“

Со ноќи копнеев да ја помирисам, да ја допрам, да ѝ ја расчешлам косата; со ноќи замислував дека Луција ми е жена и дека не се делам од неа, дека правам сѐ да ја заштитам од сите; и целиот свет го замислував непријателски настроен кон нас двајцата.

Го мразев целиот свет: сите; и Луција и Земанек, и Фисот, и Партијата; сега конечно се прекина папочната врска меѓу мене и Луција; дури ги мразев и оние што ништо не ми сториле, што беа неутрални, како Земанек; ги мразев затоа што беа неутрални, и со тоа го охрабруваа моето страдање.

Во својата жизнерадосна решителност да ја прекине претставата, „целиот свет да го истера“,125 и во својата бесрамна прослава на некоја алтернативна стварност, на волшебен свет во техниколор некаде отаде виножитото, „театрален, а не реалистичен“,126 каде што нормален народ (дури и прволигашки бејзболски екипи) наеднаш громко заоруваат песна и заигруваат, лирскиот етос на бродвејскиот мјузикл – неговата нарушителна форма што ја одложува стварноста и наизменично го менува начинот – ја изразува геј- желбата и му одговара на тоа што го сакаат геј- мажите далеку повеќе отколку секој што буквално го денотира и го отелотворува гејството. Барем порано беше така.

Госпоѓата што го најави концертот кажа дека и покрај тоа што Оливие тешко можел да ја прифати поканата да свири на овој божиќен концерт затоа што сите негови термини за концерти по целиот свет се закажани година дена однапред... Ја слушав Госпоѓата како зборува: ...

На кусо: таквиот живот не е ништо друго туку непрекинато подгревање на однапред подготвената мастурбациска фантазија.” б) “Па нели филозофите се бореа за културата да се рашири по цел свет и индивидуалната сфера да не биде веќе зависна од надзорот на Државата или овластувањата на заедницата?

Сакаа луѓето да бидат слободни при задоволувањето на своите поединечни интереси и воедно способни со своето размислување да посегнат и од другата страна на ова тесно подрачје.

Младите луѓе од целиот свет мутираа, како што предвиде Маршал МекЛуан, преку високо комуникабилните меми: документарни филмови, рокенрол музика, MTV, пиратско емитување, сето тоа доаѓа до нив преку Американско-Јапонските телевизиски екрани.

Новата раса е насочена кон самонасочување и индивидуален избор, генетска одвратност за партизанските политики, наследена згрозеност од централизираните влади.

Денес е јасно дека добија само половина од битката: деспотизмот е победен, но не е победено мракобесието. okno.mk | Margina #32-33 [1996] 100

Навечер onlajn games,onlajn games, јас вешто си гледам, натпревар со мотор-крос низ цел свет си следам.

Необичниот пар го сметаат за луд, а тие пак веруваат дека целиот свет откачил (“And here we wander in illusions”).

И понатаму, се прашува себе си дали е на земја, на небо, во пекол, дали бдее или спие, дали е разумен или луд.

Малку се израдува, кога виде како прокапаа капавиците од неговата стреа, но уште веднаш потоа виде дека и тоа беше само една слаба утеха, и дека беше потребна една многу посилна топлина, еден многу посилен замав на јужниот ветер, за да може да биде размекнат сиот оној дебел мраз, што го чуваше врзан во себе целиот свет, и што му ја скаменуваше и неговата мртва пилана.

Беше како целиот свет да бил отсекогаш само една таква кобна осојничава модрина, во која синото се разлеваше, сѐ посилно пробивајќи се и преплавувајќи сѐ друго со својата мртва потечност, и само некаде таму, напред, зад сето тоа, стои некаква топлинка, што те влече.

XIX. Сега беше пак неговиот јужен ветер и Змејко можеше просто да го види од својот прозорец него како заседнува над целиот свет и над Белата Долина, завладувајќи го со своите топли здивови до безостаток целиот ден.

И, гледам: влечки, ’ко во турска серија свртени кон мене, стапалки од шарена хартија, кои ми го покажуваат патот до дневната, до масичката, а на неа, бидермаер од булка и ѕвончиња во чаша за ракија, компјутер со отворен ФБ на мојата страна и чај од нане! Цел свет е мој!

Уште не почнато завршува. Од цел свет бесот кај нас завршува.

Изгледа сѐ е веќе пијано, цел свет е пијан, никој ништо не работи неопијанет.

бати пасошите нели Македонија е слободна, а народот со лева рака се крсти и се чуди што ни стана, да не се јавило некое непознато беснило што нѐ скокотка и нѐ тера на смеење, ама од Македонија еден излегол, а цел свет дошол на тепање, што не се тепаат кај нив, ама на туѓо гумно и на туѓ газ не боли толку многу, и така радоста ни беше пуста, се враќаме преку туѓа земја, првин во Варна: војска, војска нѐ опколува и еден по еден нѐ пушта низ страга, ко овци на молзење, 117

Од цел свет овдека била солта, викам, затоа сме немале сол, викам, и лижам од солта и плукам.

