ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Козарите не ги напуштија козите, не станаа работничка класа, но израснаа нивните деца, иднината на земјата. А да не беа козите?

Се плашеше барем лично, семејно, да не стане пленик на таквиот дух...

Па мајка ми, кога првпат беше крикнал татко ми си помислила да не станало и со татко ми како со поетот.

Беше повеќе од јасно: козарите не станаа работничка класа. Големите идеали на партијата и градителите на социјализмот беа изневерени.

Кога дојде забраната да се чуваат козите, а уште не стана извршна, ние ги водевме козите насекаде, дури и на училиште.

Се вели дека никој не станал пророк во своето село. Не разбирам зошто да не е тоа можно! Јас, навистина, еве не разбирам. И велам: можно е!

Од столицата на која седев и од која не станав цела ноќ, видов како зад прозорците се пробелува.

Од него, како што може и да се претпостави, не стана ништо, освен ноторен пијаница, разбеснет во своите хирови, бидејќи немаше нешто што не му било овозможено.

Претставата се трудев да ја догледам, зашто очекував нешто понеобично да се случи, но тоа не стана, освен што сѐ повеќе, со сите свои интими на најчувствителното човечко катче, се разголуваше преразголеното човечко тело и анимализмот на снагата.

Затоа оваа поезија е неуморна: сето време, без престан, го надгледува претурањето од мислата во јазикот на своите говорители и чека „инцидент“ сѐ дури самата не стане тоа што го чека: инцидент меѓу мислата и јазикот чијашто разврска мора да биде во интерес на мислата, што значи јазикот треба да се шири и да се растегнува, постојано да се долева и полни не со водата на Едното, туку со водата што се исушила не сакајќи да се прелее во Другото.

И сега, ете то, го теши Митрета и му го изложува својот план: — Каде е на конак аскерот? — Долно маало — одговори Митре.

— Како, бре слепци, баш ваа вечер најдоте да влезите кога мулазимот од Витолишча со педесет души аскер е в село? — му рече Митре на Илија и почна да се возбудува да не стане некоја штета баш тука, во селото, за кое тој одговара по две линии: како коџабашија пред турската власт, и како организациски човек — пред Организацијата.

Од кај него Булимановите голтаци пушчиа жили кај Сирмевци, Јошевци, Велевци, Ристевци, каде шо се најдоа и други роспии како Ѓурѓа, и сега целото село стана букураана шо велат. Оти пак да не стане?

За тоа време, додека се седеше и се вревеше заедно, јас сепак забележав како тие тројца одвреме навреме си праќаат ишарети, додека вториот помошник пак не стана божем по мала нужда, а се задржа трипати по три големи нужди, и мене тогаш ми стана јасно дека тој ни ги враќа украдените пљачки од нивниот шлепер во нашта кола и пцува мал да си најмал да не си и да не работиш залудни работи што не ги работат постарите, кои не прават дупки во вода туку си пијат вино, зашто чаушот нивни заради шише вино си ја продаде душата и помисли дека овие клатикуровци се од наша фела, па ај да не им земаме работи што не им требаат ами да се провеселиме на нивна сметка, и до зори ако ни заоди.

- Не стана готвач? - Сам се унапредив. - Предо, каде е маштрабата? Да се чукнеме со другарчево од војска.

Во Северна Ирска младите под 18 години имаат забрана да престојуваат на места кадешто се точи алкохол, додека во Британија оние над 14 можат да влезат, но не и да консумираат алкохол, сѐ додека не станат полнолетни.

Жалејќи го Кузмана, тие над своето блиско толку неизмерно плачат: да не стане пљачка на пците...

Париз градот на романтиката, на шансоните, на шармот... и на сѐ уште што не стана моја реалност.

Тие сакаат да ги направат Македонците Срби, забранувајќи да се обраќаат пропагандите со нив инаку, освен како „прави” и „чисти” Срби. Тоа не стана.

И еве зошто. Досега комитетите му велеа на надворешниот свет оти тие работат само за „Македонија за Македонците” и се готови да им дадат секакви гаранции да не стане присоединување на Македонија со Бугарија.

Неколку американски претседатели се пожалиле дека Белата куќа никогаш не станала дом: нејзината грандиозност никогаш не може да се одоми.

Вистинскиот ризик во целата ситуација е земјата да не стане заложник на познатите егоцентрични етнички програми што отсекогаш ги играле политичките лидери на земјата“.

