Колокации | Дигитален речник на македонскиот јазик

Кога минувавме, запревме пред нашата куќа, крај реката, и од силна радост, за да нѐ слушнат сите, ја запеавме песната што тогаш најмногу ја слушавме, а чија порака не ја знаевме и не можевме тогаш, а и подоцна да ја разбереме: „Америка и Енглеска биќе земља пролетерска!“

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

„Зошто да ја запретам“, му велам јас, „варта си е добра, како маст е!“

„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)

Секој земаше толку за да може да мине едно деноноќие, а и зошто повеќе да ја натрупува, торбата - треба да остави нешто и за својот собрат, а и не му треба повеќе, и утре, пак кај „Халите“, ќе има „продукти“...

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Па ѝ ги пуштам лавовите да ги научат трикчињата, пред да ја расчеречат, во жолтото мое собуле, во сништата мои пожолтени.

„Зошто мене ваков џигер“ од Јовица Ивановски (1994)

Одиш ли по плафонот за да ја промениш сијалица од лустерот?

„Зошто мене ваков џигер“ од Јовица Ивановски (1994)

Оваа положба Толе ја наѕре и го викна, ете, Андона и стрика си Кулета, ако можат некако да ја изменат!

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Тоа им импонираше на дуќанџиите. Почнаа оддалеку да ја поздравуваат, со почит.

„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)

Се преправаш дека те збунува болката поради божемната отсутност на насмевката на мајка ти; дека те измачува недофатливоста на нејзините зборови и тоа сега, додека упорно настојуваш да го допреш со својата помисла ликот на таткото.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Лажго кој не е во состојба да ја прикрие дури ни својата лична отсутност туку глуми дека е овде.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

А потоа наеднаш ќе зажубореше но одвај чујно нејзината расчувствувана сомилост: „Можеби доаѓаше, мило, само за да ја погалам, но јас не знаев или не умеев тоа да го забележам?“

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Такви беа нејзините заскитувања што неочекувано наидуваа, и јас бев речиси сигурен дека таа само посакуваше да ми наговести нешто во врска со размислите и расположението што во тој момент ќе ја преплавеше.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Секој проматар, како што од нив бараше Брчалото, мораше својата пластична простирка да ја постели на горната страна крај плетот што ја оградуваше нивата на Митрета Маторицата, така што проматарите да не бидат распласнати кој каде ќе стигне, туку да бидат во еден ред како под конец.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Христијаните молеа во пресметката да ја изгуби главата тој, Арслан бег, не само зашто беше опачен и неприкрепен на умот, туку и дека она во кое до појавата на гласот само се сомневаа, сега, благодарение на него, на гласот, сосема веруваа, а Турците Арслан бег да го надвие гласот.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Мусли бег наеднаш остина. Иако не сакаше така да си помислат христијаните сам чувствуваше дека така зборува, како да ја пади од себе, од Арслан бег и од Турците во Потковицата несреќата: Оти високо летаат и грабаат па си мислат ќе ги смилостиват ако не ги убиваат, или оти ги мислат за божји птици па веруваат дека ќе ги стигне несреќа ако ги убиваат, праша.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

А старецот си излезе, оддалечи, мислејќи, за кого да ја мажи друг. Ој, кутриот?

„Сердарот“ од Григор Прличев (1860)

Марксизмот беше само еден од филозофските мисловни текови со кој се послужи Ленин за да ја преземе власта од царистичка Русија и ја наложи советско-комунистичката, за да дојде потоа Сталин со уште пожестоката и помилитантна идеологија.

„Атеистички музеј“ од Луан Старова (1997)

Може, рекоа, да се оди и преку Лехово и Вичо, но ако сакаме од високо да ја видиме панорамата на Лерин и Леринското поле, тогаш најдобро е да го избереме патот преку Бигла.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Тој ги запознал своите пријатели за добиените пари од Сарафов и од Гоце Делчев (Т.Органџиев тврди дека Орце примил 5.000 лева од Гоце Делчев) и за можностите веднаш да ја продолжат работата за минирање на филијалата на Отоманската банка во Солун.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Метафора настанува во соодносот меѓу далечните нешта кои ја сугерираат смислата без да ја променат супстанцата на тие нешта.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Мора другарот Тито многу да ја љубел Јованка затоа што никогаш повеќе не дошол во Штип.

„Календар за годините што поминале“ од Трајче Кацаров (2012)

Ги гледаше како одат по сокаците изнабесени на нив со: кошници, сита, вретена, фртоми, синџири, потковки, ендезиња, брдила, кросна, кации, пирустии, сорови, ченгели, резиња, дрмуни, оглави, гребла, ѕвонци и други дрангулии и викаа умот да ти го извадат; навечер палеа огнови крај езерото кои одблеснуваа во водата како да ја потпалуваат; седеа околу нив со раширени нозе да се топлат;

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

понатаму од трските и шеварот гледаше Висар, како жените, по умирањето на некој, ја вадеа сета постела на која спиел умрениот и сета покуќнина со која се служел, да ја мијат на езерото да ја тријат: веленце, мутав, постеќија, сазма, клашник, сакма, џубе, ресичка - удираа со пиралките на нив, фрлаа пепел и катранен сапун, луга и жива сода за да го извадат и очистат од нив и допирот и здивот од умрениот;

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Сето тоа го знаеше, и сепак, звуците ја имаа таа сила да ја раздвижат крвта на осаменикот со пријатна илузија за она што најмногу не му недостасува и за што страдањето вака тешко се поднесува.