Цел свет со виолини, вели, а ние со мувлосана гајда, небаре мрша да ти квичи пред носот.

Безумник, брза, трча, вјаса, цел свет со невидена брзина го помина , до тебе да стаса.

Му требаше половина час за да го најде коњот и да го врати. – Добро, – рече тој, – скокај. – Цел свет сега се буди. – Што ќе правиме, – реков јас. – Или ќе го вратиме, – рече тој, – или ќе го скриеме до утре наутро.

- Сепак, – продолжив јас, – колку време јаваш секое утро? – Само ова утро, – рече тој. – Ја зборуваш ли вистината? – реков јас. – Се разбира дека не, – рече тој, – но. ако нѐ откријат, тоа ќе треба да го речеш.

Кога уметникот е многу тажен, може да напише божествена песна која ќе биде хит во цел свет.

Имам љубов за целиот свет. Не можам да бидам себична и да се сконцентрирам само на еден.

И сето тоа да го напишам како нова возбудлива авантура за која ќе чита целиот свет.

Ми се чини дека целиот свет се свртел против мене, а универзумот ми крои заговор.

Реков примерен, проклет да бидам, поради тој збор за малку да го замрзам целиот свет.

Така смеејќи се, виткајќи се од смеа, заборави на казните, со двете раце сопирајќи си ја смеата рече: - Е, Леме, проклет да бидам, не се родил поголем шегаџија од тебе во целиот свет!

Таа има учествувано на модни ревии во целиот свет, во Италија, Франција – Париз!

Беше една од повеќето тајни средби со него во која не ми беше откриена тајната која за некој ден ќе ја открие целиот свет...

Арафат тие денови беше во целосен револуционерен залет и занес.

Меѓутоа стариот Бургиба, кој му ја донесе независноста на Тунис, како фанатик на политиката чекор по чекор по мирен пат благодарение на својата стратегиска мудрост ја обезбеди првин автономијата, па потем неизоставната независност на својата земја, но и како признат мудрец во земјите на третиот свет, и покрај болеста и изнемоштеноста, ќе го најде вистинскиот мудар совет за својот забрзан гостин: Пријателе Арафат, да сум на ваше место, јас би ја искористил историската шанса за да ги кажам вистинските историски зборови пред преставниците од целиот свет!

Арафат ме испрати до излезот на резиденцијата крај која имаше засилено обезбедување.

Мајка, како што велеше, бргу го фати редот на куќата, која имаше приземје и два ката, со авлија која завршуваше во убаво средена градина, со летна кујна.

Се разбира, немаше никакви аргументи поимот баклава да биде прогласен за опасен и со оглед на неговото присуство кај сите балкански, медитерански и азиски народи во некогашниот состав на Османската Империја, но речиси и во целиот свет.

Со текот на времето куќата крај реката близу Дрвеното, односно Еврејското мовче крај десниот брег на реката ни стануваше цел свет.

Татко и Камилски беа во прекрасно, победничко расположение, дојдени до крајот на мисијата, коешто тешко можеше да го разбере некој друг, освен тие двајца.

Но неочекувано сфати дека во целиот свет постои само една личност на која тој може да ја пренесе својата казна - едно тело што може да го постави меѓу себе и стаорците.

Во меѓувреме, нема член на Внатрешната партија кој макар и за миг се сомнева во своето мистично верување дека војната е вистинска и дека ќе заврши победоносно, со што Океанија ќе стане неприкосновен господар на целиот свет.

Колосот кој го прегази целиот свет! Карпата на која залудно се нафрлаат ордите од Азија!

Тоа беше спротивно на тенденцијата кон механизирање, која стана квазиинстинктивна речиси во целиот свет и, уште повеќе, секоја земја што остануваше индустриски неразвиена беше беспомошна во воена смисла и беше осудена да падне под доминација, директна или индиректна, на своите понапредни противници.

Лицето - череп брзо ги скри рацете зад грб, како да сака да му покаже на целиот свет дека го одбило подарокот.

Од целиот свет, што беше отворен пред него?

Оди со здравје и носи многу поздрави на вашиот Истанбул – го испрати прилепскиот кадија првиот гласник лично до силниот султан Сулејмана со тешко обвинување против мариовските бунтовници што подигаат бунт во срцето на големата турска империја, кога таа беше на највисоката точка од својата сила, од која се тресеше цел свет.

Лошата зима и мекиот карактер на Селима го одвратија од оваа намера и тој се врати во Стамбол, откажувајќи се од лудите амбиции на татка си да го покори и поислами целиот свет.

