ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Му се чинеше дека знае инстинктивно кој ќе преживее, а кој ќе исчезне: иако не беше лесно да се утврди што е тоа што помага да се преживее.

Секој ден, во секој момент, тие ќе бидат победувани, дискредитирани, исмејувани, плукани - а сепак секогаш ќе преживуваат.

Занданите во османското време повеќе им служеле на властодршците за да се пресметаат со животите на противниците, виновниците, отколку тие да се превоспитаат, социјализираат, и тие што ќе преживеат, откако ќе ја отслужат казната, да се вратат во животот.

Таква беше и судбината на офицерот и славист Андре Мазон, кој не се врати од бојното поле со медали, туку со книги за опстанокот на обичните луѓе, недолжните жртви на Големата војна која ја водеа Големите сили и нивните балкански поделени балкански сојузници.

Му беше познато дека пајаците, за да се одбранат и да преживеат, плетат околу себе лавиринт пајажина, луѓето создавале околу себе лавиринт граници, со надеж дека така ќе се одделат, ќе се спасат од другиот, ќе преживеат.

Овие интелектуалци, најдени среде ужасите на војната, вкопани со месеци во рововите на смртта, во интервалите кога биле поштедени од смртта, го следеле животот на луѓето крај нив, нивната природа, песни и јазик, носии и обичаи, во надеж дека заедно ќе преживеат.

Тие што физички ќе преживееја, завршуваа со осакатена душа. И тоа најмногу поради вината на кодошите.

Лекарите чинеа сè, но и тие изгубија надеж дека ќе преживее.

Тежок момент, неизвесност, илјадници мисли ми се вртеа низ главата „Ќе преживее ли?“ се прашував.

Но, ако и читателот во пајак се престори, ако заплете и тој ситни нишки во мрежата, ако му ги смеша конците на создателот, тогаш пајакот од средето не ќе може да го голтне, оти ќе залута, оти не ќе може да ги разликува своите од туѓите нишки; и ќе умре од глад, а читателот ќе преживее.

Нема срам тука. Гигиено, хигиено, ќе преживееме ли без тебе?

- Кој знае дали ќе преживее до утре, додаде.

Ја паметам како ги подготвуваше јагнешките цревца за првомајските празници.

А може да создаде дела или деца.

Ги гледав луѓето како цврсто ги стегаат торбите во рацете, некои од нив ги имаа опфатено со рацете, и ги имаа притиснато на градите, ги гушкаа цврсто како во нив да го имаа собрано сиот свој живот, и сега само се надеваа дека така зграпчен, така стегнат меѓу градите и рацете, ќе го сочуваат, ќе преживеат.

Оној кој не верува дека душата е вечна, може да се надева дека сепак нешто од него ќе преживее, дека со нешто ќе ја надживее смртта: со она што го создал.

Јас знаев дека родителите, заради срамот, најчесто ги исфрлале тие млади жени од дома, па тие го завршувале животот од глад, студ, или болест, многу бргу потоа, уште пред да се породат; знаев дека некои од нив, што ќе преживееле до породувањето, го оставале детето во некое сиротилиште, па работеле најтешки работи, заради кои животот не им траел долго; знаев дека имаше и такви кои, не можејќи да го преживеат срамот, а за да ја сочуваат честа на семејството, се убивале без да им кажат на најблиските дека забремениле; знаев дека некои оделе кај приучени луѓе кои им давале да испијат горки течности по што го исфрлале плодот, а понекогаш и самите тие умирале од отровот.

Знаевме дека одат кон железничката станица. Влеговме меѓу луѓето, тргнавме со нив.

Козарите слегуваат со козите во градовите. Со нив ќе преживеат.