Но јас веќе знаев кој е со него и дека тој што е со него е изврзан со гнил ремен, ишаран од стапиште со модрици и безумен како и секогаш зашто до мене достаса најпрвин неговиот глас - „Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - потоа јасно го видов како се ниша килав пред својот внук и судија и како плаче кикотливо, ја видов таа безначајна празнина во лита и скудна облека на која никнала долгнавеста тиква со влакна, но тоа е сега прикаска што мојава улава старост ја раскажува со чувство на посничка осаменост пред друга, калуѓерска и божја, бездруго свето дрво што размислува над туѓи мисли и се моли над туѓ грев, на оние што веќе ги нема, што се прав како што ќе сум и јас утре прав, јас, Лозан Перуника, дамка од дамките на минатото и вчерашна жива смрт од дружина на мртви луѓе, и тие вчера со гнев и јад во секоја капка на крвта вчера, кога и јас, и сирак и главен терач на туѓа двоколка со сив ѕевгар, сонував и живеев зелено, зелен во една земја што помеѓу топењето на снегот и сушите на болните лета не знае што е зелена пролет, зелен април или зелен мај, и знае или можела да знае што е зелен страв пред чудовиште оплодено од еден друг господ во градината во која се преселиле од рајот женското петле Адам и неговото ребро со женска коса, женски колкови и женско умеење во гревот да посади боцки од кои душата станува жива рана.

Бев болен и мал момчак чии прсти тогаш не допреле женско месо и можев да знам дека и со маки ќе се исправам, ќе допрам врв на нож до грлото на килавиот Јаков Иконописец што пошол сам од Кукулино по нас да ја одмаздува својата споулавеност и да го прашам кој ќе го одбрани од казната за која треската ме определила, и можев да ги прашам засипнато другите по што се позрели од мене кога не процениле како и од кого горел Круме Арсов и кој е грешниот светец дојден да го убие волот на Цене Палчев или на Чучук-Андреј или на Осип Сечковски, не знам, на еден од луѓево чија желба е да донесе камења, два и тешки, за воденица со мрак под покривот што ќе е светлост само за призраците, и пак не станав од сламата на Никифоровата кола, еднаш со скршена, сега со втора оска, а небото не се уриваше со бучава како што мислев и не летаа ни врани ни пропаски, ни некои евангелски птичиња со црвени вратови и со грпки, само татнеше под нас земјата во која коските на мртвите се кршеа една од друга и нѐ предупредуваа да клекнеме и да се помолиме за црвите во нивната шупливост, и чувствував со ноздри дека ќе испука дамкавиот камен од кој се спуштија Онисифор Мечкојад и Јаков Иконописец и ќе пушти од себе стеблики со горчливо млеко во себе, меѓутоа слушав шушкаво дишење, свое бездруго, останувајќи бессилен под влажни сенки како под кожа на страшно голема гуштерица, и си реков не си веќе жив, сполај му на господа, сонуваш мртов сон обидувајќи се да мрдаш со прстите во опинците, си раскажував, а во тие опинци уште лежеше студот на водата од потокот што го прегазив кога се враќав од Мечкојадовото засолниште во забелот, во тој ден или вчера, пред сто години можеби, и го барав со внатрешниот вид на очите среќниот миг на детството од дните кога со врескање се прерипува баднички оган, наеднаш без возбуда да се сетам дека бев премал кога мајка ми умре заедно со мојата новородена сестричка и кога татко ми отиде и не се врати, едни да докажуваат дека загинал од димискија, други да се колнат дека се преженил кадрав и убав, животворна сила заради која и света Петка повторно ќе можела да се најде на земја.

Го побара на својот колан ножот со седефена дршка но не стана да го избуши платното од кое стрелаа очите.

Се плашеше за силата на неговото срце, ја вознемируваше помислата како би ја примил веста, а да не стане кобно.

Не стана егзекутор на најчистата невиност што припаѓаше и на некој друг.

Го побара на својот колан ножот со кадифена дршка но не стана да го издупчи платното од кое стрелаа очите.

Учеше попство но не стана поп.

Ќе се повлечеа во своите соби ако не станеше она што стана двапати пред тоа: по третпат гласно `рзнување се пропна на задни нозе како пред скок и удри во прерано испукнатиот таван. „Тоа чув“ , им рече непобеднички додека тие молчеа онемени од морничавост.