Цел свет го има пешачено и секогаш го пронаоѓаше мирисот мој та не сега!

А Американците се сторија три да му судат на хакерот од Лондон Кој еднаш им беше напишал во компјутерскиот систем Дека американската надворешна политика Е слична на државно спонзорираниот тероризам Многу му беа бесни Американците на хакерот од Лондон Оти знаеја дека тој повеќе ги изрезили Од пијаните офицери кои некогаш ќе задоцнеа со симнувањето на гаќите При празнењето на бешиката и на дебелото црево Ние коалите слатко си се потсмевнувавме Оти на дело се покажа пред очите на цел свет Дека ако сме дембели не сме барем мочковци и серковци И дека тие работи си ги вршиме на раат Откако ќе сониме дека сме качени многу високо на дрвото Или ќе се видиме во огледало со венец на глава А што е најважно кога одиме по нужда Со саати читаме стари весници и секси ревии.

Та не сме саде ние та не сме саде тука - ние сме по цел свет безбројни милиони, на трудот црн - народ!

Нема ли срце, нема ли срце - на срца срцето, срце - ширини широко срце - длабини длабоко - цел свет да збере, па да е за виа гради малечко?

Нема ли бел ден, нема ли ден да е над деновите, ден да е на аргатите - ден - с’лнце вишен високо ден - море ширен широко, с’лнце да запре, да стои и времето зачудено: срцето пука обрачи и плиска знаме алово, срцето што се отвора и шири ширно широко - целиот свет да загрне!

Ако куќа не направив со високи шимшир порти, куќа цел свет братски ми е братски срце што отвора, срце - порта највисока, срце - куќа најширока.

Кружат јата на секакви мршојадни птици како од цел свет да се собрале; се бијат во воздухот пред да слетаат на земја за да останат што помалку на пленот.

Куќа цел свет мене ми е. Токму така: имам моќ да бидам на разни места во исто време.

„Единствена е на целиот свет“, се смееше човекот. „Јас ја создадов.“

Навреден, Луман го замразил цел свет.

Патуваше така Зоки од еден мал град во едно големо село, па покрај една широка река до едно долго море, дојде во една тесна улица, а потоа изби на еден малечок плоштад, па виде една ниска планина и се искачи на една висока рамница, и сѐ така патуваше и патуваше по целиот, по целиот свет...

Беше, наспроти Чаплин, Форд, Роселини или Хокс, прилично невротичен, и не му беше лесно таа своја нервоза да ја наметне на целиот свет.“ Франсоа Трифо (Francois Truffaut) Margina #21 [1995] | okno.mk 31

Бев го­лем застапник на брзото потпишување на Договорот за Светската трговска организација, под услов тој да важи во целиот свет и да предвидува компензациони мерки.

Умот го проектира и го рефлектира целиот свет и затоа светот и животот во мене и околу мене и во моите очи е секогаш поразличен од сите други.

И немојте ни за секунда да помислите да осудувате, зошто не ја знаете причината и приказната.

Бев бесна и лута на целиот свет, но повеќе не е важно кој е крив или можеби никој не е крив, свеќите на божиќната елка повторно некаде ќе се запалат и мирисот на дивите костени ќе биде посладок од кога и да е порано.

Ферментира стравот, срам и проклетство ме обземаат.

Кога те имав тебе мислев дека го имам целиот свет.

А се што срцево сака беше одалечено не повеќе од половина час возење до едноставен убав свет создаден само за мене, односно пријатно место за создавање едноставна убавина и нема да дозволам некој да ми го украде.

Јас го изгубив сопственото „јас“, тебе ти го подарив сопственото срце, душа и име, не знам кој е ден ни месец, водам борба со себе и се презирам светот, како целиот свет да е крив.

Тајкуните и могулите на меѓународниот капитал можат да летаат низ целиот свет во своите приватни авиони, но најголем дел од светското население е сѐ уште ограничено на „тиранијата на локалното“. 65 Saskia Sassen,“Immigration Policy in a Global Economy,“ SAIS Review 17.2 (1997): 13. 50 5.

Сѐ е под клуч, што се вели, целиот свет се држи заклучен, а мене умот ми е надвор избеган.

- И жими тебе! - Жими цел свет!

- Откако ќе го прошетам целиот свет, откако ќе ги запознаам сите непознати, ќе можам да се уверам во тоа.

И спијат децата од пол до пол, на сите континенти, иако е девет, Чиниш целиот свет е бескраен детски кревет.

Животот е многу, еден и сѐ, Животот е она што е за вас цел свет.

Помина уште еден час и да не заѕвонеше телефонот Ѕ ќе се загрижеше најмногу на цел свет!

Целиот свет што беше во Детроит, ние небаре си го имавме дома.

Мојот Дубровник, на пример, за мене е вистинско срце на целиот свет.