18. Додека се урнисуваа царствата како плочки за домино Со кои некои Македонци се залажуваа на стари години И се правеа дека ѓоа не знаат дека со секоја урната плочка домино Им се урива и дел од живеачката И дека живеачката всушност била партија домино Особено живеачката во транзиција во која луѓето се струполуваа И кога не беа љубители на домино Туку така се струполуваа и ничкосуваа Откако ќе ги дофатеше некоја од многуте агенции за глобална благосостојба Така демек досека се урнисуваа царствата како плочки за домино Се ничкосуваа и светските наслаги од темни кристали Секаде каде што ќе цапнеше Чарлс Дарвин Се распаѓаа кулите од темни кристали Колку што се смалуваа светските резерви од темни кристали Толку стануваше кристално јасно Дека преживувале и ќе преживуваат Само оние кои се во состојба да се прилагодат на средината И дека се изџвакани преживеани и надживеани прикаските За тоа дека билките и животинките ги создал Бог Макар што и век и половина после Дарвин остана навиката Некои тукушто испилени големци во Македонија и не само во Македонија Ептен да се извештат во техниката на прилагодувањето И најмногу да се прилагодат на крстењето во божјите храмови Па се крстеа ту со десна ту со лева рака Самите не си веруваа ама се прикажуваа како големци и големи богомолци И самите епитропи клисари попови владици Не им веруваа на големците дека се големи богомолци Ама катаден седеа со нив на големи софри Богохулие ќе беше да се рече какви големци такви великодостојници Но остана забележано во Транзицијата Дека со пари се прават и големи сојузи на лажните богомолци Парите дупчат и таму каде што и самиот Бог не може На Чарлс Дарвин му доаѓаше да стане од гроб Да земе еден бастум и да почне да им ги прави црвени газињата На големците кои се прикажуваа како големи богомолци И сакаа да си играат мајтап со Чарлс Дарвин Колку што беа поучени новите големци се правеа поголеми богомолци И неуко си се убедуваа дека ќе го вратат тркалото на историјата наназад Во тој случај секако ќе му го сменат и името на градот Дарвин Ене онаму на влезот во северозападна Австралија И којзнае во кој град тогаш ќе живеат коалите Макар што сите од родот на коалите знаеја Дека тоа ќе биде кога врба ќе роди грозје И дека е ограничен и кусовечен рокот на прилагодливоста На новите големци големобогомолци Од што произлегува дека Чарл Дарвин пред век и половина Воопшто и не помислувал на таква прилагодливост И на толку ненормално размножување на камелеоните од сите видови И на камелеонството како начин на мавтосување И на гласачите и на Бога При толку мавтосувачи не беше тешко Да воскреснат смачканите митологии И да се смачкаат нововековните митологии При толку мавтосувачи народот не можеше да види Дека веќе се спуштени капаците на агенциите за глобална благосостојба И дека продлабочувањето на нееднаквоста станува светски процес При толку мавтосувачи одвај некој ќе забележеше Дека добриот слуга бргу бргу станал зол господар А сите окоруваа очи кога ќе ги видеа европејките Во потрага по оргазам на далматинските плажи Колку пари толку оргазам си знаеја европејките Кој Господ ги донесе европејките и во нашите краишта И го преиначи нивниот лозунг та сега мнозина мува не ги лазе кога велат Колку пари толку удентитет Во агенциите за глобална благосостојба Се измислуваа и други лозунзи поретко црвени почесто зелени Измислувачите на лозунзи неа знаеја дека овошјето се јаде кога е зрело Ниту беа чуле дека секоја трева си бара редовно косење Измислувачите на лозунзи шиткаа вообразена историја на парче На Чарлс Дарвин често му се слошуваше Од големци големобогољубци и измислувачи на лозунзи И тогаш тој се смируваше така што ги гледаше полжавите Како си прават пошарени куќички И со време си се вардат од глобалното затоплување.

Потем се соземам несвесно се враќам со временската машина во виртуелната стварност и продолжувам да си играм да се занесувам оти како инаку ќе преживеам Мамо - не знам!“

Помнењето му беше уништено, не се сеќаваше на мене.

Се опорави но наскоро умре од шлог.

Беше предебел.

Не очекуваа дека ќе преживее.