пат
мн. патишта
Вид збор: Именка, машки род
Ранг: 78
1.
По земја - за одење и патување.
Примери:
Колски пат, селски пат, асфалтиран пат.
Kај оди патов? (разг.) Од пат.
Слично со:
друм (м.)
2.
Во село, град - за движење.
Примери:
Не стојте на патот ќе ве изгази некое возило.
(разг.) Не сум го нашол на пат.
Останал на пат (на улица).
3.
Пространство по кое се врши движење на луѓе и превозни средства.
Примери:
Поморски пат, воздушен пат, водни патишта.
4.
Место за поминување.
Примери:
Направете (сторете) пат да поминат.
Иставете ми се од пат, деца!
5.
Правец; обично во изрази.
Примери:
Скршна од патот, го знае патот.
Оди по својот пат.
Фати убав пат, тргна по добар пат.
Тргна по прав (крив, лош) пат.
Мy го пресече патот.
Му застанал на патот.
Си пробива пат.
Му го даде патот.
На погрешен (прав) пат е.
6.
Правец на дејност и развиток.
Примери:
Досега изминатиот пат (на борба)
(разг.) Животен пат.
Нашиот пат е правилен.
7.
средство, начин
Примери:
По најкраток пат.
По пат(от) на (нешто).
По пат на анкета.
Немавме друг пат за да ја постигнеме својата цел.
8.
патување
Примери:
Тргнал на пат. До селото има три часа пат.
Пат околу светот, свадбен пат.
Патот таму и назад.
Го фати патот. Ќе треба пат цел ден.
По пат го сретнавме учителот.
Среќен (добар) пат! По пат.
Книгите се на пат. На службен пат.
9.
Со прости броеви - за означување еднократност, количество или повторување на дејството; два пати (двапати); три пати (трипати); сто пати (стопати).
Примери:
(разг.) Стопати сум ти рекол!
10.
Еден пат, еднаш.
Примери:
Тие се собираат еден пат (еднаш) во неделата.
12.
Со придавки, редни броеви или показни заменки - за означување место на дадено дејство, појава, случај меѓу оние што се повторуваат: последниот пат; минатиот пат; идниот пат; следниот пат; друг пат (= другпат), а не сега; други пати (=другипати); едни пати (= еднипати); некој пат (= некојпат); по некој пат (= понекојпат); никој пат (= никојпат); прв пат (= првпат), први пат, првиот пат; за прв пат (= за првпат); втор пат (= вторпат), втори пат, вториот пат; на вториот и третиот пат; овој пат; тој пат; оној пат.
Еднипати ми се иде да фрлам сè.
Понекојпат ќе згрешиме и ние.
За првпат е дојден во нашата куќа.
Од првпат погоди!
Од еден пат, од еднаш (одеднаш).
Оној пат не дојдовте.
13.
Позиција во шахот кога не постои веќе можност за изведување на каков било потег.
Англиски:
stalemate
Изрази
(посл.) Откако (кога) ќе се скрши (преврти) колата, патишта многу (се наоѓаат), се отвораат.
(книж.) Сите патишта водат во (за) Рим.
Држи го патов - не го менувај правецот.
(разг.) Му се испречил на патот - му стои на патот.
Тајни патишта - заобиколни патишта.
Го изведе (извади) на прав пат.
На пат е да го открие (стори) тоа.
(разг.) По мирен пат - без конфликт.
По судски пат - преку правна постапка.
(посл.) Врне, грми, патот врви.
(разг.) Последен пат - нема повеќе.
На пат е - не е присутен.
Пат нè чека - треба да си одиме.
Остана на (пол) пат (насред пат) - не ја заврши работата.
Млечен пат - ѕвездена галаксија кон која припаѓа и Сонцето.