Тој напиша: „ Сѐ додека не станат свесни, тие никогаш нема да се побунат, а сѐ додека не се побунат, не ќе можат да станат свесни“.

Мора за сето време да знае дека таа е тука, но не смее, сѐ додека не стане потребно, никогаш да ја пушти да му се појави во свеста во која било форма на која би можело да ѝ се даде име.

Во тој свет на маалото имаше населено, пред војната и по војната, луѓе од сите страни на Балканот, но и надвор од него: Македонци, Албанци, меѓу нив муслимани, католици и православни, познати како Шкрети, Турци, Срби, Ерменци, Грци, Бугари, Власи, Хрвати, Босанци, Роми, дури по некое руско семејство и други, сите поврзани со заедничката грижа на опстанокот на семејствата, како да ги нахранат децата во гладните времиња, принудени во едно време да чуваат кози, да се здружат со козите на козарите, повикани од режимот од планинските села, да станат работничка класа, но набргу козите од други причини им беа одземени од козарите и ликвидирани, а козарите не станаа никогаш работничка класа каква што ја замислуваа архитектите на новото комунистичко општество.

- Каде е Трајан ? - Сѐ еден до друг бевме... неразделни... пред мене падна... и не стана... камен се камноса... да би и јас да сум се камносал - таму - на Беласица...

Се струполи и не стана... душа изнамачена... влечкана по патиштана - недодржала... Поморија...

Никој досега не станал гробник... - Зошто толку брзаш татко... Зошто губиш кураж...

Играше и фанта позади школо, ама за среќа не стана коцкар.

Но за да не стане повторно плен на волците, јас сакам овдека пред сите да проговорам еден чесен домаќински збор ако ми дозволите.

Никој не стана татко на нејзините.

Множење со нула Не ме фаќа место, не сум овде во оваа одломка престорена во космос блудам и во отсутност преминувам « тегоба во тегоба » сѐ додека зборот не исчезне и тој ли осуетен, сетен анаграм сѐ додека повторно не се овоплоти - помалку алегорично, повеќе пародично - и не нѐ потсети дека меѓу двата света освен двата постои некој трет за некој друг не за нас за минус еден за минус два за минус сѐ додека не остане и не стане сѐ прааззззннноооо ОО 00 оо

Братучедите кога ручаа го прибраа јадењето и не станаа да го продолжат патот.

Се собрале другарите околу него, сториле сѐ што можеле, но тој не станал.

„Нешто му е случи на мојот камион“, јазикот му се движеше суво помеѓу усните, а очите му беа цврсто затворени сѐ додека не стана црно и немаше никаква светлина и беше како кога стоиш сам в соба, тукушто станат од кревет, сред мрачната ноќ.

Не стана и не ѝ честита. Но по малку време нешто се скрши во него. Ѝ напиша на ливче: „Прости за навредата...“

ТЕОДОС: Паднала, па не станала! Зошто не ме разбудивте?

ТЕОДОС: Зошто да запре? Тоа ли е ред? Ако сум задоцнил? Ако оној Арсек...

Со рацете ги месеа дури не станеа цврсти и заоблени.

И лагата не е лага, ако не стане нова вистина.

Таму, на отворено те погодија... глас не ти се слушна... Падна и не стана...

Чував народни непријатели кога таму во Отешево едни кршеа камен, а други пиеја ладна бира и пееја: Стани, стани да не станиш О Битоља ќе ојме, Ладна бира да пиеме...

Дедо ми го отпоздрави, ама од местото не стана. Не можеше да се изначуди.

Старецот весело ги распрашуваше за сето време, им прикажуваше за работата на младинците, кои што работеа блиску до неговото село и ги закачаше дека ако не станат ударници веднаш ќе ги симне од колата, за да продолжат пеш по јулскиот пек.

Тоа девојче има семејство и пријатели тука, во Скопје, од каде што нема да излезе сѐ додека не стане сама одговорна за своите постапки”.

По оваа изјава, во голем број филмски магазини се појавија текстови со наслови од типот „Каприција, заробеното девојче”, „Девојчето од далечното Скопје”, „Врати се Тринида”.....

Да нема барем гајлиња со женската убавина, која е обично за други радост а за мажот грижа, и тој е само нејзин буден чувар, кој зад седум пердиња ја крие за да не стане шербетлија мамка за секакви гадинки.