ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Зборувајќи сешто, без многу да размислат некои од македонците, понекогаш како намерно да си создаваат сопки на самите себе си: се увредуваат како нација, се понижуваат пред другите, сѐ со цел да му угодат на гостинот или соседот, величејќи го него од почит или не знам од која причина?

Но, на македонскиот идентитет треба уште многу да се работи. - зборуваше баба ми како политичар, дури на моменти беше малку смешна ама добро ме учеше.

Требаше многу, многу да се внимава. Големиот козар мораше да се фати жив.

Подоцна морав многу да се бранам и многу да објаснувам што ми значело тоа, кому треба јас да докажувам и кој треба чиј бог да биде!

Совпаѓањето на самото презиме како презиме не би морало многу да значи, зашто постојат толку исти имиња и презимиња.

Тој ми одговори дека, за жал, не може многу да ми каже за она за што се интересирам, освен дека располага со една многу кратка дописка објавена во „Цариградски весник“ од 12 март 1861, во која меѓу донаторите за читалиштето во Ресна стои и името на Никола Поцо.

„Кај нас може многу да се троши „Нова Македонија“, велат тие, но нема кој да ни ја достави.

Треба многу да го мачеше мислата дека еден дрслив Сандре кметува, а тој - роден да воспостави ред и да и создаде авторитет на власта - станува пренебрегнат.

Како рис му се фрли на легнатиот војник, го јавна и го грабна со двете раце за врат. Не требаше многу да го држи.

Само уште некој ден ќе ти бидеме гости, не плаши се нема многу да ти додеваме, — му одговори Гарванов божем навреден од неговата остра постапка.

— А сега, ако су јас домаќин и ме почитувате за таков, повелете сете кај мене в село на госје, — ги покани Толе сите и си го јавна Белчето.

Според генералот Хенри Вилсон НОВ и ПО на Југославија со своите активности можеле многу да помогнат „во комплетирањето на хаосот и конфузијата во која непријателските сили запаѓаат со нивните континуирани напади“.

Така што, на испитите пред менторот и комисијата, Миха мораше многу да внимава и максимално да се совладува кога одговараше на прашањата од старата школа да не му се провлекуваат и одговори од новата.

Пошироко гледано, луѓето на екстази имаат обичај многу да дрдорат и можат со саати да ви зборуваат колку бескрајно ве сакаат.

Во други денови во мене се побудуваше љубопитство да разберам каква учителка е и како се однесува кон децата, но не можев многу да разберам од првачињата, тие беа сосема малечки.

Му рече ли лош збор - полош ќе ти врати; црната: ниту сака да те сретне, ниту сака да разговара со тебе; пред очите му е темно; сѐ на светот му е виновно; мудри се, знаат многу, со очи, со поглед можат да дознаат сѐ: кој си, што си, колку тежиш и што сакаш да речеш; во разговор со нив секогаш чувствуваш: меѓу тебе и нив голема далечина; не се напрегаат сѐ да чујат и разберат; на проклетството и на болот му робуваат; лилавата (јоргованлијата); постојано си потпевнуваат во себе или гласно: и во одење, и во работа и во кревет; во устата, на ушето или во малото џепче од палтото носат цветче - за салтанет; на секоја веселба први запoчнуваат да пеат; што било вчера, што било денеска, што ќе биде утре - не ги интересира; кога смируваат скарани, не сакаат многу муабети; на скараните ќе им речат: ајде чукнете се со чашките, оти главата ќе ви ја чукнеме; те фалат, те гушкаат, но сето тоа го прават без мерка; последни од кафеаната се прибираат дома; сивата: многу пребираат, џимрии во јадење, во купување, во облекување; надвор ако врне - продолжуваат по цел ден да спијат; од добиток не држат ништо, или сосем малку; за сѐ, па дури и нешто на милост да речат - колнат; клетвите им се помошни зборови со кои полесно се изразуваат; повеќето се тенкоусти, палени на збор, на јазик; кога е студено - мајката на господа му ја караат, кога е жешко - исто така; на гости, по свадби, од иста чаша или сафа не пијат; дома на прагот од куќата те пречекуваат држејќи ја вратата недоотворена; очите секогаш им се готови да те погледат напоречки, да те мунѕосаат; портокаловата: лични луѓе, секој сака од нивната куќа невеста да земе; кога врват девојките и невестите низ селото - како сонце да врви, сè пука на нив од здравотија, од личнотија; коњ аздисан скротуваат, пукнуваат; таа убавина, таа здрава јатка во нив ги држи до триесеттата година; по неа - одеднаш како зрел плод се што не може многу да држи, свенува, се олошува, се распаѓа; од никого лош збор не се слуша; благи и кротки и во очите и во лицето и во зборот; старичките чисто-пречисто се носат, мирисаат на мискинсапун, на калофер, но не доживуваат длабока старост; прават куќи понастрана од другите, истакнати, видливи; добиците им врват низ посебен влез за во кералот, не низ дворот да им го балегат и гнасат; кога крштеваат дете, врват низ селото како кралска процесија, како крал да се крунисува; ако седиш со нив, имаат моќ да те маѓепсаат, да те стават под влијание, да те владеат.

Затоа, помислив дека и не мора лично многу да ти кажувам.