„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)

Тој не го слушаше, само го чувствуваше како тежок презир кон самиот себе, кон оваа глутница што го запрела дишењето за да ја слуша анегдотата за смртта.

„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)

Маќеата немаше никаква врска со тоа – таа беше симпатична, насмеана жена, која имаше навика постојано да ја зафрла темната коса со левата рака и да ги допира сите со кои зборуваше.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

Да ја одиш не се доодува, мислиш.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

- Ајде, мори, повјасајте, ќе им викам, ајде да ја претераме нивава, дури не се опрлила сосема пченкава, дури не се омацурила, ќе им викам и ќе си копам напред, одам пред сите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

И да ја влечеш по земја мајката, со кукачка да ја влечеш, таа пак ќе те жали.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Зад нагризениот ѕид на соседната куќа густ цут од вишни, неизброиви меки пердуви закачени за воздухот како да се двоумат изненадени снегулки да ја покријат земјата или да се вратат во торбата на Јануари.

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

Богдан гледајќи како се витка гола и како се умножува во огледалата, му стануваше уште поубава и поопчинувачка; не знаеше на кој дел од нејзиното тело побргу и повеќе да му се изнагледа и изнарадува; му се чинеше како првпат да ја гледа, како да не е таа Марија, ами некоја самовила што маѓепсува и излудува.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Меѓутоа, еве го повторно на припомош Сјоран.

„Амбасади“ од Луан Старова (2009)

Републиката која си се почитува би требало да се мобилизира кога ќе се појави голем човек за да ја води, да го спречи да создаде легенда околу себе, да заземе место во историјата...

„Амбасади“ од Луан Старова (2009)

Ние дури би можеле и да ја прошириме со османските заемки во јудеошпанскиот јазик.

„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)

- Мајко? Не - пред нив нема могила за да ја накитат со билјето низ коријата набрано.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

— Влезе тој натемаго во ниј, ќе а пустат куќата, — рече Стојо еден ден кога пак се повторија кавгите меѓу Митра и Доста и се обиде некако со притисок да ја замазни кавгата.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Вечер ќе има луѓе, пак и да ја види „толку, велиш, мајстор е за готвење?“

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Дигна ли рака на мене, само една шлаканица да ми удриш, знај оти таа декика си ода кај браќа ми, а ти т'чи си а главата со децата како знајш, — му рече Доста на Илка кога навистина еден ден по една голема Митрина тужба Илко ѝ подвикна и нарипа и тој да го последува брата си Стоја — да ја удри Доста.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Јашмакот се колнеше во чеканот и калапите што го хранат; Милан куманџијата — во дувалото што го дува огнот за да се стопи среброто со кое ги посребрува павтите и скопците; Рампо чешларот — во биволските рогови од кои ги прави чешлите; Желче — во сите свои деца, макар да ја немаше уште видено мајка им; Даме кожуварот — во сите јагниња и брави, од чии кожи ги правеше кожувите, а Мамуд ковачот — во чеканот и наковалната, на кои ги шерпаше клинците и плочите за свадбарските коњи и магариња.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Една од последиците беше оживеаната пеколна граница помеѓу Албанија и Македонија, одамна всадена во срцата на разделеното семејство од обете страни на границата, која како чудовиште се извиши од водите на Охридското Езеро и ги запираше луѓето со децении да ја минуваат.

„Ервехе“ од Луан Старова (2006)

Мајка мораше да ги следи промените на Татковото здравје, но и да ја води големата битка околу воспитувањето на своите чеда.

„Ервехе“ од Луан Старова (2006)

2. Од ова место не треба да се гледа сѐ: Мачета се да ја откриете ноќта Низ стебло што се суши.

„Камена“ од Анте Поповски (1972)

А потоа се обиде и да ја образложи својата заборавност: - Веројатно и ти ќе се однесуваше на сличен начин ако ја имаше за доброутро онаа глетка.

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

А сместувањето на ваквите податоци на страниците на божјите книги имало за цел не само да ја потврди, туку и да ја гарантира, вистинитоста на записите.

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

Ако мајка му е во Прењес, кој ќе го најде писмото, нека ѝ каже. Јас, Паскал на Аргировци сум ранет...“

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Послушно тргнува накај својата рогозина, каде што, ја води Пандо.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

А Крстовица првин се стаписа, се слиса, ѝ стежна срцето, се стресе како да ја зграби студешница, нешто стопоти во неа, саклет ја стегна, ја сподави, пред очите сѐ повеќе ѝ се згустува мракот, се свиткуваат гредите, се навалуваат ѕидовите, стега таванот, нозете супрашка ѝ ги пече и санкум скудоумна, олелека најпрвин тивко, болката во липтежот ѝ ги искриви усните, ѝ го огрде лицето и, гледајќи наоколу со молбен поглед, подаде раце...

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

И така, сѐ уште клечејќи, на подот ја посла црната шамија, ги рашири рацете и зареди: - Ристеее, чедо, стани, Ристеее...

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

-„Барем пушката да ја чував“, помисли тој и праша:

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Сметам оти она, кога татко ти место да ја сослуша Родна замина да ги лади лубениците, требаше да биде за мене првиот сигнал дека овде работите не се докрај чисти.