Не ќе се најде ли некој, што ќе го пречека нанишан некоја вечер, без многу да му ја мисли што може да му се случи после, некој, кому ќе му биде и премногу стемнето пред очите, за да не може ни да се обѕрне на тоа; да му биде сосема сеедно тоа.

Не смееш многу да го гледаш. Затоа го завиткуваш и го криеш под скутина.

И така замешај го, размеси го, направи неколку лепчиња. Па остави ги, отскриени, за да се потсушат. Да не можеш многу да изедеш.

Јас пак прво што прашав: колку ниви имаат, прашав, а да имаш многу ниви, значи многу да работиш. Ништо друго.

И дека татко знаел колку сакал многу да свири Јоше Свирачот, постојано го терал да му свири одозгора.

Така, во Арта, во Грција, ви го покажуваат мостот во кој е заѕидана некоја девојка: низ една пукнатина ѕирка прамен од нејзината коса и виси над водата како некакво златесто растение.

Самите се зафатиле со градбата, главно затоа што било тешко да се најдат градители, или затоа што требало многу да платат, или затоа што, како добри работници, им верувале на своите раце; нивните жени, наизменично, им носеле храна.

Некој му најде и тој пак нешто рече, но освен константното дување во моето уво „ајде да одиме надвор“ од Младичот кој ги мие рацете, не можев многу да разберам.

Значи –измама. Променливата светлост во одајата се изгуби.

Го послушав, сфатив деке не треба многу да се пупипафчам.

Тунчерови потекнуваа некаде од Босна. При посетите на Кенан Еврен, Тургут Озал, на Турција, тој со гордост ме претставуваше кај нив. И така по ред. Од нив можеше многу да се научи.

Проблемот на балканските недоразбирања се поставува на глобално ниво: се говори тука и за стремежот да се создаде еден јазик за целото човештво, па, да речеме, се тематизира епизодата (а може и многу да се научи од неа) со обидите за создавањето на есперанто.

Тука не се пропушта, се разбира, да се спомене и балканската гордост, Фаик Коница, кој под псевдонимот Транк Спироберг, се вклучува во европската полемика со тезата дека секој природен јазик со непречена милениумска еволуција, има поголемо право да биде избран за универзален јазик отколку сите вештачки јазици.

Му се восхитуваше на тоа мало човештво составено од толку различни луѓе, кои живеат со векови заедно, без многу да се мразат, успевајќи да ги совладаат разликите, кои во другите предели на некогашното царство толку тешко се хармонизирале.

Се разбира дека ќе ја одлагаме колку што можеме повеќе. Но тоа нема многу да промени.

XIX Како што наближуваше учебната година со која Богуле требаше да го заврши училиштето, така Мил сѐ повеќе го задржуваше Богулета кај себе во лабораторијата, не оставајќи го многу да се шета со другарите, да го губи попусто времето, туку му даваше нешто да работи во лабораторијата, да го упатува постепено во науката, објаснувајќи му по нешто што е достапно и разбирливо за Богуле, да му ја потпалува фантазијата и желбата за наука.

Ако гледаме од национални рамништа, не може баш многу да се стори.

- Мора многу да им бара штом волку вриштат.

Требаше уште многу, многу да чита, а за тоа сигурно немаше време, за да го достигне диоптерот на Татковите очила.

Има многу да се кажува! Да оставиме за друг пат.

- За татко ти, за штрајковите на работиниците, - продолжи да прикажува чичко Тале - има многу да се прикажува.

Кога наближија толку многу да можат јасно да се видат, Горјан искомандува: - Оган!

Знае каде лежи секое зрно. Дури ни не мора многу да распретува.

Сонцето неуморно ја бараше. Тоа знаеше дека може многу да ѝ помогне со своите волшебни зраци.

Се врати бргу, рече Ајде Митро, дај ми гу малечкото у ва р’ка, а су ва другта теп ки та зем! и без многу да чека, во левата Дончото (машала), во десната Митра - две деца на иста возраст чиниш!

Дали страдањата прават толку многу да си личат луѓето?

Толку многу да ти се уплашам.

И не чекавме многу да ни се јават.

— Има многу да ти кажувам, вели Никифор.

Толку многу да ми се дожали.

„Овој дефект ни дојде како нарачан. Имаме толку многу да си разговараме.“

„Нинче, мора многу да сум те навредил... не сакајќи...“

Годината што измина ја научи на претпазливост и недоверба, секогаш да биде на штрек и многу да не прашува и да издржува повеќе отколку што крепат дури и исцрпените сили.

И немој многу да зборуваш зашто тука во планињето и дрвјата и камењата имаат уши.

- Море, ти таму немој многу да мудруваш.

Сите ние, кои бевме покрај него, го тешевме, а еден дури и му вети: - Немој многу да се секираш, пријателе.

Необично е важно во тој период децата да се блиски со родителите и многу да разговараат меѓу себе за сѐ.

Брзајќи и без многу зборови го напуштив. Утредента тој секако требаше да замине на одмор некаде во Германија или кој знае каде, па така не се ни потрудив многу да се збогуваме.

Сами меѓу себе фрлајќи си пакосни мрежи и камења, потоа се фаќаа како рипчиња во сопствените мрежи. Јас не требаше многу да се мачам околу тоа.